اولین سمینار ملی مدیریت بحران با موضوع خشکسالی و اثرات آن بر سلامت شهروندان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و استانداری خوزستان با حضور دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر ایرج نظری رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز و با حضور دیگر مسئولین امروز در تالار شهدای دانشگاه علوم پزشکی اهواز برگزار شد.

دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان سمینار که اثر خشکسالی بر سلامت می‌باشد اشاره کرد و گفت: خود خشکسالی تهدید نیست بلکه باید اسم سمینار را عدم مدیریت خشکسالی بر سلامت می‌نامیدیم و پیرامون این موضوع به بحث و گفتگو می‌نشستیم.

رئیسی ادامه داد: به هر روی پدیده‌های طبیعی در حال رخ دادن هستند کما اینکه با پدیده زلزله نیز کم و بیش در حال دست و پنجه نرم کردن هستیم و آیا می‌شود گفت که زلزله به خودی خود باعث از بین رفتن سلامت افراد و یا گرفتن جان آنها می‌شود یا اینکه باید بگوییم عوامل دیگری در این موضوع دخیل هستند؟!

وی افزود: مهم این است که آمادگی ما در مقابل زلزله چقدر می‌باشد و به عبارتی پدیده‌های طبیعی، مدیریت ما را محک می‌زنند.

رئیسی به این موضوع که ما در حال از بین بردن طبیعت هستیم اشاره کرد و گفت: باید دانست که طبیعت کار خود را انجام می‌دهد و انسان نمی‌تواند هیچ آسیبی به آن بزند، بلکه طبیعت از شکلی به شکل دیگر تغییر پیدا می‌کند و نهایتا این انسان است که در حال آسیب دیدن می‌باشد.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: طبیعت خوب، واژه‌ای است که از دیدگاه ما تعریف می‌شود و معمولا آن را طبیعتی می‌دانیم که جنگل، آب، سبزی و هوای خوب دارد در حالی که این تعریف از طبیعت برای خود طبیعت بی‌معناست و به عبارتی برای داشتن طبیعتی مطلوب از نظر انسان، باید آن را مدیریت کرد.

وی اظهار داشت: متاسفانه استان خوزستان علیرغم صنعتی بودن از داشتن پیوست سلامت محروم می‌باشد که همین موضوع، مشکلات زیادی را در این استان ایجاد کرده است.

این متخصص بیماری‌های داخلی گفت: مشکلات بسیار زیادی در زمینه‌های مختلف از قبیل آب، گرم شدن هوا، عفونت‌های مکرر منتقله از آب و غذا، امنیت غذایی، آلودگی هوا، بالا آمدن آب دریا و ... در استان خوزستان وجود دارد که به خودی خود بحران محسوب نمی‌شوند بلکه عدم مدیریت آنها یک بحران جدی است و باید به مدیریت بحران بیش از پیش اندیشید.

رئیسی عدم تناسب بین منابع و نیاز در هر چیزی را بحران تعریف کرد و گفت: تا زمانی که نیاز وجود داشته باشد ولی منابع کافی برای آن در دسترس نباشد بحران به وجود می‌آید و البته باید در نظر داشت که بحران یک جاده یکطرفه نمی‌باشد و فقط به منابع بر نمی‌گردد، بلکه بایستی مدیریت مصرف یا نیاز را نیز در نظر گرفت.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خاطرنشان کرد: در سال گذشته در کل کشور حدود 26% کمبود بارندگی داشته‌ایم که این رقم در استان خوزستان 5/33% نسبت به سال گذشته بوده است.

وی با اشاره به اینکه در مقایسه سرانه منابع آب دنیا و ایران متوجه می‌شویم که کشور ما در قسمت‌های مرز بحران منابع آبی قرار دارد افزود: در طی این چند ساله نیز منابع آب زیرزمینی را بیش از حد استفاده کرده‌ایم و همچنان در حال استفاده از آنها می‌باشیم.

رئیسی بیان داشت: اصولا ما در دقیقه نود وارد عمل می‌شویم و به مدیریت بحران عادت کرده‌ایم و به عبارتی کل مدیریت ما بحران است و اکثر مدیران ما با بحران مواجه هستند.

وی تصریح کرد: سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که با این وضعیتی که ایران به سمت جلو می‌رود اگر چه بیماری‌های اسهالی در حال کاهش هستند ولی تا سال 2030، عددی معادل 7/12% از 2300 مرگ ناشی از اسهال رخ داده شده در ایران مربوط به خشکسالی خواهد بود.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: میزان اسهال در حال کاهش و در عین حال سهم خشکسالی در حال افزایش است که در سال‌های آینده با مرگ ناشی از خشکسالی در بیماری‌های اسهالی مواجه می‌شویم.

رئیسی اشاره کرد: از سال 61 تا سال 90 از هر یکصد هزار نفر، 6 مرگ ناشی از اسهال داشته‌ایم که این عدد در سال 2080 به 70 مورد مرگ خواهد رسید.

وی ادامه داد: مالاریا از سال 1998 تا سال 2011 در اکثر نقاط کشور کاهنده بوده است و در طی 94 سال اخیر در اکثر نقاط کشور روند کاهشی داشته است اما با این بلایی که بر سر طبیعت آورده می‌شود، مالاریا در اکثر نقاط کشور رشد خواهد کرد.

این متخصص بیماری‌های داخلی گفت: سالک در 30 سال گذشته روند کاهشی داشته است اما با این روند خشکسالی مطمئنا افزایش خواهد یافت.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خاطرنشان کرد: ایران جزء مناطق ناامن  غذایی دنیا به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: میزان غلظت سالانه ذرات معلق در شهر اهواز در فاصله سال‌های 92 تا 95، تقریبا 5 برابر بیشتر از حد مجاز و استاندارد بوده است که قطعا بیماری را به دنبال خواهد داشت.

رئیسی تصریح کرد: بر اساس آمار در سال 92 فقط 4 روز با هوای خوب و پاک در اهواز وجود داشته است که در سال 96 اصلا روز خوبی وجود نداشته و سال‌های 94 و 95 تنها یک روز هوای پاک در این شهر ثبت شده است؛ در سال 95 فقط 65 روز هوای سالم در شهر اهواز دیده شده است.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار داشت: در سال 92، ذرات معلق بالاتر از حد استاندارد در 333 روز سال دیده شده است که این عدد در سال 95، 348 روز می‌باشد.

وی با اشاره به فرمولی در سازمان جهانی بهداشت با نام فرمول مرگ منتسب گفت: مرگ منتسب با مرگ مستقیم تفاوت دارد، به عنوان مثال فردی با نارسایی تنفسی، بیماری قلبی عروقی و آلرژی در معرض هوای آلوده قرار می‌گیرد و بیماری او به دلیل آلودگی فعال می‌شود و شخص می‌میرد که مرگ او را مرگ منتسب می‌نامند.

رئیسی ادامه داد: در سال 1392، تعداد مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهر اهواز 667 مورد گزارش شده است که این عدد در سال 1395، 386 مورد بوده است.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در سال 92 تعداد 23 نفر و در سال 95 تعداد 16 نفر به علت سرطان ریه منتسب به آلودگی هوا، جان خود را در شهر اهواز از دست داده‌اند.

رئیسی بیان داشت: چون خروجی تمام مشکلات به سلامتی افراد مرتبط می‌شود، نهایتا در حوزه بهداشت و درمان ورود پیدا می‌کند در حالی که مشکلات تنها به این حوزه مربوط نمی‌شود و به عنوان مثال متولی برداشتن پوست پفک و زباله در حاشیه خیابان، وزارت بهداشت نمی‌باشد.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار داشت: عوامل اجتماعی موثر بر سلامت تحت عنوان SDH می‌گوید که فقط 20 تا 25 درصد عوامل و مشکلات بهداشتی و درمانی به وزارت بهداشت مربوط است و 70 تا 75 درصد آنها به سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر وابسته است و این نشان می‌دهد که برای تامین سلامتی، همگی افراد باید دست به دست هم دهند.

رئیسی یادآور شد: سالانه 8000 حیوان گزیدگی در شهر اهواز وجود دارد و هر حیوان گزیدگی، یک میلیون تومان هزینه بر دوش وزارت بهداشت خواهد گذاشت در حالی که ارگانی دیگر متولی جمع آوری حیوانات از سطح شهر می‌باشد.

وی ادامه داد: مشاهده زباله و نخاله در سطح شهر اهواز و در کنار محل زندگی مردم یک فاجعه به شمار می‌رود که با وجود چنین مشکلات و سهل انگاری‌هایی، کنترل معضل سالک، التور و مالاریا عملا غیر‌ممکن می‌باشد.

رئیسی افزود: نمی‌خواهم از خوزستان تعریف کنم اما فقط همین را می‌گویم که این استان حیف است و باید با تمام توان در حل معضلات و مشکلات آن کوشید.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پایان گفت: بحران‌های موجود در استان خوزستان جنبه ملی دارند و تمامی ارگان‌ها، ادارات و سازمان‌ها باید از طریق وزارت خانه‌های مربوطه خود در حل مشکلات این استان مهم تلاش کنند.