اما فعالين محيط زيست در امريكا ائتلاف شکل‌‌گرفته جدیدی برای حفاظت از رودخانه کنی‌بک درصدد متقاعد کردن کمیسیون فدرال انرژی برآمدندتا از صدور این مجوز جلوگیری کند.

این ائتلاف متشکل از سازمان هاي مردم نهاد غیرانتفاعی رودخانه‌های آمریکا، فدراسیون ماهی‌های آزاد آتلانتیک، شورای منابع ملی ایالت مین و سازمان غیرانتفاعی Trout Unlimitedبود.

سرانجام در سال ۱۹۹۷ پس از افزایش فشار مخالفان سدسازی و ارایه استدلال‌های فنی در هفت‌هزار برگه، کمیسیون فدرال انرژی به رد تمدید مجوز رأی داد و دستور تخریب سد را صادر کرد.

فعالان کمپین تخریب سد از خود بی‌خود شده بودند، درحالی‌که صاحبان سد در سراسر کشور شوکه شدند! این نخستین بار بود که کمیسیون از قدرت خود برای رد مجوز برخلاف خواسته صاحبان سد استفاده می‌کرد.

این تنها حکم کمیسیون نبود که پیشگامانه محسوب می‌شد. بلکه نیز نخستین بار بود که یک سد روی جریان اصلی یک رودخانه و نه روی شاخه کوچکتری از آن برداشته می‌شد. سرانجام تخریب سد ادواردز در ژوئیه ۱۹۹۹ به شانسی برای آگوستا در راستای بازسازی ارتباطش با رودخانه تبدیل شد.

مردم آگوستا مانند بسیاری از شهرهای نیوانگلند در آن دوران، بیش از صد سال پشت به رودخانه کرده بودند.

اما اینک در روز تخریب سد جشن گرفته و تی‌شرت‌های یادگاری را در حضور خبرنگارانی که از همه دنیا آمده بودند، به تن کرده و به علاقه‌مندان می‌فروختند.

سد ادواردز، ارتفاع کمتر از ۱۰ متر داشت، با این وجود، نگاه کنید که چه خسارت بزرگی به محیط‌زیست منطقه وارد کرد و مردم بعد از تخریبش تا چه اندازه مسرور شدند.

حالا بهتر می‌شود ژرفای فاجعه و تغییرات مهیب در بوم‌سازگان طبیعت ایران ناشی از ساخت بیش از ۶۵۰سد با ارتفاعی به مراتب ده‌ها برابر سد ادواردز را درک کرد.

نمی‌گوییم سدهایی را که ساختید، تخریب کنید؛ اما لااقل بس کنید این روند بی‌مهابای ویرانی رژیم آب‌شناختی رودخانه‌ها و طبیعت ایران را و به بهانه سیل غیرعادی نوروز ۹۸، دوباره پروژه‌های جدید برای گرم‌نگه داشتن این تجارت سیاه برای خود فراهم نکنید.

اما در امريكا حذف سدهای دیگر خارج از ایالت مین ادامه پیدا کرد. از زمانی که سدادواردز تخریب شد، سالانه پنج سد دیگر نیز در سراسر آمریکا حذف شدند. شمار آنها در سال گذشته ۸۰ عدد بود.

در مجموع پس از تخریب ادواردز تاکنون ۱۱۰۰ سد حذف شده‌اند. البته بسیاری از آنها سدهای کوچک بوده‌اند، اما پروژه‌های قابل توجه دیگری مانند دو سد رودخانه الوا در ایالت واشنگتن تاکنون از بزرگترین پروژه حذف سد در دنیا محسوب می‌شوند.

در طول دو دهه گذشته همه جا در اذهان عمومی تغییری در زمینه سدها در حال بوقوع پیوستن است.

ایمی سورز کوبر، مدیر ارتباطات American Rivers می‌گوید: «این دیگر موضوعی نیست که فقط کنشگران محیط‌زیست به آن بپردازند.

حذف سد در بسیاری موارد به دلایل اقتصادی و امنیت عمومی انجام می‌شود.» شمار زیادی از پروژه‌ها نیز در پیش رو هستند، چشم‌ها همه به رودخانه کلمث (جنوب ارگون و شمال کالیفرنیا) با برنامه حذف ۴ سد در سال ۲۰۲۱ خیره شده که عظیم‌ترین برنامه حذف سد و احیای رودخانه در دنیا به شمار می‌رود.

مخالفان حذف سد عقیده ندارند که ما نیاز به تخریب همه سدهایمان داریم، ایالات متحده دارای بیش از ۹۰ هزار سد است و بسیاری از آنها هنوز وظایف مهمی برعهده دارند.

اما هر جا که از دو دهه پیش سدی حذف شده، نشان داده که نتایج محیط‌زیستی از آن بی‌نظیر بوده‌اند و مهم‌تر آنکه دیگر سدی جایگزین سد تخریب‌شده نشد.

گربر می‌گوید: «هیچ راهی سریعتر و موثرتر برای بازگرداندن زندگی به یک رودخانه جز حذف سد وجود ندارد.

از این‌رو ما ۲۰ سال بر آن تمرکز داشته‌ایم. این یک بُرد برای دلایل محیط‌زیستی، امنیت عمومی و رفع مسئولیت صاحبان سد است.» و کوبر اضافه می‌کند: «حذف سدها درواقع حماسه‌ای درباره مردمی‌ است که رودخانه‌های خود را مطالبه می‌کنند.» و این حماسه با تخریب سد ادواردز آغاز شد.

حال بايد به اين سوال رسيد كه خوزستان كي از مصيبت سدسازي بيش از حد رهايي ميابد؟

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه