آیا استفاده از داروی تاریخ مصرف گذشته امن است؟

چند عامل در تعیین این که آیا استفاده از داروی تاریخ مصرف گذشته مشکل آفرین است یا خیر دخیل هستند. به گفته دیوید نیرنبرگ، رئیس بخش فارماکولوژی بالینی و سم شناسی مرکز پزشکی دارتموث هیچکاک، نوع دارو، این که چه مدت از تاریخ انقضا گذشته است، و این که دارو در چه شرایطی نگهداری شده است، همگی عواملی تاثیرگذار هستند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هافینگتون پست"، اگر چیزی را استفاده می کنید که چند ماه یا یک سال از تاریخ انقضای آن گذشته است اما در شرایطی خوب از آن نگهداری شده است، برای بیشتر داروها مساله مشکل آفرینی شکل نخواهد گرفت. اما شرکت های تولیدکننده دارو این مساله را تضمین نمی کنند.

این مساله برای داروهای بی نیاز از نسخه پزشک مانند آسپرین صدق می کند. شرکت های داروسازی اثربخشی و ایمنی دارو را برای یک دوره زمانی - به طور معمول دو تا سه سال - آزمایش می کنند و این در شرایطی است که به صورت درست و مناسب نگهداری و ذخیره شده باشند. نگهداری مناسب یعنی دارو در برابر دماهای بیش از اندازه بالا یا پایین، نور مستقیم خورشید یا حرارت و رطوبت قرار نگرفته است.

برخی پژوهش ها نشان داده اند که داروها مدت ها پس از سپری شدن تاریخ انقضای خود نیز ممکن است همچنان موثر باشند. مطالعه ای که در سال 2000 توسط سازمان غذا و داروی آمریکا انجام شد، نشان داد که 90 درصد از داروهای استفاده نشده در انبار ارتش آمریکا چند سال پس از تاریخ انقضا همچنان تاثیرگذار باقی مانده اند.

چه زمانی اثربخشی ندارند؟

برخی داروها از شرایطی که به آن اشاره شد، مستثنی هستند و باید به تاریخ انقضای آنها توجه ویژه ای داشت. به طور ویژه، از مصرف داروی مایع پس از سپری شدن تاریخ انقضا باید پرهیز کرد. محتویات بطری تا زمانی که مهر و موم آن شکسته نشده است، استریل باقی می ماند. اما زمانی که در بطری را باز می کنید، مستعد ابتلا به آلودگی باکتریایی می شود.

این مساله به طور ویژه برای قطره های چشمی مایع صادق است. بر همین اساس است که گفته می شود نوک بطری هرگز نباید با پلک یا دیگر قسمت های چشم تماس داشته باشد.

همچنین، شما باید تاریخ های انقضا و دستورالعمل های نگهداری درباره داروهای تجویزی را جدی بگیرید.

به عنوان مثال، قرص های نیتروگلیسیرین - به طور معمول برای افرادی که از آنژین یا بیماری عروق کرونر قلب رنج می برند، تجویز می شود - به طور قابل توجهی مستعد خراب شدن در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای شدید هستند. بر همین اساس، توصیه می شود داروهای این چنینی در محیط گرم مانند فضا داخلی خودرو نگهداری نشوند. احتمال این که گرما موجب فساد دارو و بی اثر شدن آن شود زیاد است.

همچنین، باید توجه ویژه ای به شرایط نگهداری آنتی بیوتیک ها داشته باشید. اگر با عفونت شدید مواجه شده اید و در جعبه کمک های اولیه خود چند آنتی بیوتیک یافته اید، هیچ روشی برای تایید این که دارو همچون گذشته اثرگذار است، وجود ندارد و از این رو، احتمالا ارزش خطر کردن برای مصرف ندارد.

هنگامی که شک دارید دور بریزید

بهتر است هر ساله داروهای خود را بررسی کرده و داروهای قدیمی را دور بریزید. از مصرف داروهای تاریخ مصرف گذشته که درباره کارایی آنها تردید دارید، پرهیز کنید.