وفاق ملی، از شعار تا عمل

شوشان ـ علی کرد :

از زمانی که رییس جمهور پزشکیان برای اتحاد و همدلی و با قلبی مملو از صفا و محبت این واژه را به کار برد تاکنون مقالات و یادداشتهای متعددی در تایید و نقد و بررسی آن به رشته تحریر درآمد و در این یادداشت قصدم این است که ضمن تبیین این واژه ی مظلوم،اقداماتی زیر سایه آن صورت گرفت را به بوته ی نقد بکشم و برای برون رفت از این وضعیت راهکاری برای باز تعریف و بهره مندی از ثمرات گران سنگ آن را ارایه دهم. وفاق در لغت به معنی سازگاری کردن،موافقت،آشتی،هم آهنگی و همدلی و متضادش نفاق است. وفاق ملی در علوم سیاسی ذیل دولت-ملت سازی تعریف می شود.ازنظر مفهومی وفاق امری اخلاقی و از نوع حکمت عملی است. گرچه در این زمانه ای که متاسفانه اختلافات بین گروهها و مشاجرات سیاسی با ادبیات تند و زننده به شدت زیاد شده و مشاجرات سیاسی و اختلاف دولت-ملت رو به فزونی رفته که ضرورت وفاق و همدلی را مضاعف کرده اما با توجه به تیپ شخصیتی دکتر پزشکیان،بعنوان فردی توافق پذیر، مهربان و دلسوز و بیزار از خودخواهی و خودپسندی، خاستگاه این مهم از درون وی جوشید و با توجه به نیاز بیرونی به این نسخه ی شفابخش آن را جذاب تر و با اهمیت تر کرد.وفاق ملی با تاکید بر بعد سیاسی و حکمرانی، مولفه ها، شرایط و پیش نیازهایی دارد که بدون آنها فقط در حد شعار باقی خواهد ماند و ثمری نخواهد داشت. شعار دادن،باور داشتن و حتی عمل کردن یکطرفه به این مقوله نه تنها کارساز نیست بلکه در مواردی مضر نیز خواهد بود. دکتر مسعود پزشکیان در قامت رییس جمهور و یک شخصیت حقوقی بر این باور است که با وفاق و همدلی و پرهیز از منیت ها اگر دست به دست هم دهیم میتوانیم میهن خویش را کنیم آباد. اما این یک آرزو است که با شرایطی دست یافتنی است و می بایست دیگر قوا و جریانهای سیاسی به ویژه کارگزاران عالی حاکمیت نیز به آن باور داشته باشند و عملا" به این صدای رییس جمهور لبیک بگویند و به آن تن دهند. نه اینکه نوءمنو به بعض و نکفرو به بعض باشند. وفاق را تاآنجا که علیرغم نظر اکثریتی که به او رای دادند و با سعه صدر ، وزرا و استاندارانی از جناح خودشان را بر مسند قدرت بنشاند قبول دارند اما اگر بر اساس شعارهای انتخاباتی و عمل به وعده ها و برای پیشبرد اهداف و برنامه های دولت تعدادی از مدیران همفکر خود که خواسته آن اکثریت رای دهنده است را انتصاب کند و یا با لحنی ملایم با طرفهای خارجی صحبت کند در مقابل رییس جمهور به صراحت موضع می گیرند و با بدترین ادبیات با منتخب مردم برخورد میکنند. آیا این است معنای وفاق ملی؟.وقتی که سران صاحب قدرت و صاحب قلم آن جناح بجای تقدیر و تشکر از این شعار و رویکرد مثبت رییس جمهور هرروز به بهانه ای و به طریقی بر او میتازند. هم بخش قابل ملاحظه ای از پستهای کلیدی را تصاحب کرده می کنند و هم شمشیر را از رو بستند و تحمل انتصاب یکی از خوشنام ترین، با تجربه ترین، باسوادترین و مقبول ترین افراد بعنوان یکی از معاونینش را ندارند و ناسپاس آن همه همراهی و همکاری و سعه صدر و متانت و ادب پزشکیان هستند. آیا در چنین وضعیتی وفاق معنا دارد؟ آیا واقعا" این واژه لوث نشده است؟آیا می شود نام این اقدامات را وفاق گذاشت؟ آیا واژه هایی چون باج دادن و انفعالی عمل کردن جایگزین بهتری نیستند؟.اگر این رویه ادامه پیدا کند شاهد ناکارآمدیهای بیشتری خواهیم بود. در کجای این جهان و کدام نظام را سراغ دارید که رییس جمهور منتخب ناچار باشد که اکثریت کابینه اش و بخش وسیعی از مدیران دولتش را حامیان کاندیداهای شکست خورده تشکیل دهند.همانگونه که بیان شد رییس جمهور پزشکیان دارای شخصیتی متین، محجوب، دل نازک و اهل مروت و مدارا است اما نیک می دانیم که او یک شخصیت حقوقی و رییس جمهور این کشور است و باید کشور را مدیریت کند.گرچه این خصلتهای پسندیده یک امتیاز خوب است اما باید دانست که کشور فقط با حرف و گلایه وریش سفیدی و خواهش و تمنا و چانه زنی اداره نمی شود. در کنار مدارا و انعطاف ،نیاز به قاطعیت ، ایستادگی و صلابت است. چون رییس جمهور از صبح علی الطلوع که چشم باز میکند تا شب سر و کارش با مجموعه ای در حکمرانی است که اعتقادی به رویکرد اصلاح طلبانه ندارند و از طرفی باید با این مجموعه کار کند فکر میکند که هر طور که شده و به هر قیمتی باید نظر این جماعت را جلب کند تا مبادا با دعوا و مشاجره و تعارضات درون حاکمیتی امور پیش نرود و مردم آسیب ببینند اما غافل از اینکه مردم روز به روز ناامیدتر و از این رویه ی رییس جمهور نگران تر میشوند.در این یادداشت تحلیلی بخش بسیار کوچکی از واقعیات بیان شد و برای ایجاد وفاق و همدلی ضروری است که آسیب شناسی کنیم و باید دانست که با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمیشود. و اما راهکار عملی: تفاهم مهمترین عامل ایجاد وفاق است. فهمی متقابل و پذیرش واقعیاتی هرچند تلخ. پزشکیان میداند که علیرغم پیروزی بر جناح مقابل و رای آوری در حوزه های انتخابیه نمایندگانی که اکثریت قاطع آنان حامی و مبلغ کاندیداهای شکست خورده بودند باید با همین نمایندگان کار کند این پیروزی را به رخ دیگران نکشید و اصرار می ورزد که بیایید باهم کار کنیم. اما آن جناح تاکنون عملا نشان داد که وقعی به آن نمی نهد و از درک این واقعیت عاجز و یا این واقعیت برایشان قابل هضم نیست.نمایندگان و سایر کارگزاران و مدیران ارشد حاکمیت باید بدانند گرچه وظایف قانونی و اختیارات و مسولیتهایی دارند و بحث تفکبک قوا امری قانونی و پذیرفتنی است اما بهر حال مردم به کسی که با رویکردهای آنان مخالف است رای دادند. و آن جناح محترم نیز باید صدای رای ملت را بشنوند نیز بگویند و و وظیفه خود بدانند که به رای مردم تمکین و با رییس جمهور همکاری کنند. بایدبه خود گوشزد کنند، همان گونه که رییس جمهور دست دوستی و همکاری بسوی ما دراز کرد ما نیز به گرمی دست او که دست مردم است را به گرمی بفشریم.تفاهم فهم متقابل از هم است و با درک جایگاه و قدرت و پشتوانه و وظایف و اختیارات و مسولیتهای همدیگر می توان به فهم مشترک رسید و وفاق را به معنای واقعی عملیاتی کرد و از ثمرات آن بهره برد. شایسته است تبیین این تفاهم در دوسطح صورت گیرد. اول، باید رییس جمهور با بازخوانی این اصطلاح و بررسی و تحلیل نتایج آن تا کنون، به صراحت این موضوع را با نمایندگان و دیگر وقوا و صاحب منصبان نظام مطرح و از وظایف و اختیاراتی که به پشتوانه رای مردم دارد بگوید و تلاش کند که وفاق را دو طرفه کند و سطح دوم رسالتی است که بر عهده صاحبنظران و اندیشمندان و کنشگران با بازیگری فعال اصحاب رسانه ها است که به این موضوع بپردازند و با نقد و بررسی و تجزیه و تحلیل و تبیین و آسیب شناسی وفاق ملی از طریق کتاب ومقالات و یادداشتها و گفتمان و برگزاری مناظره ها و جشنواره ها و همایشها در این خصوص کوشا باشند.