شوشان - نوربخش احمدزاده:
اقوام بی اسطوره در تاریخ دوام نخواهند آورد، چون درختانی بی ریشه که با هر نسیم و بادی زجای برخیزند، اسطوره ها نتیجه چرایی انسان کهن و نخستین و حاصل خرد جمعی مردم این سرزمین تمدن سازند حاجی فیروز هم یکی از صدها اسطوره ماندگار این سرزمین است،
تورا با جهان آفرین است جنگ!
که از چه سیاه و سپیده است رنگ؟!
حاجی فیروز نمادشادی و شادمانی ، شور و نشاط و آتش ، گرما و زندگانی ست اسطوره ها خیالی و غیر واقعی نیستند ، انسانها بر اساس نیازمندیهای قومی جغرافیایی، تاریخی ، سیاسی و اجتماعی خویش اسطوره ها را تعریف می کنند.
اقوام بی اسطوره در تاریخ دوام نخواهند آورد، چون درختانی بی ریشه که با هر نسیم و بادی زجای برخیزند، اسطوره ها نتیجه چرایی انسان کهن و نخستین و حاصل خرد جمعی مردم این سرزمین تمدن سازند.
حاجی فیروز هم یکی از صدها اسطوره ماندگار این سرزمین است، "حاجی فیروز نماد سیاوش بر آتش” پوشش سرخ حاجی فیروز سمبل آتش و سیاهی رویش دود و حاصل از آتش ،سیاوش به سلامت از ور گرم می گذرد و بلندی های آتش بر او گلستان میشود، حاجی فیروز پیام رستاخیز طبیعت و رویش و زایش جوانه ها ست ، چونان که از خون سیاوش گیاه می روید ، حاجی فیروز نماد شادی و شور و نشاط و زندگی ست ، اما نماد نژاد پرستی هرگز ، هرگز ، چون ایرانیان هیچ گاه برمدار برده داری و نژاد پرستی نبودند و برده داری نکرده اند، چونانکه در شاهکار خرد و اندیشه شاه نامه فردوسی آمده است آنجا که حکیم می گوید:
تورا با جهان آفرین است جنگ!
که از چه سیاه و سپید است رنگ؟!
هنگامی که تیسفون به دست انیرانیان و مهاجمان افتاد ایرانیان زیادی از مرد و زن و کودک و پیر اسیر شدند و در بازارهای برده فروشان به بردگی رفتند و فروخته شدند اما ایرانیان هیج گاه به گواه تاریخ برده داری و برده فروشی نکرده اند در همین بیت آغازین این نوشتار فردوسی بزرگ نژاد پرستی را محکوم می کند درست هزار و اندی سال پیش با استناد به یک تاریخ ۷ – ۸ هزارساله که شوربختانه مثل دیگر اندیشه های ژرف این مردان بزرگ تاریخ و ادب و فرهنگ و هنر هیچگاه جدی گرفته نشده و به آنها پرداخت نشده است درحالی که حدود ۱۳۰ سال پیش وقتی آبرهام لینکن ریئس جمهور وقت آمریکا برده داری و فروش سیاه ها را منع می کند چه کتابها و چه فیلم ها و سریال ها که نساختند جالب است که هنوز هم تبعض و تجاوز به سیاه پوستان در آمریکا ادامه دارد و هرساله شاهد خشونت های زیادی علیه آنها هستیم، اما با این حال و در حالی که خودشان را از بنیانگذاران برده داری اند این گونه به شوند این قانون چه کارها که نکرده اند و چه اسطوره سازی ها که نکرده اند و اما شوربختانه ما در اسطوره سوزی ونابودی نمادهای مردم دست درازی داریم اخیرا شهرداری تهران در اقدامی عجیب و غیر کارشناسانه و ناشیانه اقدام به تخریب اسطوره حاجی فیروز کرده اندو گفته اند که حاجی فیروز نماد نژاد پرستی می باشد و دست به تخریب این نماد فرهنگی زده اند کارناشناسان شهرداری بهتراست که به وظایف ذاتی خویش بپردازند کلان شهری چون تهران هزار ویک مشکل و درد بی درمان دارد پس بهتر است شما به حل و فصل گرفتاری های خویش بپردازید و فرهنگ را به اهالی فرهنگ و هنر بسپارید، این نمادها و آیین ها یک شبه به دست نیامده اند که یک روزه از ذهن و ضمیر مردم پاک شوند، پس بهتر است که عاقل باشید و در برابر تاریخ و فرهنگ مردم نه ایستید ، خوش دارم این نوشتار را با شعری از انوشه روان مهربان حسین پژمان بختیاری به پایان ببرم ، اگر ایران به جز ویران سرا نیست/ من این ویران سرا را دوست دارم/اگر تاریخِ ما افسانه رنگ است / من این افسانه ها را دوست دارم/ نوای نای ما گر جان گداز است/ من این نای و نوا را دوست دارم/ اگر آب و هوایش دل نشین است/ من این آب و هوا را دوست دارم/ به شوق خارِ صحراهای خشکش/ من این فرسوده پا را دوست دارم/ من این دل کش زمین را خواهم از جان/ من این روشن سما را دوست دارم/ اگر بر من ز ایرانی رود زور/ من این زور آزما را دوست دارم/اگر آلوده دامانید ، اگر پاک/ من ای مردم، شما را دوست دارم.