در جریان نخستین گفتوگوی تلویزیونی استاندار خوزستان با مردم در تاریخ ۲۰ دیماه، بیش از ۸۰۰ پیامک از سوی مردم استان به صداوسیمای مرکز خوزستان ارسال شد. این پیامها، آینهای از مطالبات آنان بود.
اشاره:
دکتر لفته منصوری، جامعهشناس و مشاور اجتماعی استاندار خوزستان، از چهرههای معتدل و اجرایی استان است. ایشان با پیشینهای در حوزههای فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی، نگاه «مسئلهمحور» خود را در تحلیل موضوعات مختلف، از محیط زیست تا توسعه پایدار، بهکار گرفتهاند. در جریان نخستین گفتوگوی تلویزیونی استاندار خوزستان با مردم در تاریخ ۲۰ دیماه، بیش از ۸۰۰ پیامک از سوی مردم استان به صداوسیمای مرکز خوزستان ارسال شد. این پیامها، آینهای از مشکلات و مطالبات آنان در حوزههایی مانند اشتغال، زیرساختها، محیطزیست و عدالت اجتماعی بود.در این گفتوگو، دکتر منصوری ضمن تحلیل جامعهشناختی پیامهای مردمی، بر ضرورت شفافیت، مشارکت عمومی و توجه ویژه به مناطق محروم تأکید کردند. ایشان با اشاره به ظرفیتهای عظیم استان، راهکارهایی عملی برای کاهش مشکلات و تقویت همبستگی اجتماعی ارائه دادند.این مصاحبه، دریچهای به رویکردهای مشاور اجتماعی استاندار در شنیدن، تجزیهوتحلیل و کاربست نظرات مردم در نخستین مصاحبه تلویزیونی استاندار خوزستان است.
✅ آقای دکتر منصوری، مصاحبه تلویزیونی استاندار خوزستان باعث دریافت بیش از ۸۰۰ پیام مردمی شد که تنوع موضوعات از اشتغال تا محیطزیست را شامل میشد. از دیدگاه جامعهشناختی، چگونه میتوان این میزان مشارکت را تحلیل کرد؟ آیا این پیامها بازتابدهنده ساختارهای اجتماعی و اقتصادی استان است؟
✳️ از منظر جامعهشناختی، این پیامها نهتنها بازتابدهنده نیازهای عینی مردم است، بلکه نشاندهنده رابطهای است که مردم با نظام مدیریت محلی برقرار کردهاند. وقتی مردم چنین مشارکتی نشان میدهند، به معنای وجود نوعی اعتماد و امید به شنیده شدن است. این پیامها به ما میگوید که ساختارهای اجتماعی استان با فشارهای اقتصادی و کمبودهای نهادی مواجه است، اما هنوز فرصتهایی برای تعامل و اصلاح وجود دارد.
✅ بیش از ۲۰ درصد پیامها به مسئله اشتغال اختصاص داشت و بسیاری از افراد به بیکاری و عدم شفافیت در استخدام اعتراض کردند. از نگاه جامعهشناختی، بحران بیکاری در خوزستان چه پیامدهایی بر روابط اجتماعی و انسجام جامعه دارد؟
✳️ بیکاری بهطور مستقیم بر کیفیت روابط اجتماعی و انسجام جامعه تأثیر میگذارد. در خوزستان، با توجه به جمعیت جوان، بیکاری منجر به احساس بیعدالتی، کاهش سرمایه اجتماعی و افزایش تعارضات درونی میشود. همچنین، نبود فرصتهای برابر برای اشتغال ممکن است حس تبعیض و قومگرایی را تشدید کند. این موضوع نیازمند بازنگری در سیاستهای توسعهای و افزایش عدالت اجتماعی است.
✅ بسیاری از پیامها از مناطق محروم استان مثل ایذه، اندیکا و شادگان ارسال شده بود. نابرابریهای منطقهای در توزیع منابع و امکانات چه تأثیری بر مهاجرت، حاشیهنشینی و توسعه استان دارد؟
✳️ نابرابریهای منطقهای از مهمترین عوامل مهاجرت داخلی و حاشیهنشینی در استان است. وقتی زیرساختها و امکانات در مناطق محروم ناکافی باشد، مردم به شهرهای بزرگتر مانند اهواز مهاجرت میکنند که خود باعث گسترش حاشیهنشینی و افزایش فشار بر خدمات شهری میشود. این چرخه معیوب توسعه نابرابر را تشدید کرده و انسجام منطقهای را تضعیف میکند.
✅ یکی از موضوعات پرتکرار در پیامها، آلودگی محیطزیست بهویژه فلرهای نفتی، آتشسوزی نیشکر و صنایع آلاینده بود. این مسئله چه پیامدهای اجتماعی بر سلامت، کیفیت زندگی و اعتماد مردم به نهادهای دولتی دارد؟
✳️ بحران محیطزیست بهویژه در خوزستان، تأثیرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی مردم دارد. کاهش کیفیت هوا، افزایش بیماریها و احساس رهاشدگی از سوی نهادهای دولتی میتواند اعتماد اجتماعی را تضعیف کند. این شرایط باعث میشود که مردم به نهادها بهعنوان بخشی از مشکل نگاه کنند، نه راهحل؛ بنابراین، تمرکز بر مسئولیت اجتماعی صنایع و شفافیت در اقدامات زیستمحیطی، یک ضرورت حیاتی است.
✅ در برخی پیامها، به تبعیض قومی و عدم شایستهسالاری اشاره شده بود. از دیدگاه جامعهشناختی، چگونه میتوان عدالت اجتماعی را تقویت کرد تا از گسترش شکافهای قومی و اجتماعی جلوگیری شود؟
✳️ تقویت عدالت اجتماعی نیازمند طراحی سیستمهایی است که شفافیت، شایستهسالاری و برابری را در تمامی سطوح اجرایی تضمین کند. خوزستان بهدلیل تنوع قومی و فرهنگی، نیازمند سیاستهایی است که بهجای تمرکز بر تفاوتها، بر نقاط مشترک تأکید کند. مشارکت عمومی در تصمیمگیریها و اجرای سیاستهای بومیمحور میتواند از گسترش شکافهای اجتماعی جلوگیری کند.
✅ یکی از نگرانیهای مردم در پیامها، ناکارآمدی نهادها در پاسخ به نیازهای اساسی بود. از نگاه جامعهشناختی، دولت و استانداری چگونه میتوانند سرمایه اجتماعی استان را تقویت کنند؟
✳️ سرمایه اجتماعی درگرو اعتماد، همبستگی و تعامل مؤثر میان مردم و نهادهاست. دولت میتواند با ایجاد سازوکارهای شفاف در پاسخگویی، افزایش شفافیت در استخدام و تخصیص منابع و همچنین تقویت مشارکت مردمی در سیاستگذاری، اعتماد عمومی را بازسازی کند. اقداماتی مانند شنیدن صدای مردم و ارائه پاسخهای مشخص به دغدغههای آنها نیز نقش مهمی در این مسیر دارد.
✅ بسیاری از فارغالتحصیلان استان بهدلیل نبود فرصتهای شغلی مناسب، خوزستان را ترک میکنند. این پدیده چه تأثیری بر بافت اجتماعی و توسعه پایدار استان دارد؟
✳️ مهاجرت جوانان تحصیلکرده باعث کاهش منابع انسانی ماهر در استان میشود و بافت اجتماعی را با بحران کمبود نوآوری و انگیزه مواجه میکند. این مسئله نهتنها از نظر اقتصادی، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز آسیبزا است. برای مقابله با این مسئله، نیازمند ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقای صنایع دانشبنیان در استان هستیم.
✅ آقای دکتر، از نگاه شما، اگر بخواهیم از منظر جامعهشناختی به آینده خوزستان نگاه کنیم، چه گامهایی برای کاهش شکافهای اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی مردم باید برداشته شود؟
✳️ آینده خوزستان درگرو تمرکز بر عدالت اجتماعی، توسعه متوازن و تقویت حس همبستگی است. ایجاد فرصتهای برابر، توجه به نیازهای مناطق محروم و سرمایهگذاری در آموزش و توانمندسازی نسل جوان از مهمترین گامهاست. همچنین، بازسازی اعتماد میان مردم و دولت باید در اولویت قرار گیرد.