دنیایی از کاغذها و مقواهای رنگی را مثل مفتولهای نازک نقره و طلا کنار هم میگذارند تا هنر خلق کنند؛ هنری که گفته میشود یکی از خلاقترینهاست.
بهواسطه ملیلههای نقره زنجان که برای عکاسی نزد همسرش میآوردند با این هنر آشنا شده، سپس تحقیق و فعالیت در این حوزه را شروع کرده است و حالا ۶ سال است که هنر ملیله کاری را روی کاغذ و مقوا انجام میدهد.
سپیده فتحی درباره هنر ملیله کاغذ یا مقوا به ایسنا، میگوید: هنر ملیله کاری در برخی شهرها از جمله زنجان با مفتول نقره انجام میشود. ملیله کاغذی نیز با همان فرم اما با مواد دیگری مثل کاغذ و مقوا انجام میشود. کشورهای دیگر نیز این کار را انجام میدهند اما ایران یکی از فعالترین کشورها در این حوزه است.
او هنر ملیله کاغذ را در شورای نظارت بر اسباب بازی ثبت کرده و در سال ۱۳۹۵ جایزه کالاهای فرهنگی را از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته است. همچنین سه جلد کتاب درباره این هنر نوشته است که کشور لبنان حق کپی رایت آن را خریداری کرده تا بعد از ترجمه چاپ کند، از طرفی به او پیشنهاد دادهاند تا کارگاه آموزشی ملیله کاغذ و مقوا را در همین کشور برگزار کند. فتحی استاندارد آموزشی ملیله کاغذ را در سازمان فنی حرفهای کشور نیز نوشته است.
این مربی آموزشی بیان میکند: از بچههای ۶ سال گرفته تا سالمندان میتوانند این هنر را انجام دهند. برخی از سالمندانی که این کار را انجام میدهند، اعلام میکنند وقتی سرگرم ساخت ملیله کاغذی میشوند یاد گلدوزیهای قدیم میافتند و انجام این کار برای آنها لذت بخش است.
فتحی درباره تاثیر روانی این کار برای سالمندان بیان کرد: وقتی سالمندان از ذهن و عضلات خود برای انجام این کار کمک میگیرند، مغز و عضلات هم به کار گرفته میشوند تا به خواب نروند. این هنر فرصت خوبی است تا با توجه به جذابیت و علاقهای که در افراد ایجاد میکنند، انگیزهای برای ادامه کار داشته باشند.
او درباره هدف از آموزش این کار به کودکان اعلام میکند: هدف از آموزش کودکان دستورزی، هماهنگی بین حرکات چشم، دست و پرورش خلاقیت است. مواد اولیه را در اختیار کودکان میگذاریم تا آنها بتوانند با سرانگشتانش مواد را بپیچند و فرم دهند اما نوجوانان با این کار تابلوهای بزرگ میسازند.
نویسنده کتاب ملیله کاغذ، کلاسی با ترکیب نوجوانان و سالمندان برگزار کرده و هدف از انجام کار را ایجاد تعامل بین نوجوانان و سالمندان میداند و اضافه میکند: قصد داشتم با ایجاد این کلاس تعاملی، نوجوانان از سالمندان درس تجربه و سالمندان از نوجوانان انرژی بگیرند.
فتحی میگوید: هنر ملیله کاغذی میتواند از افسردگی نیز جلوگیری کند. افرادی با مشکلات روحی نیز در کلاسهای ما شرکت کردند که وقتی کتاب و مواد اولیه این کار را تهیه و این کار را انجام دادند، حالشان بهتر شده است.
او تا کنون دو نمایشگاه گروهی از کارهای هنرجویان کودک و نوجوان خود برگزار کرده که در نخستین نمایشگاه ۷۰ اثر و در دومین نمایشگاه ۴۰ اثر به نمایش گذاشته است و میگوید: توجه به کودکان و نوجوانان در این زمینه موجب میل و رغبت بیشتر آنها به انجام کار شده و اعتماد به نفسشان را افزایش میدهد. انجام این هنر فرصت خوبی را برای نوجوان به وجود میآورد تا از این طریق بتواند خودش را به شکل مثبتی نشان دهد.
این مربی که ۲۵ سال سابقه آموزشی دارد درباره برگزاری دورههای آموزشی ملیله کاغذ و مقوا توضیح میدهد: دورههای این کار در دو ترم که هر کدام به ۱۶ساعت آموزش نیاز دارند، با شهریه ۱۸۰ هزار تومان برگزار میشود.
فتحی درباره مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، بیان میکند: یکی از بزرگترین مشکلات، کارهایی است که هنرجویان تولید میکنند اما جایی برای عرضه آنها وجود ندارد. برای من مهم است که اگر نوجوانی کاری را انجام میدهد، نمایش داده شود. متاسفانه گالریها برای نمایشگاهی کردن کارهای هنرجویان درخواست هزینه میکنند اما چون بیشتر هنرجویان کودک و نوجوان هستند و خودشان منبع درآمدی ندارند اگر از سمت خانوادههایشان حمایت نشوند، امکان حضور در نمایشگاه را پیدا نمیکنند.
او ادامه میدهد: از اقشار متفاوتی در کلاسهای ملیله کاغذ و مقوا شرکت میکنند و هنرجویانی داریم که کارهای خوبی خلق میکنند اما چون خانواده آنها توانایی پیش پرداخت نمایشگاه را ندارند هیچ وقت کارهایشان دیده نمیشود، به همین دلیل کار من دشوار میشود و باید همیشه به دنبال برگزاری نمایشگاههایی باشم که از ما هزینه نخواهند. اگر در این زمینه با ما همکاری یا مسیری هموار شود که امکان نمایش آثار هنرجویان در داخل و خارج از کشور را داشته باشیم، فرصت خوبی برای نشان دادن این هنر کشورمان فراهم میشود.
این مربی که فارغ التحصیل آموزش هنرهای تجسمی است، اظهار میکند: نمونه کارهای هنرجویانم را از طریق شبکههای اجتماعی برای هنرمندی که در روسیه کار میکند ارسال کردم که بعد از دیدن آنها شگفت زده شد. ما تلاش میکنیم تا نمایشگاههای متفاوتی در این زمینه برگزار و برای فروش آثار هنرجویان اقدام کنیم.
فتحی با بیان اینکه ملیله کاغذی یا مقوایی یکی از خلاقترین هنرهاست، میگوید: شش سال است که در این حوزه کار میکنم اما هر بار با یک خلاقیت جدید حتی از سوی هنرجویانم مواجه شدم. برای مثال یک نمونه گل را به هنرجویان آموزش میدهم و از آنها میخواهم برای جلسه بعد با گلهایی که خودشان خلق کردهاند در کلاس حاضر شوند. باورتان نمیشود تا چه اندازه با گلهای متفاوت در کلاس روبرو میشوم.
او درباره تاریخچه ملیله کاغذ و مقوا اظهار میکند: با توجه به گسترشی که هنر، در دنیای امروز دارد نمیتوان ادعا کرد که پیشینه یک هنر به چه کشوری تعلق دارد زیرا ممکن است همزمان با من فرد دیگری در گوشهای از دنیا این کار را انجام دهد. از طرفی بخشی از هنرهایی که شکل میگیرند به تفکر جمعی برمیگردند. شاید ما در کشورمان به واسطه ملیله زنجان به این هنر رسیده باشیم و کشورهای دیگر به واسطه هنرهای دیگری که داشتند.
این مربی آموزشی میگوید: البته بعد از تحقیق درباره این هنر متوجه شدم سالها پیش فردی در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان ملیله کاغذ را به شکل خیلی ساده روی کاغذهای سفید انجام داده است و برایم جالب بود که کسی سالها پیش به ذهنش رسیده که میتوان با کاغذ ساده سفید هم این کار را انجام داد. من این کار را از ابتدا با کاغذ رنگی انجام دادم و اینکه میتوان آن را فقط با کاغذ سفید هم انجام داد، به ذهنم نرسیده بود.
به گفته فتحی، ملیله کاغذی روی سفال، حجمهای متفاوت، تخم مرغ، کارت پستال، قاب عکس و غیره انجام میشود.