سد گتوند علیا یکی از بزرگترین سدهای ایران است که بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران در دست ساخت میباشد. این سد، در فاصله ۳۸۰ کیلومتری از ریزشگاه رودخانه کارون و در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر گتوند در استان خوزستان قرار دارد.
سد گتوند علیا یکی از بزرگترین سدهای ایران است که بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران در دست ساخت میباشد. این سد، در فاصله ۳۸۰ کیلومتری از ریزشگاه رودخانه کارون و در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر گتوند در استان خوزستان قرار دارد.
سد گتوند، پس از ساخت، دومین مخزن آبی ایران (پس از کرخه) و بزرگترین مخزن آبی بر روی کارون خواهد شد. این سد در بین سدهای ساختهشده و در دست ساخت بر رویکارون، از همه پاییندستتر قرار دارد.
اهداف ساخت سد
هدف از احداث سد و نیروگاه گتوند، تأمین بخشی از برق مورد نیاز ایران (۴٬۵۰۰ گیگاواتساعت در سال)، کنترل سیلابهای فصلی کارون و نیز تنظیم آب کشاورزی پاییندست است. همچنین دریاچهٔ سد، پس از آبگیری میتواند به عنوان یک جاذبهٔ گردشگری برای منطقه درآید. .
حاشیهها
یکی از مهمترین چالشهای ایجاد شده پیرامون این سد، بحث وجود گنبدها و رگههای نمکی در اطراف محل آبگیری سد است که پس از آبگیری سد به زیر آب رفته و ممکن است منجر به شوری بیش از حد آب در پاییندست این سد شوند. کارشناسان محیط زیست و نظام مهندسی اعتقاد دارند که نزدیکی معدن نمک به محل سد گتوند علیا، در پروژه مطالعاتی این سد در نظر گرفته نشدهاست. وجود این معدن که در فاصله ۵ کیلومتری سد واقع شده باعث میشود که به هنگام آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن عظیم نمک که ذخیره نمک آن صدها میلیون تن برآورد شدهاست به کلی به زیر آب دریاچه فرو رفته و این امر شوری آب رودخانه کارون را به بالاترین حد ممکن میرساند.با این حال، مدیر مطالعات طرح سد و نیروگاه گتوند علیا، در این مورد اعلام کرد که رگههای موجود نمک با محل ساخت بدنه سد، در حدود ۴٫۵ کیلومتر فاصله داشته و به دلیل دوری زیاد این سازند از محل بدنه سد، هیچ گونه مشکلی در این زمینه وجود ندارد.همچنین مسؤولان وزارت نیرو، انتقادات کارشناسان محیط زیست در مورد شورشدن کارون را «مغرضانه» اعلام کردند.
از طرف دیگر، به زیر آب رفتن ۱۰۰ هکتار از زمینهای مرغوب و حاصلخیز دشت عقیلی و برخی از آثار باستانی و تخریب صدها اصله درخت از دیگر حاشیههای پیرامون آبگیری این سد هستند.