تغییر رویکرد پنهان امریکا در فرایند برجام

به جرائت می توان‌ گفت توافق برجام هیچگاه مثل امروز، حتی  زمانی که امریکا و  ترامپ از ان خارج شده اند درحالت احتضار قرار نگرفته است. تنها امید اندکی وجود دارد که معجزه ای رخ دهد و ایالات متحده یا ایران امتیازی بدهد و احیای توافق را تسهیل کنند. این شرایط کاملا به ضرر ایران است و اسیب های جدی به کشور وارد خواهد نمود.البته تدبیر و راه حل وجود دارد منتها شجاعت می خواهد تا به ان عینیت بخشد و نظام را از این مخمصه نجات دهد،تدبیری که هم توجیه ملی و عقلی دارد و هم توجیه شرعی و بهره گیری از سیره و سنت رهبران الهی دین، که در مقاله بعدی به ان خواهم پرداخت. 

در ابتدای کار دولت بایدن تصور عمومی براین بود که بایدن و تیم او بزودی به برجام برمی گردند. تحریم های ثانویه رالغو می کند و منابع مسدود شده ارزی ایران را ازاد می نماید، اما از همان ابتدا معلوم شدانها بدنبال این بودند تا در توافق جدید برجام برخی از گزاره های قبلی را طولانی تر و سفت کنند و از طرفی گزاره های جدید هم به ان اضافه نمایند. از یک سو تاریخ بسیاری از گزاره های قبلی در توافق 2015  نظیر تحقیق در مورد بازیافت سوخت هسته ای،عدم استفاده ازسانتر یفیوژهای نسل دوم،عدم استفاده بیشتر از 600 سانتریفیوژ، محدودیت تحقیق و توسعه، تنها در سایت نطنز که بین8 تا 15 سال محدودیت زمانی داشته اند، کاهش یافته بود و در سال 2021 که مذاکرات جدید اغاز شده برخی از محدودیت ها بین 3 تا 5 سال منقضی می شد بنابراین در مذاکرات جدید باید زمان انها طولانی تر می گردید، از طرف دیگر موضوعاتی همچون موشکی،عدم حمایت از تروریسم، حقوق بشر، رفتارنگران کننده ایران در منطقه، موضوع زندانیان امریکایی در ایران و موضوع فروش اسلحه هم در دستورکار مذاکرات 2021 قرار گیرد.به همین منظورهم تونی بلینکن و هم وندی شرمن در مذاکرات محرمانه خود با نمایندگان کنگره و سناتورهای سنا در هنگام رای اعتماد  از تعهدات طولانی تر و محکم تر و سفت تر سخن به میان اوردند، انها معتقد بودند اکنون در شرایطی متفاوت تر از گذشته قرار داریم  شرایط ژئو پلتیک منطقه نسبت به سال 2015 تغییر کرده، عادی سازی روابط کشورهای عربی منطقه با اسرائیل تحت عنوان پیمان ابراهیم ژئوپلتیک منطقه را تغییر داده است، از طرفی ایران هم از نظر اقتصادی بسیار ضعیف تر آز گذشته شده است،انها همچنان قول دادند که بر خلاف زمان اوباما، نمایندگان سنا و کنگره را در جربان ریز مذاکرات قرار دهند.

دولت بایدن در صدد این بود و هست که راه های بینابینی را به روی ایران ببندد و ایران را مجبور کند که یا تسلیم خواسته های حداکثری انها در مورد برجام 2015 و برجام پلاس بشود و یا انرا به سمت  کسب فن اوری بمب هسته ای  و غنی سازی اورانیوم با غلظت 90 درصد سوق دهد که در ان صورت اجماع جهانی از جمله کشورهای حامی ایران همچون چین و روسیه بر علیه ایران بوجود خواهد امد و پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ارجاع و 7 قطعنامه تحریمی ان فعال خواهند شد.

 

بدون هیچ گونه جهت گیری خاص باید گفت تیم مذاکره کننده ایران مرکب از دیپلمات های برجسته و اشنا به فنون دیپلماسی بین الملل همچون ظریف و عراقچی در مذاکرات دور جدید برجام در سال 2021 اولا موفق شدند امریکا و سایر اعضا را متقاعد نمایند تا به توافق 2015 بر گردند، ثانیا مسائل فرابرجامی  و برجام‌ پلاس رااز توافق 2015 جدا کردند و با این تدبیر بی نظیر برجام را نجات دادند   و حتی به گفته علی جنتی سپاه را هم ازلیست تروریستی خارج نمودند که متاسفانه کاسبان تحریم و اصول گرایان تندرو و حتی معتدل به امید دستیابی به پاستور و بهارستان و نهایتا پس از فتح پاستور با مصوبه کذایی مجلس مانع امضا تفاهم برجام در دولت روحانی شدند.

تیم مذاکره کننده فعلی پس از کش و قوس های فراوان به دست اوردی کمتر از 2015 رضایت داده و بنا به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان مذاکرات از نظر فنی به پایان رسیده و اکنون مشکل اساسی مربوط به قرارگرفتن سپاه پاسداران در لیستی موسوم به FTO  وخود داری امریکا از خارج نمودن سپاه پاسداران از لیست تروریستی فوق  است.سپاه پاسداران انقلاب اسلامی  که در سال 2019 خارج از عرف جهانی بعنوان بخشی از کمپین  فشار حداکثری دولت ترامپ انهم  پس ار خروج از برجام و در تعارض بابند 29 توافق هسته ای درفهرست  سازمان های تروریستی خارجی قرار گرفت اکنون بعنوان اختلاف اساسی طرفین  و مانع اصلی توافق در مذاکرات برجام  تبدیل شده است وعملا مصالحه را متوقف نموده است.

امریکایی ها معتقدند خواسته ایران مبنی برحذف سپاه از لیست  تروریستی درخواستی فرا برجامی است و تا زمانیکه ایران گام های اساسی و خاصی  برای کاهش نگرانی های امنیتی برندارد حذف نام سپاه از لیست مزبور را اجابت نخواهند کرد، همچنین دولت بایدن از یک سو توسط نمایندگان کنگره وسنا از هر دو حزب در داخل امریکا واز سوی دیگر توسط اسرائیل و لابی قدرتمند صهیونیزم و کشورهای منطقه همسایه ایران از بیرون تحت فشار بسیار شدید برای جلو گیری از حذف نام سپاه پایداران از لیست  تروریستی قرار دارد. 

تحولات به گونه ای پیش رفته است که باعث تغییر رویکرد پنهان دولت امریکا نسبت به برجام شده است، اکنون اکثر نمایندگان کنگره و سناتورهای سنا،موسسات و مراکز پژوهشی و راهبردی،  دولت امریکا در تحلیل های خود به این نتیجه رسیدند که یک ایران قدرتمند با توان اقتصادی بالا و پیشرفته  به مراتب خطرناک تر از یک ایران هسته ای است، انها اعتقاد دارند رفع تحریم ها باعث توانمندی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران خواهد شد و ایران قدرتمند این بار با شدت و وسعت بیشتری ثبات و امنیت منطقه و جهان را تهدید خواهد نمود، بنابراین بازی را به سمتی می برند تا توافقی در برجام صورت نگیرد و ایران به سمت غنی سازی اورانیوم با غلظت 90 درصد برود که در ان صورت اجماع جهانی بر علیه ایران افزایش خواهد یافت و با ارجاع پرونده به شورای امنیت تحریم های بین المللی برقرارمی شود و این موضوع باعث فروپاشی ساختارهای  اقتصادی و اجتماعی ایران می گردد که به زعم انها در نهایت به ضعیف شدن و  سقوط نظام جمهوری اسلامی منتهی خواهد شد. قطعا تدابیر خاصی برای مقابله با چنین راهبردی وجود دارد. که در مقاله بعد به ان خواهم‌ پرداخت