انتشار دو فیلم از صید ماهی ترال در فضای مجازی باعث واکنش کاربران شبکههای اجتماعی شده و آنها با هشتگ «جلوی صید ترال ماهی را بگیرید» نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند.
در فیلم نخست تور بزرگ یکی از کشتیهای چینی، میلیونها ماهی را صید کرده و در فیلم دوم یک فرد ماهیگیر اهل چابهار میگوید که به دلیل فعالیتهای کشتیهای ماهیگیری چینی در آبهای دریای عمان نمیتواند به دریا برود و به دلیل بیکاری دچار اعتیاد شده است، چون صید ترال برای ایرانیها ممنوع است و کشتیهای بزرگ چینی چیزی برای صید آنها باقی نگذاشته است.
این در حالی است که صید به روش ترال توسط شناورهای چینی در سالهای گذشته اعتراضات گستردهای به دنبال داشته است و کشتیهای چینی با تورهای ماهیگیری بسیار بزرگ هست و نیست منابع ماهی دریا را جارو میکنند.
البته این موضوع دو جنبه مهم دارد، اول اینکه به باور کارشناسان صید ترال «میانزی» و «کفزی» هر دو به اکوسیستمهای دریایی آسیب وارد میکند و با توجه به شرایط مدیریت و نظارت کنونی باید بهطور کلی برچیده شود و در جنبه دوم موضوع شغل هزاران صیاد در استان سیستان و بلوچستان بهنوعی نابود شده و بسیاری از آنها به اعتیاد روی آوردهاند.
در این بین برخی از گزارشها حاکی از آن است که ماهیگیران ایرانی مجبور هستند ده هزار دلار به دزدان سومالی رشوه پرداخت کنند تا اجازه یابند در سواحل آفریقا ماهیگیری کنند.
روز دهم تیرماه امسال بود که دولت سومالی و دیدهبان بینالمللی ماهیگیری از حضور دهها کشتی ایرانی برای ماهیگیری غیرقانونی در سواحل سومالی خبر دادند.
در این بین خلیلالله درخشان، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ، گفته است: «از آنجا که کشتیهای چینی ماهییاب دارند، شبانه گلههای ماهی را شناسایی کرده و آنها را شکار میکنند» به گفته او، ارزش محمولهای که در یک شب شکار میشود، گاه به اندازه قیمت خود کشتیها است.
در این رابطه یک اکولوژیست دریایی به «آرمان ملی» میگوید: صید ترال که از آن کف روبی دریا هم یاد میشود در سال های اخیر از عمده آسیبهای جدی خلیج فارس و دریای عمان بوده است.
صید ترال از جمله روشهای صیادی منسوخ شده و غیرقانونی در دنیا محسوب میشود، اما این موضوع در کشور ایران ابعاد وسیعی یافته و امروز صیادان خارجی و بیگانه که در کشور خود اجازه صید ترال نداشتهاند به عمق دریا نفوذ کرده و اکوسیستم دریایی و تنوع زیستی آن را با خطرات جدی روبهرو ساختهاند.
امير رستموند معتقد است که اگرچه صيد ترال در کشور ايران جرمانگاري شده و اينگونه اعمال بارها در دستور کار مسئولين محيط زيست و قضايي کشور قرار گرفته است و چندين کشتي بيگانه در درياهاي آزاد ايران توقيف شدهاند، اما کشتيهاي چيني و هندي همچنان در حال صيادي در مناطق دريايي ايران به روش ترال هستند.
او در ادامه ميافزايد: صيادي به روش ترال حائز جذابيت براي صيادان خارجي است و ايران تنها کشوري است که به علت صدور مجوز صيد ترال يا چشم پوشي روي اين روش صيد غيرقانوني مورد توجه خارجي ها قرار گرفته است.
اکنون نيمي از آبزيان درياهاي جنوب کشور از طريق صيد ترال نابود شده است. صيد ترال عملا به علت ماهيت افراطي عليه محيط زيست و اکوسيستم آبي تبديل به يک بحران زيست محيطي براي کشور ايران شده است و اشتغال صيادهاي محلي سنتي را با دشواري رو به رو ساخته است.
صيد ترال در سراسر جهان غيرقانوني بوده و براي اين شيوه صيادي به علت آنکه کف دريا را با آسيب جدي مواجه ميکند و بسياري از آبزياني که در اين فرآيند صيد ميشوند دور ريز ميشوند مرجانها، جلبکها، تخم آبزيان و بسياري از گونه هاي ديگر را ريشه کن شده و بر اين اساس اين شيوه صيد مورد نقد جدي است و هيچ مجوزي براي آن صادر نمي شود.
رستموند با اشاره به اينکه متولي صيد در آبهاي ايران و مرجع مجوزهاي صادره در اين خصوص سازمان شيلات ايران است و اين سازمان از طريق يگان حفاظتي خود وظيفه دارد تا محدوديتهاي زماني و مکاني صيد را کنترل کند، خاطرنشان ميکند: مديريت غيرمسئولانه اين سازمان و نفوذ افراد و نهادهاي خاص در اين سازمان دولتي عملا توقف صيد ترال در کشور را غيرممکن کرده است و سازمان شيلات توان نظارت خود در عرصههاي دريايي کشور را از دست داده است.
بيکاري صيادان و خطر آسيبهاي اجتماعي
يکي از شغلهاي اصلي مردم در شهرهاي ساحلي درياي عمان و خليج فارس ماهيگيري است و امروزه به واسطه فعاليت کشتيهاي چيني، صيادان محلي منبع يا درآمد خود را از دست دادهاند يا اجازه صيادي در اعماق دريا را ندارند و بسياري از صيادان دست از کار کشيده و بيکار شدهاند.
در اين بين با توجه به آمار بالاي بيکاري و رشد نرخ اعتياد، آسيبهاي اجتماعي بيشتر از هر زمان ديگري آنها را تهديد ميکند. بنا بر آمار صيادان هرمزگان حال و روز خوبي ندارند و نبود صيد در دريا موجب بيکاري بيش از 50درصد صيادان اين مناطق شده و معيشت خانوار آنها به خطر افتاده است.
يک صياد در شهرستان بندر خمير يکي از مشکلات اين صنف را صيد ترال عنوان کرده و در اين باره ميگويد: کشتيها هرچه ماهي ريز و درشت است، جارو ميکنند و تمام قايقها و صيادان اين روزها بيکار هستند.
امير رستموند در اين رابطه خاطرنشان ميکند: اکنون شناورهاي صيادي در حال تردد و مستقر در آبهاي ايران زيستگاه مرجانها در آب هاي بندرلنگه را تخريب کردهاند و زيستگاه دريايي کشور با کاهش جمعيت ماهي تن و فانوس ماهيها به دليل صيد کشتيهاي چيني و هندي و ايراني مواجه شده است.
در گذشته نيز در آبهاي جنوب کشور صيد ترال عامل مرگ لاکپشتها در جزاير نخيلو و امالکرم در استان بوشهر و جزاير قشم، کيش، شيدور، هندورابي، هنگام و هرمز در استان هرمزگان و همچنين شهرستان جاسک بوده است.