فاجعه‌ ملی و جهانی در انتظار "اشکفت سلمان" ایذه/جولان معتادان در عبادتگاه عیلامیان/مخدوش شدن نقوش برجسته‌ ۲۷۰۰ ساله

در "اشکفت سلمان"، شرایط به‌گونه‌ای است که اگر مدیران ارشد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری کشور به موضوع این سایت و دیگر نقاط تاریخی ایذه ورود نکنند، بی‌شک به‌زودی دود یک فاجعه‌ فرهنگی به چشم مدیران حوزه‌ میراث و فرهنگ کشور خواهد رفت و چیزی جز پشیمانی به بار نخواهد آورد.

با توجه به شرایط اسفناک حاکم بر حوزه‌  میراث در استان خوزستان و نگرانی مردم در این حوزه، فرامرز خوشاب دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی ایذه "تاری‌شا"، در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، در این‌باره گفت: اشکفت سلمان یک محوطه‌ باستانی متعلق به ۲۷۰۰ سال پیش است که به‌عنوان یک نیایشگاه توسط عیلامی‌ها بنا شده و به‌ واسطه‌  نقوش حکاکی شده‌  آن و مباحث مهم مطروحه‌  در آنها، از آثار مهم در تاریخ ایران و جهان است .

این مقام مسئول مهم‌ترین ویژگی قابل تأمل در نقوش اشکفت سلمان "معبد تاری‌شا" را  نقوش برجسته آن دانست که می توان از آن به‌عنوان یک سند معتبر در حوزه‌  خانواده و جایگاه زن در عرصه‌  سیاسی نام برد.

او اضافه کرد : حتی به‌جرئت می‌توان گفت این نقش برجسته نمونه و فاکتوری معتبر در ترسیم منشور حقوق بشر کوروش هخامنشی به خاطر خاستگاه مشترک و نگاه تساهل و تسامح و گفتمان بین قدرت، مذهب و نقش خانواده و جایگاه زن در دوران کهن است .

خوشاب ادامه داد: این نیایشگاه تاریخی با چنین جایگاه مهمی، شوربختانه در حال حاضر به نیایشگاه و آسایشگاه معتادین تبدیل شده است. دقیقاً شبیه همین شرایط در چند سال پیش برای این سایت اتفاق افتاد و باعث شد تا توسط افرادی ناشناس، روی برخی از سنگ‌نگاره‌های آن اسپری رنگی بپاشند.

خوشاب با اشاره به اینکه  با توجه به شرایط بد این سایت ، بیماران معتاد با فراغ بال در این مکان گروه‌گروه در حال استعمال مواد مخدر هستند ،گفت:  به‌راحتی با یک مراجعه حضوری می‌توان آثار باقی‌مانده‌ استعمال مواد  را در محوطه‌  باستانی اشکفت سلمان ملاحظه کرد.

خوشاب، افزود: متولیان این مکان، اداره‌ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان و شهرداری شهر ایذه هستند که با توجه به منابع درآمدی که شهرداری ایذه از این مکان کسب می‌کند، قائدتا شهرداری باید خدماتی را متقابلاً به این سایت ارائه دهد. بخصوص در حوزه‌  نگهبانی که پیشتر یک نگهبان از طرف شهرداری در این مکان مستقر بود و در حال حاضر دیگر نگهبانی وجود ندارد.

او گفت: میراث فرهنگی و گردشگری نیز با توجه به شرایط وخیم مالی این سازمان در سطح کشور، بودجه‌ چندان قابل توجهی ندارد و همین موضوع، یکی از دلایلی است که دست اداره‌  میراث فرهنگی ایذه از دادن خدمات هرچند ابتدایی را خالی می‌گذارد.

این فعال حوزه میراث فرهنگی ادامه داد: با توجه به درآمدزایی شهرداری ایذه از محل این سایت، متأسفانه هیچ‌گونه خدماتی نه‌تنها تاکنون از جانب شهرداری ارائه نشده، بلکه گاهی تصاویر زننده‌ای از اشکفت سلمان در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود که در آن، زباله‌های رهاشده در محوطه‌  اصلی غار و همچنین حوضچه‌  خشکیده‌  پر از سرنگ و آمپول و خاکسترهای آتش در چندمتری نقش برجسته‌ها به چشم می‌خورد.

دوربین های محوطه کار نمی‌کند

به گفته خوشاب به‌واسطه‌  باز بودن و وسعت این محوطه یک نگهبان به‌تنهایی توان کنترل این مکان را ندارد و دوربین‌های محوطه نیز سال‌هاست از بین رفته و از مدار خارج شده‌اند.

 او افزود: در سال‌های گذشته تلاش‌هایی در جهت به کنترل درآوردن این مکان انجام شد و به‌وسیله‌ توپوگرافی، منطقه را با جی‌پی‌اس نشانه‌گذاری کرده و به شکل مکتوب به اداره‌  کل میراث فرهنگی و گردشگری استان ارائه دادیم که قرار شد توسط یکی از کارشناسان حوزه‌  میراث، محوطه‌  اشکفت سلمان به‌صورت بنچ مارک مهندسی شود، تا قابلیت کنترل این مکان ایجاد گردد ولی متأسفانه طرح ارائه‌شده‌  انجمن بدون هیچ پاسخی عملاً از دستور کار اداره کل خارج شد.

خوشاب ادامه داد : نکته‌  تأسف‌بار اینجاست که کار اصولی و کارشناسی در اداره‌ کل میراث فرهنگی و گردشگری اصلاً جایگاه و تعریف درستی ندارد. به‌عنوان نمونه می‌توان به آسیب‌های فراوانی که توسط یکی از کارشناسان حوزه‌  میراث استان طی یک مجموعه فعالیت غیر کارشناسی به سایت کولفرح وارد شد اشاره کرد. که با توجه به عدم پاسخگویی درست از جانب وی و پیگیری‌های مداوم انجمن "تاری شا" هنوز هیچگونه اصلاحی نه‌تنها روی فعالیت‌های تخریبی آن زمان انجام نشده، بلکه عملکرد غیر کارشناسی وی شبیه یک زخم در این سایت به چشم می‌خورد.

خوشاب، بیان داشت: با توجه به پیگیری روند پرونده‌ ثبت جهانی آثار ایذه در یونسکو که حصول نتیجه‌  نهایی این پرونده می‌تواند متضمن توسعه‌  پایدار در شهر فقیری مثل ایذه شود، مدیران شهرداری این شهر و دیگر مدیران دخیل در این پرونده باید کاملاً در مسیری حرکت کنند که نه‌تنها باعث کُند شدن و ایجاد خلل در این پرونده نشوند، بلکه به جامعه‌ جهانی این سیگنال را بدهند که تمامی شرایط مهیا است تا خوزستان و زاگرس میانی یک گنجینه‌  دیگر از تاریخ تمدن خود را به فهرست یونسکو بیفزاید.

وی در پایان گفت: روند این پرونده به‌گونه‌ای است که هرگونه نگاه غیر کارشناسی، چه در حوزه‌ میراث فرهنگی و چه در حوزه‌  سازمان عمرانی مثل شهرداری و دیگر سازمان‌های همسو می‌تواند وضع را از شرایط موجود، بدتر کند.