چهار ضلعي طلايي اصلاح‌طلبان در انتخابات

 اصلاح‌طلبان در انتخابات۹۶ چه استراتژی‌اي در پيش خواهند گرفت؟آيا آقاي روحاني گزينه قطعي جريان اصلاحات در انتخابات خواهد بود؟
در هفته‌هاي اخير برخي از اصلاح‌طلبان سخناني را به زبان آورده‌اند كه بدون هماهنگي با بزرگان جريان اصلاحات بوده است. اصلاح‌طلبان بايد اين نكته را بپذيرند كه جريان اصلاحات داراي رهبري و اتاق فكر و شوراي عالي سياست‌گذاري است. به همين دليل بايد از اظهارنظرهاي مناقشه آميز و شخصي پرهيز كنند و همه تلاش كنند سياست‌هاي كلي جريان اصلاحات را براي افكار عمومي تشريح و تبيين كنند. همه اين مسائل نيز براي جلوگيري از تكرار دوران هشت ساله قبل از آقاي روحاني است. به نظر من هنوز خطر بازگشت دوران هشت ساله احمدي‌نژاد به شكل‌هاي ديگر وجود دارد. وضعيت احمدي‌نژاد تا حدودي مشخص است. وي يا با تاكيد بزرگان نظام و جريان اصولگرايي كانديدا نمي‌شود يا اينكه رد صلاحيت مي‌شود. احمدي‌نژاد يك مهره سوخته سياسي است و تلاشي كه در شرايط كنوني انجام مي‌دهد يك تلاش «مذبوحانه» است. از سوي ديگر نيز اصولگرايان حاضر نخواهند بود از يك مهره سوخته در انتخابات رياست‌جمهوري استفاده كنند. به نظر من جريان اصلاحات بايد در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ تنها با يك كانديدا وارد انتخابات شود كه در شرايط كنوني بهترين گزينه آقاي روحاني است. اصلاح‌طلبان تنها در صورتي كه آقاي روحاني قصد نداشته باشد در انتخابات شركت كنند بايد به فكر معرفي گزينه جديد باشند. اين وضعيت نيز بسيار بعيد است و اگر اتفاق عجيب و غيرمنتظره‌اي رخ ندهد آقاي روحاني دوباره در انتخابات شركت خواهد كرد. البته اخبار ضد و نقيضي به گوش مي‌رسد مبني براينكه برخي دست‌هاي پشت پرده به دنبال اين هستند كه آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري آينده شركت نكند. از سوي ديگر نيز تلاش‌هاي زيادي صورت مي‌گيرد كه در شوراي عالي سياست‌گذاري جريان اصلاحات تفرقه و چند دستگي به وجود بياورند تا اصلاح‌طلبان نتوانند به درستي درباره انتخابات آينده تصميم‌گيري كنند.
 اين تلاش‌ها از چه راه‌هايي صورت مي‌گيرد؟
اين اتفاق به شكل‌هاي مختلف صورت مي‌گيرد. به عنوان مثال در هفته‌هاي اخير اصولگرايان به شكل‌هاي مختلف تلاش كرده‌اند روي خاستگاه اصولگرايي آقاي روحاني تاكيد كنند و به افكار عمومي القا كنند كه اگر اصولگرايان در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ از آقاي روحاني حمايت كردند اتفاق عجيبي نيست و يك مساله كاملا طبيعي است. هدف ديگر اصولگرايان از طرح اين مساله اين است كه با اعلام حمايت تلويحي خود از آقاي روحاني اصلاح‌طلبان را دچار ترديد و نگراني كنند كه آيا آقاي روحاني به سمت اصولگرايان گرايش پيدا مي‌كند يا خير. اصولگرايان به شكل‌هاي مختلف به دنبال اين هستند كه اصلاح‌طلبان را وادار به رفتارهاي واكنشي و احساسي كنند. از سوي ديگر آقاي روحاني بايد مراقب پشتوانه اجتماعي خود باشد و اجازه ندهد بيش از پيش بين دولت و پشتوانه اجتماعي فاصله بيفتد. در شرايط كنوني برخي از اصلاح‌طلبان از رويكرد آقاي روحاني پس از انتخابات رياست‌جمهوري۹۲دلخور هستند و احساس مي‌كنند آقاي روحاني پس از حضور در پاستور برخي وعده‌هاي خود را به فراموشي سپرد و رويكرد ديگري در پيش گرفت.

آقاي روحاني مي‌توانست استفاده بهتري از نخبگان جريان اصلاحات براي اداره كشور كند. بنده زماني كه در وزارت راه حضور داشتم براي اجراي چهار پروژه بزرگ كشور از وزراي پيشين وزارت راه استفاده كردم. شرايط به گونه‌اي بود كه بنده شخصا پروژه احداث فرودگاه حضرت امام (ره) را در مديريت مي‌كردم، آقاي تركان پروژه۱۰۰۰كيلومتر راه آهن مشهد به بافق را مديريت مي‌كردند، پروژه پل ميان گذر اروميه را نيز آقاي دكتر كلانتري برعهده گرفتند، مسئوليت اجرايي اتوبان تهران به شمال با آقاي سعيدي كيا بود و آقاي غرضي نيز مديريت پروژه قطار سريع السير تهران به اصفهان را برعهده داشتند. آقاي روحاني نيز مي‌توانست استفاده بهتري از نخبگان جريان‌هاي سياسي و بويژه جريان اصلاحات انجام بدهد كه متاسفانه اين اتفاق در دولت اول ايشان رخ نداد.
 برخي از اصلاح‌طلبان معتقدند بايد در طول آقاي روحاني گزينه معرفي كرد و نه در عرض ایشان. اتفاقي كه در سال۸۰ ۱۳نيز رخ داد و در حالي كه گزينه اصلي اصلاح‌طلبان رئيس دولت اصلاحات بود، علي شمخاني نيز كانديداي رياست‌جمهوري شد. ارزيابي شما چيست؟
 اين اتفاق در شرايطي مفيد است كه گزينه‌اي كه در كنار آقاي روحاني معرفي مي‌شود پس از مدتي احساس نكند داراي پايگاه راي مستقل است و مي‌تواند رئيس‌جمهور شود و باعث دو دستگي در انتخابات شود. در شرايط كنوني اصلاح‌طلبان بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه رقابت‌هاي انتخاباتي بين دو جريان اصلاح‌طلب و اصولگراست و شرايط به گونه‌اي نيست كه طيف‌هاي مختلف اصلاح‌طلبي بتوانند با هم رقابت كنند. اصلاح‌طلبان بايد خاطره تلخ انتخابات سال۸۴ را به خاطر بياورند كه در آن مقطع زماني با وجود توصيه بزرگان اين جريان با چند گزينه وارد رقابت‌هاي انتخاباتي شدند و در نهايت نيز به دليل پراكنده شدن آراي اصلاح‌طلبان، احمدي‌نژاد به قدرت رسيد. بدون شك اگر تجربه سال۸۴ در انتخابات۹۶ نيز تكرار شود، اصلاح‌طلبان به صورت قطعي شكست خواهند خورد. اگر اشتباه تاريخي و استراتژيك اصلاح‌طلبان نبود، احمدي‌نژاد در حد و اندازه‌هايي نبود كه بتواند به رياست‌جمهوري برسد. حد و اندازه‌هاي احمدي‌نژاد بيش از فرمانداري و در نهايت استانداري نبود.
 چرا اصولگرايان با وجود اينكه در سال۹۲ هيچ گونه حمايتي از آقاي روحاني نكردند، در شرايط كنوني به دنبال نزديك شدن به آقاي روحاني هستند؟
اصولگرايان معتدل با مشاهده شيوه مديريت آقاي روحاني و اينكه ايشان همواره خود را فراجناحي معرفي كرده به دنبال نزديك شدن به ايشان براي گرفتن امتيازات جناحي و جرياني هستند. نكته ديگر اينكه موفقيت‌هاي آقاي روحاني در زمينه سياست خارجي و داخلي باعث شده كه اصولگرايان از ثبت اين دستاوردها به نام جريان اصلاحات به عنوان مهم‌ترين جريان حامي آقاي روحاني هراس داشته باشند. در نتيجه تلاش مي‌كنند با نزديك‌شدن به آقاي روحاني فاصله اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني را بيشتر كنند و خود را در موفقيت‌هاي دولت سهيم و شريك نشان دهند. از سوي ديگر اصولگرايان با فقدان يك گزينه مناسب براي حضور در انتخابات رياست‌جمهوري آينده مواجه هستند و به دليل مشكلات دروني تلاش مي‌كنند فرار رو به جلو انجام دهند و با نزديك شدن به آقاي روحاني بر مشكلات درون گروهي خود سرپوش بگذارند. با اين وجود اصلاح‌طلبان بايد اين نكته را در نظر بگيرند كه اگر در انتخابات رياست‌جمهوري آينده از حسن روحاني حمايت نكنند كشور با بحران جدي مواجه خواهد شد. آقاي روحاني به برخي از وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل نكرده اما اين مساله دليل نمي‌شود كه ايشان كارنامه قابل قبولي نداشته باشد. به نظر من اگر بخواهيم از صد به كارنامه آقاي روحاني نمره بدهيم ايشان نمره‌اي بيش از هفتاد كسب خواهند كرد. آقاي روحاني در سال۹۲ يك دولت بي‌انضباط و ناهماهنگ را تحويل گرفته و در طول سه سال گذشته تلاش كرده با تدبيرو درايت نابساماني‌هاي باقيمانده از دولت احمدي‌نژاد را ساماندهي كند و به مديريت كشور نظم وانضباط دهد.
 در شرايطي كه آقاي روحاني موفق شود دوباره به مقام ریاست‌جمهوری برسد، چه اقدامات مهمي را بايد در دستور كار خود قرار بدهد؟
مهم‌ترين اقدامي كه آقاي روحاني بايد در چهارسال دوم خود انجام دهد اعتمادسازي بين دولت و مردم است. نكته ديگر اينكه آقاي روحاني و دولت ايشان بايد سعه صدر بيشتري در مقابل انتقادات از خود نشان بدهند. البته بنده بين انتقاد و مخالفت و دشمني تفكيك قائل مي‌شوم. به هر حال برخي از همان ابتداي دولت آقاي روحاني و بدون مشاهده شيوه مديريت ايشان و تنها به دليل شكست در انتخابات با آقاي روحاني مخالفت كردند و به شكل‌هاي مختلف در مسير دولت سنگ اندازي كردند. با اين وجود برخي از انتقاداتي كه از سوي شخصيت‌هاي دلسوز و متعهد عنوان مي‌شد نيز مورد توجه آقاي روحاني قرار نمي‌گرفت. آقاي روحاني بايد بين انتقاد سازنده و دشمني تفكيك قائل مي‌شد و از انتقادات سازنده در جهت عملكرد بهتر دولت استفاده مي‌كرد. نكته ديگر اينكه دغدغه آقاي روحاني فقط بايد مردم و حل مشكلات مردم باشد. ايشان نبايد وقت و انرژي خود را صرف مقابله با مخالفان و پاسخگويي به آنها كند. هر چه دولت يازدهم عملكرد بهتري در زمينه حل مشكلات مردم داشته باشد به همان اندازه فشارهاي مخالفان نيز كاهش پيدا مي‌كند.
 تغييرات مديريتي در دولت آينده آقاي روحاني به چه ميزان جدي است؟آقاي روحــــاني كدام بخش‌هاي كابينه را بايد ترميم كند؟
 به نظر من در كابينه اول آقاي روحاني به جز چند وزير بقيه وزرا عملكرد قابل قبولي نداشتند و در صحنه حاضر نبودند. وزارتخانه‌هاي امور خارجه، بهداشت، نفت، جهاد كشاورزي در دولت يازدهم عملكرد قابل قبولي داشتند اما كارنامه بقيه وزارتخانه‌ها قابل دفاع نيست. در اغلب وزارتخانه‌ها تصميم‌گيري‌ها يا با مشكلات جدي مواجه بود يا با تاخير صورت مي‌گرفت. در سه سال گذشته بسياري از سرمايه‌گذاران خارجي تلاش كردند در ايران سرمايه‌گذاري كنند. با اين وجود برخورد فعالي از سوي دولت با اين افراد صورت نگرفت. برخي از اين سرمايه‌گذاران حتي پول هم با خود به ايران آورده بودند اما شرايط سرمايه‌گذاري براي آنها به خوبي مهيا نشد.
 چرا آقاي روحاني با علم به اينكه بخشي از كابينه نياز به تغيير دارد، دست به هيچ گونه تغييري نزد؟ چه عواملي باعث ترديد آقاي روحاني در اين زمينه شد؟
 آقاي روحاني در دو سال ابتدايي دولت خود به اين نتيجه رسيده بود كه بايد برخي از وزرا را تغيير بدهد. به همين دليل به دنبال فرصت بود تا ديدگاه‌هاي خود را عملياتي كند. با اين وجود با نزديك شدن به انتخابات مجلس شوراي اسلامي و ردصلاحيت گسترده اصلاح‌طلبان در اين انتخابات صبر كردند تا تغييرات خود را پس از تشكيل مجلس دهم عملياتي كنند. از سوي ديگر با تشكيل مجلس دهم و وضعيت پرنوساني كه مجلس پيدا كرد آقاي روحاني تصميم گرفت كه در كابينه خود تغيير ايجاد نكند تا كشور از نظر مديريتي دچار بي‌نظمي نشود. اگر قرار بود تغييري در كابينه صورت بگيرد بايد در يك يا دوسالگي دولت اين تغييرات صورت مي‌گرفت تا وزراي جديد زمان كافي براي پياده‌كردن ديدگاه‌هاي خود داشته باشند. به صورت كلي دولت يازدهم دچار «دير تصميمي» است. يعني نمي‌تواند براي مشكلات كشور به سرعت تصميم عاجل و دقيق اتخاذ كند. اين وضعيت حتي در وزارتخانه‌ها قوي دولت نيز وجود دارد. از سوي ديگر ارتباط دولت با استانداران نيز ضعيف است و يك رابطه قوي و دوطرفه بين دولت و مديران استان صورت نمي‌گيرد.
 شما آخرين بار چه زمانی با رئيس دولت اصلاحات ديدار داشتيد؟ديدگاه ايشان درباره انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ چيست؟
بنده به تازگي با ايشان ديدار داشتم. رئيس دولت اصلاحات معتقدند مصلحت كشور در شرايط كنوني ايجاب مي‌كند كه اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني حمايت كنند و به دنبال معرفي هيچ گزينه ديگري در انتخابات آينده نباشند. ايشان معتقدند حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني به هيچ عنوان نبايد مشروط باشد بلكه اصلاح‌طلبان بايد در انتخابات آينده به صورت تمام قد از آقاي روحاني حمايت كنند. ايشان اعتقاد دارند ما هيچ انتظاري از آقاي روحاني نداريم. اگر آقاي روحاني به وظايف خود به خوبي عمل كردند، مردم و همه جريان‌هاي سياسي از آن سود مي‌برند. اما اگر ايشان به وظايف خود عمل نكردند ما به وظيفه خود كه حمايت از ايشان در انتخابات است عمل مي‌كنيم. البته رئيس دولت اصلاحات در ديداري كه با آقاي روحاني داشتند از عملكرد برخي وزرا در زمينه عدم حمايت از آقاي عارف در انتخاب رئيس مجلس گلایه‌هایي كرده بودند. با اين وجود بايد بپذيريم كه اين مسائل در دنياي سياست طبيعي است و نبايد زياد روي اصطكاك به وجود آمده پافشاري كرد و آن را بزرگ جلوه داد. به نظر من شرايط كنوني ايجاب مي‌كند كه اصلاح‌طلبان از بدعهدي حزب حامی دولت در انتخابات مجلس عبور كند و به آينده و روزهاي سخت رياست‌جمهوري۹۶ بينديشد. در انتخابات رياست‌جمهوري آينده حاميان دولت و اصلاح‌طلبان براي پيروزي بر رقيب سياسي خود به كمك هم نياز دارند و با همكاري و همدلي به اين مهم دست خواهند يافت. در نتيجه دامن زدن به اختلافات به هيچ عنوان به مصلحت نيست و حزب اعتدال و توسعه و حاميان دولت بايد هرچه سريع‌تر ديدگاه‌هاي خود را به ديدگاه‌هاي جريان اصلاحات نزديك كنند تا آقاي روحاني در انتخابات آينده از قدرت مانور بيشتري برخودار باشند.
 آيا‌ ساز و كار جديدي براي مذاكره اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني در انتخابات۹۶ در نظر گرفته شده است؟
 بله؛ اصلاح‌طلبان به دنبال سازوكار جديدي براي حضور قدرتمند‌تر در انتخابات هستند. اصلاح‌طلبان به دنبال تشكيل يك مربع چهار ضلعي تصميم‌گيري شامل رئيس دولت اصلاحات، آيت‌ا...‌هاشمي، آقاي ناطق نوري و آقاي روحاني براي انتخابات هستند. در اين جمع رئيس دولت اصلاحات ديدگاه‌هاي اصلاح‌طلبان را نمايندگي مي‌كند، آقاي ناطق نوري ديدگاه‌هاي اصولگرايان معتدل را رهبري مي‌كند و آيت‌ا...‌هاشمي نيز نقش محوري و تجميع‌كننده ديدگاه‌ها را ايفا مي‌كند و در نهايت نيز اين ديدگاه‌ها به آقاي روحاني منتقل مي‌شود. نكته ديگر اينكه قرار نيست در اين جمع ائتلاف خاصي صورت بگيرد، بلكه اين مربع چهار ضلعي به دنبال تعامل براي تحقق منافع ملي است. اصلاح‌طلبان به اين نتيجه رسيده‌اند كه نبايد به تنهايي در انتخابات آينده حضور پيدا كنند بلكه بايد يك جبهه مشترك و قدرتمند با اصولگرايان معتدل و جريان اعتدال گرا تشكيل دهند تا آقاي روحاني با پشتوانه محكم و منطقي در انتخابات حضور پيدا كند. فضاي سياسي كشور به شكلي نيست كه يك جريان سياسي تنها به منافع خود بينديشد و منافع ملي را در اولويت بعدي خود قرار بدهد. در نتيجه اصلاح‌طلبان تصميم گرفته‌اند با رهبري بزرگاني مانند آيت‌ا...‌هاشمي، رئيس دولت اصلاحات، آقاي ناطق نوري و همچنين آقاي روحاني با يك تشكيلات منسجم پا به رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري بگذارند. بدون شك اگر اين وضعيت شكل بگيرد و اصلاح‌طلبان و اعتدال گرايان در يك جبهه انتخابات قرار بگيرند پيروزي آقاي روحاني در انتخابات آينده قطعي و حتمي خواهد بود.