امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
ديدارهای اخير رئيس دفتر رئيسجمهور با مراجع قم با چه هدفي صورت گرفت؟
رابطه دولت آقاي روحاني در طول سه سال گذشته با علما و مراجع قم مثبت بوده و دولت يازدهم رويكرد صحيح و مناسبي را در جهت احترام و ارتباط با مراجع عظام در پيش گرفته است. اين رابطه به شكلهاي مختلف در سه سال گذشته وجود داشته است. در برخي مقاطع آقاي روحاني شخصا با سفر به قم با مراجع ديدار ميكردند و در برخي مقاطع معاون اول ايشان آقاي اسحاقجهانگيري يا برخي وزرا مانند آقاي ظريف به قم سفر ميكردند و به طور مستقيم با علما و مراجع ديدار ميكردند و ديدگاههاي آنها را درباره حل مشكلات مردم جويا ميشدند. اين در حالي است كه دولت آقاي احمدينژاد رويكرد ديگري در ارتباط با مراجع در پيش گرفته بود و بدون در نظر گرفتن ديدگاههاي مراجع و علما كشور را اداره ميكرد. آقاي احمدينژاد به شكلهاي مختلف از مشورت دوري ميكرد و به همين دليل هرچه از عمر دولت ايشان ميگذشت فاصله دولت با مراجع و علما نيز بيشتر ميشد. آقاي روحاني كه خود يك شخصيت حوزوي هستند و در محضر بسياري از علما و مراجع تلمذ كردهاند، رابطه استاد و شاگردي را به خوبي به جا آورده و همواره ديدگاههاي سازنده مراجع و علما را در اداره كشور دخالت داده است. آقاي روحاني بيش از هر كسي به اين نكته آگاهي دارد كه دولت ايشان زماني ميتواند موفق و پيروز باشد كه دعاي خير و تاييد مراجع و علماي معظم را پشت سر خود داشته باشد.
اين ديدارها تا چه اندازه جنبه انتخاباتي و مشورت با علما در اين زمينه داشته است؟
اين حق طبيعي آقاي روحاني است كه خود را از هماكنون براي انتخابات رياستجمهوري آينده آماده كند و زمينههاي لازم را به وجود بياورد. اين در حالي است كه رقباي انتخاباتي ايشان خيلي زود و با تمام قوا فعاليتهاي انتخاباتي خود را آغاز كرده و به شكلهاي مختلف در حال زمينهسازي براي رقابت با آقاي روحاني هستند. نكته ديگر اينكه از ابتداي روي كار آمدن دولت يازدهم برخي از افراد تلاش كردند رابطه دولت با مراجع را مخدوش كنند و اجازه ندهند اخبار و اطلاعات دقيق از طرف دولت به مراجع و علما برسد. اين افراد تلاش ميكردند با تغيير در اخبار و تغيير آن به شكلي كه خود تمايل داشتند ديدگاه مثبت مراجع را نسبت به دولت تدبير و اميد تغيير دهند. در نتيجه به مرور زمان آقاي روحاني به اين نكته پي بردند و تلاش كردند واسطههاي بين دولت و مراجع را از بين ببرند و به صورت مستقيم با مراجع و علما ارتباط برقرار كنند. بدون شك سفر آقاي نهاونديان و ديگر اعضاي دولت به قم و ديدار بدون واسطه با مراجع و علما نيز به همين منظور و براي تحكيم روابط دولت و علما صورت گرفت.
تحركات رقباي انتخاباتي آقاي روحاني در قم به چه صورت پيش ميرود؟ آيا رقباي ايشان تحركات جديد انتخاباتي در اين شهر داشته اند؟
بدون شك در ماههاي اخير رقباي انتخاباتي آقاي روحاني مانند آقاي جليلي رفت و آمد بيشتري به شهر قم داشتهاند و سخنرانيهاي بيشتري نسبت به گذشته در قم انجام دادهاند. از سوي ديگر برخي جلسات غيرعلني بين آقاي جليلي و برخي ديگر از كانديداهاي احتمالي مانند آقاي قاليباف با برخي از علما صورت گرفته كه از محتواي اين جلسات هيچ گونه اطلاع دقيقي منتشر نميشود. تحركات انتخاباتي به صورت زيرپوستي در قم بيشتر شده و جلسات و ديدارهايي در اين شهر صورت ميگيرد كه كاملا شائبه انتخاباتي دارد. از سوي ديگر فضاي سياسي شهر قم نسبت به گذشته تغيير محسوسي داشته و صحبت درباره انتخابات آينده و حضور افراد مختلف در مقابل آقاي روحاني بيشتر شده است. شهر قم همواره در انتخابات مختلف تاثيرگذار است و جايگاه كم نظيري در بين شهرهاي كشور دارد. اين مساله به ويژه درباره انتخابات رياستجمهوري به دليل اينكه شكل ملي به خود ميگيرد مشهودتر است. در نتيجه اغلب كانديداهاي انتخاباتي تلاش ميكنند فعاليتهاي انتخاباتي خود را از قم آغاز كنند. كانديداهاي انتخابات رياستجمهوري به خوبي به اين نكته آگاهي دارند كه اگر موفق شوند قم را با خود همراه كنند به صورت طبيعي شهرهاي ديگر كشور را نيز با خود همراه كردهاند. با اين وجود اگر نتوانند رضايت علما و مراجع قم را كسب كنند عملا موفق نخواهند شد توفيق چنداني در جلب آراي مردم به دست بياورند.
فضاي عمومي قم به چه سمتي در انتخابات گرايش دارد؟ گفتمان اعتدال به چه ميزان در قم طرفدار دارد؟ از سوي ديگر جبهه پايداري و برخي منتقدان دولت چه استراتژيهایی را در دستور كار خود قرار دادهاند؟
فعاليتهاي سياسي در شهر قم را بايد به دو بخش زير پوست شهر و غيرعلني و فعاليتهاي علني و ظاهري تقسيمبندي كرد. برخي از تندروها تلاش ميكنند شرايط را به گونهاي براي مردم ترسيم كنند كه دولت آقاي روحاني ناموفق عمل كرده و نتوانسته شعارهاي خود را محقق كند. اين در حالي است كه مردم به خوبي به درايت و مديريت آقاي روحاني و كابينه ايشان ايمان دارند و اجازه نخواهند داد دوباره گفتمان تندروي در كشور حاكم شود. فعاليتهاي ظاهري و علني انتخاباتي در قم به سمت گفتمان اعتدال گرايش دارد و به نظر ميرسد رقباي انتخاباتي آقاي روحاني نيز به صورت ظاهري تلاش ميكنند برنامههاي انتخاباتي خود را به مردم معرفي كنند. با اين وجود بايد اين نكته را در نظر گرفت كه در نهايت فعاليتهاي غيرعلني و اتاق فكر هر جريان سياسي است كه سرنوشت آن جريان را در انتخابات مشخص ميكند. به همين دليل بايد سرنخ استراتژي رقباي انتخاباتي آقاي روحاني را در فعاليتهاي غيرعلني و پنهان جستوجو كرد. به نظر ميرسد برخي از جريانهاي سياسي براي شكست آقاي روحاني در انتخابات آينده در قم اتاق فكر تشكيل دادهاند و به شكلهاي مختلف تلاش ميكنند صحنه انتخابات را به سمت خود تغيير دهند.
علي لاريجاني چه نقشي در فضاسازيهاي انتخاباتي در قم دارد؟ مواضع نزديك ايشان با آقاي روحاني چه تاثيري در گرايش مردم به سمت گفتمان اعتدال خواهد داشت؟
آقاي لاريجاني جايگاه ممتاز و تاثيرگذاري در بين مردم قم دارد و به همين دليل ميتواند در گرايش مردم قم به سمت آقاي روحاني و گفتمان اعتدال در انتخابات آينده تاثيرگذار باشد. برخي در انتخابات مجلس شوراي اسلامي عليه ايشان فضاسازي كردند و چهره آقاي لاريجاني را در بين افكارعمومي مخدوش كردند كه در نهايت شخص ديگري به عنوان نفر اول انتخاب شد و آقاي لاريجاني به عنوان دومين منتخب شهر قم به مجلس راه پيدا كرد. برخي با بيتقوايي زياد عليه ايشان «شبنامه» پخش ميكردند و در اين شبنامهها به شكلهاي مختلف شخصيت ايشان را تخطئه ميكردند. با اين وجود آقاي لاريجاني داراي يك شخصيت ملي هستند كه مورد تاييد مقام معظم رهبري و همچنين مراجع قم هستند. بدون شك ايشان در متعادل كردن فضاي انتخابات رياستجمهوري در قم تاثيرگذار خواهند بود و ميتوانند در تقويت گفتمان اعتدال نقش آفريني كنند.
ديدگاه شما درباره اظهارات آقاي علمالهدي درباره برگزار نشدن كنسرت در شهر مشهد چيست؟ ديدگاه دين اسلام درباره موسيقي چيست؟
در اين زمينه ما بايد ديدگاه اسلام درباره موسيقي را با ديدگاههاي سياسي مطرح شده از هم جدا كنيم و هركدام را به صورت جداگانه مورد بررسي قرار بدهيم. سخنان آقاي علمالهدي بيشتر جنبه سياسي پيدا كرده و كمتر شكل علمي به خود گرفته است. بنده خطاب به آقاي علمالهدي عنوان ميكنم كه ما بايد «حلال» خداوند را براي مردم «حلال» جلوه دهيم و مردم را از عمل «حرام» باز بداريم. در نتيجه نبايد جلوي موسيقي كه در دين اسلام حلال شمرده شده را گرفت و حلال خداوند را حرام كرد. علماي مذهبي بايد اسلامي را به مردم معرفي كنند كه باعث جذب مردم و به ويژه جوانان به سمت دين اسلام باشد. كسي نميتواند سلايق شخصي و استاني خود را به همه مردم گسترش بدهد و براساس ديدگاههاي شخصي خود فتوا صادر كند. ايجاد دافعه براي دين اسلام يكي از معايب و مضراتي است كه روايتها و احاديث زيادي براي پرهيز از آن در منابع ديني ذكر شده است. مردم فهيم و ديندار استان خراسان به خوبي به حساسيت مذهبي اين شهر به دليل وجود حرم مطهر امام رضا (ع) آگاهي دارند و بسياري از مسائل را مراعات ميكنند. در نتيجه نياز به جنجالسازي سياسي ومنطقهبندي در كشور وجود ندارد كه تنها در يك منطقه كشور نبايد كنسرت برگزار شود. نميشود گفت دو دو تا در مشهد ميشود چهارتا، در شيراز ميشود پنجتا. اگر كنسرت و موسيقي از نظر شرعي و فقهي مجاز است در هر شهري حلال است. حلال و حرام خدا كه استاني نيست. ما بايد علمي و فقهي بحث كنيم و ببينم كنسرتي كه در حال حاضر اجرا ميشود از نظر شرعي حلال است يا حرام؟ اگر حلال است همه جا حلال است و اگر حرام است همه جا حرام است. اختلاف نظر فقهي همواره ميان علما وجود دارد و چيز خوبي هم هست اما بحث اين است كه با جوسازي و شعار نميشود كار فرهنگي كرد و مشكلات فرهنگي با اين قبيل كارها حل نميشود. بايد اين مباحث از نظر قفهي و علمي مطرح شود و براي آن راهحل پيدا كرد.
چرا برخي از انتقادات به دولت به جاي اينكه به صورت خصوصي و محترمانه با دولت مطرح شود، از تريبونها مطرح ميشود؟
نماز جمعه محلي براي وحدت و انسجام مسلمانان است. اين وحدت شامل گروههاي سياسي نيز ميشود. بنابراين نبايد در نمازجمعه بين گروههاي سياسي تفرقه بيفتد، بلكه خطبهها بايد وحدتآفرين باشند. رئيس دولت فعلي يك شخصيت روحاني است. اين ويژگي يك فرصت براي اسلام و مسلمين محسوب ميشود كه يك روحاني تحصيلكرده در حوزه علميه قم به مجامع بينالمللي و جهاني برود و با نطق و ديدارهاي خود با سران كشورهاي جهان درباره عزت اسلام و ايران سخن بگويد. وقتي هماكنون ايران از چنين ظرفيت بزرگي براي تبليغ و ارتقاي موقعيت در عرصه سياست خارجي برخوردار است، خلاف انصاف و وجدان است كه تربیونهای عمومی به وسیلهای براي تضعيف و زمين زدن دولت تبديل شود. به هر حال انتقاد كردن نه تنها اشكال ندارد بلكه خوب است اما انتقاد از تريبون نماز جمعه ويژگيهاي خاص خود را دارد. وقتي ميبينيم در مقايسه با دولت قبل، از اين دولت بيشتر در نماز جمعه انتقاد ميشود، اين سوال براي مردم پيش ميآيد كه چرا با وجود ضعفهايي در دولت قبل اين انتقادها مطرح نبود. اگر انتقاد منصفانه، عادلانه و مشفقانه باشد، اشكالي ندارد. گاهي مشاهده ميشود انتقادها مشفقانه و عادلانه و منصفانه نيست؛ بنابراين تقاضاي مردم اين است كه ائمه محترم جمعه سعي كنند بیشتر وحدت، انصاف و عدالت و شفقت و مهرباني را در انتقادهاي خودشان به دولت رعايت كنند. آقاي روحاني به عنوان يك عالم و دانشمند تحصيلكرده اسلامي كه هم در حوزه درس خوانده است و هم در دانشگاههاي داخلي و خارجي و با علم روز آشناست يك قرائتي از اسلام دارد كه تفاوتهاي اساسي با قرائت برخي از آقايان در حوزه دارد. بايد ديد ميان اين دو قرائت كدام براي اسلام و مردم مفيدتر است و به درد مردم ميخورد و براي جامعه راه گشاست. قرائت دكتر روحاني از اسلام، قرائت روشنفكراني مانند شهيدان بهشتي و مطهري است. اين افراد آشنا با مسائل روز جهان بودهاند. در مقابل افرادي هستند كه از اسلام قرائتي سنتي دارند و نوع ديدگاه رئيسجمهور درباره مسائل اسلامي را نميپسندند.