اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار
آخرین اخبار
اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار
کد خبر: ۸۴۰۵۹
تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۳۹۶ - ۱۴:۱۸
دکتر کامران حدادی 

اسلام عزیز و همه عقلای عالم، بر این نکته تأکید می کنند که مصرف باید مدبرانه و عاقلانه مدیریت شود. همه ما بخصوص مسئولان قوای سه گانه، شخصیت های اجتماعی و آحاد مردم باید در مسیر تحقق این شعار "مهم، حیاتی و اساسی" یعنی"اصلاح الگوی مصرف در همه زمینه‌ها"، برنامه ریزی و حرکت کنیم تا با استفاده صحیح و مدبرانه از منابع کشور، مصداق برجسته ای از تبدیل احوال ملت به نیکوترین حالها، ظهور و بروز یابد. مقابله با اسراف و صرفه جویی صحیح ، با حرف امکان پذیر نیست و قوای مقننه و مجریه موظفند با قانونگذاری صحیح و اجرا و پیگیری قاطعانه ، الگوی مصرف را از " تولید تا مصرف و باز یافت " اصلاح کنند. 

" حضرت آیت ا... خامنه ای رهبر معظم انقلاب"

اشاره

در  دهه 80 شمسی، سلسله سخنان و رهنمود های رهبر معظم انقلاب در خصوص صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف، نخبگان ایران را به اهداف مورد نظرایشان در خصوص عبور از یک جامعه مصرف گرا به سوی یک جامعه تولید گرا  توجه داد. با تاکیدات ایشان در اواخر این دهه،      مجموعه ای از قوانین و آیین نامه ها در دستگاه های مختلف دولتی و خصوصی تدوین گردید که یکی از آنها سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق می باشد که توسط شرکت مادر تخصصی - توانیر – یعنی شرکت مادر تخصصی نیروی برق ایران تدوین و انتشار یافت.

سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق جمهوری اسلامی ایران که  در راستای ابلاغیه مقام معظم رهبری و توسط  شرکت توانیر در سال 1390 منتشر گردید، سند پایه و زمینه اصلی تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های است که پس از آن در حوزه اصلاح الگوی مصرف برق انجام شده و از این نظر اهمیت ویژه ای دارد.

در این سند، تغییر دیدگاه ها، تفکر و تمایلات فرهنگی مشترکین برق ایران به عنوان بستر اصلی تغییرات مطلوب و مورد نظر سند در نظر گرفته شده و بر آن تاکید گردیده است.

مراحل ایجاد تغییرات فرهنگی در الگوی مصرف برق

بنا بر مفهوم سازی های مندرج در این سند، توسعه، ایجاد و تغییرات فرهنگی در سازمان و جامعه امري پیچیده و تدریجی شناخته شده است که نیازمند بکارگیري مجموعه اي از اقدامات می باشد. مراحل و اقدامات اساسی در این زمینه را می توان شامل شش مرحله زیر دانست:

1. ایجاد ضوابط و مقررات مناسب، منطقی و قابل اجراء .
2. آموزش و آگاه سازي در مورد اصول، ضوابط و مقررات با روش هاي مناسب و با زبان مشترك مخاطبین.
3. تابعیت و متعهد بودن مدیریت ارشد سازمان در ارتباط با اصول مورد نظر.
4. بسترسازي و ایجاد و تخصیصامکانات و نیازمندیهاي مورد نیاز به منظور اجرایی شدن اصول، ضوابط و مقررات مرتبط.
5. وجود و بکارگیري نظام نظارتی صحیح جهت حصول اطمینان از عملکرد صحیح.
6. وجود و بکارگیري نظام تشویق و جریمه منطقی و متناسب.

اصول کلیدي در اصلاح فرهنگ

در سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق، اصول کلیدي در اصلاح فرهنگ مصرف برق موارد زیر است:

برق کالاي ضروري است و نه تجملی : نیاز است ارزش و قیمت واقعی انرژي الکتریکی و ضرورت آن در جامعه شفاف شده و برق به عنوان کالاي ارزانی که بتواند براحتی و با اسراف مصرف شده و براي تجملات استفاده گردد شناخته نشود. (با تاکید بر اقدامات فرهنگی مناسب براي مشترکین تجاري، خانگی و پیشگیري از استفاده بی رویه در مراسم و اعیاد و ...)

مصرف براي نیاز واقعی و پیشگیري از اسراف: مصرف در زمان مناسب و کاهش مصرف در زمان پیک (پرباري) : نیاز است با توسعه فرهنگ مصرف بهینه برق، مشترکین نسبت به انتقال برق مصرفی خود به زمان هاي کم باري اقدام نمایند تا علاوه بر اینکه سطح رفاه آنان کاهش نیابد، از بروز  شکلات در تامین برق و پرباري تاسیسات پیشگیري به عمل آید.

عدم استفاده از تجهیزات پربازده و توسعه برچسب انرژي: عدم تبلیغ کالاهاي تجملی و پر مصرف و داراي بازدهی کم: لازم است با ایجاد سطح آگاهی بالا در سازمان و جامعه از مصرف کالاهایی که جنبه تجملی داشته و جنبه رفع نیازهاي جامعه را  دارد و همچنین کالاهاي برقی که از بازدهی مناسب برخوردار نیستند پیشگیري نمود.

ایجاد نظام اطلاع رسانی در مورد کالاهاي پر بازده و داراي برچسب  مناسب انرژي: نیاز است مشترکین برق به سمتی هدایت شوند که از کالاهاي پربازده استفاده نمایند و در این زمینه برچسب انرژي عامل کلیدي آنان در انتخاب لوازم برقی شود.

آموزش و آگاه سازی

رهبر معظم انقلاب در بسیار از توصیه های خود در زمینه اصلاح الگوی مصرف بر جنبه فرهنگی و آموزشی بودن موضوع تاکید کرده اند. ایشان در یکی از سخنرانی های خود اظها داشتند: "دولت، علاوه بر صرفه‏جویی بایستی راه های صرفه‏جویی را هم به مردم تعلیم دهد....بایستی فهرستی از انواع صرفه‏جویی هایی را که مردم می‏توانند بکنند ... در مصارف گوناگون و همه چیزهایی که برای صرف آنها مجبوریم از سرمایه‏های کشور و نفت مصرف کنیم - و راههای صرفه‏جویی در آنها را به مردم تعلیم و نشان دهند؛ مردم هم جدّاً سعی کنند که صرفه‏جویی نمایند."

در سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق، همانطور که در ابتدا ذکر گردید، بر آموزش و آگاه سازي نسبت به ضوابط و مقررات و اصول مدنظر با روش هاي مناسب و با زبان مشترك مخاطبین تاکید شده و عامل آگاه سازی و فرهنگی بطور مشخص، به عنوان زمینه اصلی تحولات در الگوی مصرف برق قید گردیده است.

در این سند تاکید شده است که به منظور ایجاد درك صحیح فردي، سازمانی و اجتماعی، لازم است از روش هاي آموزشی مناسب و مرتبط با انتظارات، نحوه  بهبود مصرف و نیز ضوابط و مقررات موجود استفاده نمود. از جمله اقدامات قابل اجراء در این  زمینه میتوان به موارد زیر  شاره نمود:

- برگزاري دوره هاي آموزشی عمومی و اختصاصی در سازمان در زمینه نحوه مدیریت مصرف.
- هدایت نهادهاي مختلف در سطوح ملی، استانی و منطقه اي در توسعه فرهنگ بهینه سازي مصرف برق و مشارکت جدي در این زمینه.
- همکاري و مشاوره در تهیه و پخش مجموعه هاي ملی و مذهبی و به منظور تدوین مجموعه هاي استانی با هدف آموزش اصلاح الگوي مصرف.
- توسعه فرهنگ اصلاح الگوي مصرف با بهره گیري از ظرفیت ها و مشارکت صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران.
- بکار گیري مشاور بهینه سازي مصرف در تهیه و تولید برنامه هاي فرهنگی مرتبط با صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران.
- برگزاري دوره هاي مناسب اصلاح الگوي مصرف براي کلیه عوامل  تهیه وتولید برنامه هاي صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران.

آموزش و اطلاع رسانی عمومی

چنانچه بررسی های دانشگاهی و میدانی نشان داده، اصلاح الگوی مصرف در هر زمینه ای از رفتارها و عادات مردم، باید بر بستری از ارزش های جدید و با آگاهی بخشی های برنامه ریزی شده و مثر همراه باشد. در سند یاد شده نیز این مهم یادآور و تاکید شده است.

 مجموعه اقدامات آموزشی براي عموم جامعه در سطح ملی و منطقه اي که از طریق بکارگیري ظرفیت رسانه هاي ملی و منطقه اي (صدا و سیما، جراید، نصب تابلوهاي اطلاع رسانی و ....)        می توان استفاده نمود شامل موارد زیر می باشد:

- بکارگیري ظرفیت رسانه هاي عمومی از جمله جراید به منظور آموزش و ارتقاء سطح فرهنگ و اطلاعات مشترکین و مردم در بهینه سازي مصرف برق.
- استفاده از تابلوهاي تبلیغاتی در سطح شهر به منظور آموزش همگانی بهینه سازي مصرف برق.
- جلب مشارکت سازمانها و نهادهاي مختلف در سطح ملی و منطقه اي از جمله شهرداریها و استانداریها به منظور مشارکت در آموزش همگانی.
- تهیه بسته هاي آموزشی اصلاح الگوي مصرف برق متناسب با فرهنگ و جغرافیاي مناطق مختلف کشور.
- شناخت پتانسیل هاي مختلف آموزشی ملی و منطقه اي در راستاي اصلاح الگوي مصرف.
- مشارکت با صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران یا برنامه هاي صدا و سیما در سطح استان به منظور تولید برنامه هاي آموزشی در جهت اصلاح الگوي مصرف برق.
- همکاري و مشاوره در تهیه و پخش مجموعه هاي ملی و مذهبی با هدف آموزش اصلاح الگوي مصرف.
- بکار گیري مشاور بهینه سازي مصرف در تهیه و تولید برنامه هاي فرهنگی مرتبط با صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران.
- برگزاري دوره هاي مناسب اصلاح الگوي مصرف براي کلیه عوامل تهیه وتولید برنامه هاي صدا و سیماي جمهوري اسلامی ایران.

ترویج فرهنگ  بهره وری

در نظامنامه مدیریت مصرف انرژي الکتریکی در جهت اصلاح الگوي مصرف مشترکین برق و کاهش پیک بار که از سوی شرکت توانیر انتشار یافته است، تاکید شده که صنعت برق در ایران در سال هاي گذشته با رشد تقاضاي انرژي و رشد توقعات مشترکین و محدودیت منابع سرمایه اي مواجه شده است. این امر ضرورت پاسخگویی به نیازها از طریق بکارگیري جدي  روشهاي مدیریت سمت تقاضا را نشان می دهد. در این زمینه ارکان مختلف صنعت، وظایف مختلف ولی مکملی دارند. 

وزارت نیرو و شرکت توانیر از یک سو در جهت واقعی شدن تعرفه ها به کاهش محدودیت منابع و بهینه سازي رفتار و الگوي مصرف کمک نموده و از سوي دیگر با ایجاد تعامل با نهادهاي مختلف بیرونی و داخلی به مدیریت سطح فنآوری ها در کاهش مصرف و تلفات کمک نمایند. ولی یکی از ارکان اصلی در این زمینه که ارتباط مستقیم و فعال با مشترکین برق و رفتار آنها می تواند داشته باشد، شرکتهاي توزیع نیروي برق است.

مقوله بهره وری ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با اصلاح الگوی مصرف برق دارد. شناخت ارزش های جدید که در موضوع بهره وری وارد زندگی مدرن شده است، باید مورد توجه قرار گرفته و با استفاده از این ارزش ها به اموزش های عرضه شده، جنبه عملی وکاربردی داد.

در این سند و در جهت توسعه و ترویج فرهنگ بهره وري در صنعت برق، لازم دیده شده تا نخست، فرهنگ بهره وری در درون شرکت های تابعه توانیر مورد توجه و تامل قرار گرفته و تحولات لازم در این زمینه، ابتدا در این مجموعه ها پدید آید. بر اساس این سند، لازم است تا مجموعه اقدامات شایسته ای در این زمینه در شرکت توانیر و شرکت هاي تابعه انجام شود.

برخی از اقدامات مورد نیاز در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ بهره وری در صنعت برق که در این سند ذکر شده اند، شامل این موارد هستند:
- تبادل دانش و تجارب بدست آمده در شرکت هاي تابعه به منظور افزایش راندمان نیروگاه ها، کاهش تلفات و افزایش ضریب بهره وري تاسیسات و شبکه هاي انتقال و توزیع برق.
- هدایت مشترکین برق به بهبود تاسیسات داخلی برق و بکارگیري تجهیزات با بازدهی بالاتر به منظور افزایش بهره وري آنها و کاهش مصرف انرژي.
- هدایت مشترکین به بهینه سازي مصرف برق و افزایش سطح بهره وري با بوجود آوردن انگیزه هاي تشویقی.
- برگزاري جشنواره اصلاح الگوي مصرف بصورت ملی واستانی و معرفی خانواده هایی که طی سال اقدام به بهینه سازي الگوي مصرف خود نموده اند.
- تهیه بانک اطلاعات اقدامات مفید وموثر بهینه سازي به منظور تبادل تجربیات و مدیریت دانش.

فرهنگ سازی برای نسل آینده

یکی از نکات کلیدی در سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق، تاکید بر آموزش و اطلاع رسانی جهت فرهنگ سازي و افزایش ظرفیت نسل هاي آینده می باشد.

در این سند از کودکان و نوجوانان به عنوان افرادي که نسل هاي موثر آینده را تشکیل داده و همچنین نیز در خانواده هاي خود اثربخشی خوبی خواهند داشت، یاد شده و به عنوان یکی از گروه هاي هدف در آموزش همگانی شناسایی شده اند. بخشی از این برنامه در سطوح پیش دبستانی و مدارس و بخشی دیگر در سطوح عالی آموزش در نظر گرفته شده اند. 

با این حال به خوبی روشن است که امر خطیر فرهنگ سازی تنها نمی تواند از طریق آموزش و پرورش و آموزش عالی موفق به ایجاد الگوی مصرف مورد هدف در اقتصاد مقاومتی باشد. در کانون این آموزش ها، فرهنگ عمومی بویژه محیط خانواده، نقش اساسی و تعیین کننده دارند.

آموزش اصول و روش های بهینه سازی مصرف در مدارس و دانشگاه

الگوی مصرف برق یکی از ملزومات اقتصاد مقاومتی است که مورد نظر رهبر معظم انقلاب می باشد. اگر این الگوی مصرف در کلیه پایه ھای آموزش عمومی و آموزش ھای تخصصی دانشگاهی به درستی تدریس و آموزش داده شود، موفقیت بزرگی در این زمینه حاصل خواهد شد.

صنعت برق با توجه به اینکه از یکسو تعداد افرادي که در مقاطع مختلف تحصیلی هستند و خانواده هاي آنها را بخش مهمی از جامعه می داند و از سوي دیگر سرمایه گذاري بر کودکان، نوجوانان و جوانان را تضمین کننده رفتار مناسب در نسل هاي فعلی و آینده می داند، چندین سال است که در این زمینه اقدامات مناسبی انجام داده است. 

به منظور تقویت و ارتقاء این سیاست و تحقق بند 4 ابلاغیه در صنعت برق و با هدف بهینه سازي مصرف و توسعه روش هاي مدیریت مصرف اقدامات مختلفی را شرکت هاي تابعه می توانند انجام دهند که از جمله اقدامات آموزشی قابل اجراء در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره نمود:

- ارائه بسته هاي آموزشی متناسب با سنین مختلف در مهدهاي کودك ، پیش دبستانی ها.
- تدوین مطالب آموزشی متناسب با پایه هاي تحصیلی همراه با بکار گیري ابزارهاي مناسب.
- تعامل با نهادهاي آموزش عالی به منظور اختصاص واحد درسی رشته هاي مرتبط از جمله رشته هاي دانشگاهی فنی و علوم پایه در زمینه.
- توسعه انرژي هاي نو و روش هاي مدیریت مصرف.
- تعامل با نهادهاي آموزش و پرورش به منظور افزودن دروس بهینه سازي مصرف انرژي در کتب مناسب دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی.
فراهم ساختن شرایط مناسب براي آشنایی دانش آموزان و دانشگاهیان با روشهاي مناسب مدیریت مصرف و توسعه انرژی هاي نو.
فراهم ساختن شرایط مناسب جهت برنامه ریزي و بازدید گروه هاي مختلف جامعه به ویژه اقشار اثرگذار از تاسیسات تولید انتقال و توزیع انرژي با هدف آشنایی با مشکلات و سختی هاي چرخه تأمین انرژي و نیز آشنایی بیشتر با هزینه هاي هنگفت تولید و انتقال انرژي.

مقابله با مظاهر فرهنگی اسراف و تجمل

یکی از موضوعات مورد تاکید رهبر معظم انقلاب، دوری از فرهنگ اشرافی گری و مبارزه با اسراف و تجمل گرایی است. ایشان در یکی از سخنرانی های خود تصرح می نمایند: "اگر یک جامعه‌ای بخواهد از لحاظ استحکام درونیِ اقتصاد خود به نقطه‌ای برسد که آسیب‌پذیر نباشد، یکی از کارهای واجبی که باید انجام بدهد، این است که اسراف و زیاده‌روی و زیاد مصرف کردن و مانند اینها را کنار بگذارد."

ایشان همچنین مسئله اسراف و تجمل گرایی را در موازنه تولید و مصرف توجه داده و گفته اند: "عادتهای ما، سنتهای ما، روشهای غلطی که از این و آن یاد گرفته‏ایم، ما را سوق داده است به زیاده‏روی در مصرف به نحو اسراف. یک نسبتی باید در جامعه میان تولید و مصرف وجود داشته باشد؛ یک نسبت شایسته‏ای به سود تولید؛ یعنی تولید جامعه همیشه باید بر مصرف جامعه افزایش داشته باشد. جامعه از تولید موجود کشور استفاده کند؛ آنچه که زیادی هست، صرف اعتلای کشور شود."

یکی از روش های مقابله با اسراف و زیاده روی در مصرف، واقعی کردن تعرفه های مصرف برق  می باشد. در سند سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف برق، بر واقعی کردن تعرفه های مصرف به عنوان بخشی از مجموعه اقدامات مورد نیاز در صنعت برق به منظور مقابله با ترویج فرهنگ مصرف گرایی و ابراز حساسیت عملی نسبت به محصولات و مظاهر فرهنگی مروج اسراف و تجمل گرایی، تاکید آگاهانه ای شده است.

در این سند آمده است: با توجه به اینکه تاکنون نرخ تعرفه هاي برق به عنوان مهمترین انرژي مورد استفاده  و موثر بر سطح رفاه اجتماعی مردم و تاثیرگذار بر توسعه زیرساخت ها، تناسب منطقی با قیمت تمام شده آن نداشته است، این کالا در جامعه به عنوان کالاي ارزان دیده شده و مصرف آن نه براساس نیاز واقعی بلکه گاها" با اسراف زیاد و در برخی موارد به عنوان ابزار تجمل گرایی همراه بوده است.

 با توجه به اینکه یکی از گران بهاترین انرژي ها در جامعه انرژي الکتریکی بوده و داراي قیمت تمام شده بالا می باشد و همچنین تولید این انرژي عمدتا براساس تبدیل سوخت هاي فسیلی صورت می گیرد، لازم است مصرف آن از حالت تجملی و با اسراف خارج شده و اساسا به عنوان کالاي اساسی و اقتصادي در جهت رفع نیازهاي بنیادي جامعه مدنظر قرار گیرد.

برخی از راهبردهاي کلیدي صنعت برق در تحقق برنامه های مقابله با مظاهر فرهنگی اسراف و تجمل به شرح زیر می باشد:

- عقلایی نمودن تعرفه هاي برق. 
- توسعه فرهنگ و آگاهی در مورد ارزش واقعی برق. 
- هدایت نهادهاي مختلف موثر بر بهبود مصرف (با تاکید بر ساختمانها و لوازم برقی) به منظور بکارگیري اصول لازم جهت پیشگیري از تلف شدن انرژي.
- توسعه آگاهی در مورد بکارگیري لوازم برقی پربازده و عدم استفاده از تجهیزات پرمصرف (توجه به برچسب انرژي).
- توسعه نظام چند تعرفه اي.
راهبردهاي فوق در کنار روشهاي فرهنگ سازي و آموزش امکان آن را می دهد تا مشترکین برق از یکسو با آگاهی از ارزش واقعی برق، به کنترل میزان مصرف خود پرداخته و از سوي دیگر روش هاي پیشگیري از هدررفت انرژي را در مکان ها و تجهیزات مرتبط بکارگیرند.

در این سند از جمله راهبردهاي مهم برای مقابله با مظاهر فرهنگی اسراف و تجمل که می تواند از سوی دستگاه و مراجع بیرون از صنعت برق مورد توجه و اجرا قرار گیرد، نیز اشاره شده که به شرح زیر است:

- عدم صدور مجوز از سوي نهادهاي مسئول براي تبلیغ کالاها و محصولات با برچسب هاي نامناسب مصرف انرژي از طریق رسانه ملی، مطبوعات، تابلوهاي شهري و ...
- عدم مجوز تبلیغ کالاها و محصولات انرژي بر داخلی که کمتر از رتبه انرژي A  دارند.
- حمایت از تولید کالاهاي داخلی پربازده مخصوصا لوازم خانگی کم مصرف.

نام:
ایمیل:
* نظر:
اینستاگرام شوشان
شوشان تولبار