استاندار خوزستان با اشاره به اقدامات انجام شده در استان برای کنترل سیلاب، گفت: در سیلاب اخیر اولویت اول ما تلاش برای کاهش تلفات جانی بود.
غلامرضا شریعتی در نشست شورای مدیریت بحران استان که با حضور رییس جمهور برگزار شد با اشاره به سیل اخیر اظهار کرد: اولویت اول ما تلاش جهت کاهش تلفات جانی بوده است و همواره در دستوراتی که از سوی دولت داشتهایم بر این امر تأکید شده است. هدف ما این بود که شرایط را مدیریت کنیم تا خطر پایین دست به حداقل برسد.
وی افزود: اولویت دوم ما پایداری سدها و پیشگیری از آسیب دیدن و شکسته شدن سدها و مدیریت رهاسازی آب به گونهای بود که پایداری و ایمنی سد و تاسیسات وابسته آن به خوبی حفظ شود. در صورت عدم اتخاذ چنین رویکردی امکان رخ دادن اتفاقات ناگوار و غیر قابل کنترل وجود داشت و موجب خسارت بیسابقه میشد.
استاندار خوزستان گفت: اولویت سوم ما نیز مدیریت ریسک بود. ما در مدیریت ریسک تلاش کردیم، پاییندست مورد توجه باشد و رها سازی تا حد امکان به گونهای باشد که کمترین خسارت مالی و زیربنایی را برای پایین دست ایجاد نماید. در این زمینه نقش سدها برای جلوگیری از کنترل سیل در استان بر کسی پوشیده نیست.
شریعتی تصریح کرد: در سیل سال 1302 حدود سه چهارم دشت خوزستان را آب فرا گرفته بود.
وی ادامه داد: سیلابهای سال 1307، 1316 و 1328 هم هر کدام به نوبه خود بدون سدهای فعلی خسارتهای زیادی وارد کردند که از میزان واقعی خسارتها آن طور که باید و شاید اطلاعی در دست نیست اما در اطلاعات یکی از سیلابها ثبت شده که راه آهن اهواز خرمشهر به مدت 100 روز مسدود شده بود.
استاندار خوزستان خاطرنشان کرد: امروز با این حجم از سیلابها، اهمیت سدهای ساخته شده در جلوگیری از تلفات و خسارتها بیش از پیش روشن است که جا دارد یاد و خاطره مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی که در زمان دولت ایشان این تاسیسات ساخته شد گرامی داشته شود.
شریعتی افزود: در سیل سال 1347 فقط در اهواز 18 نفر تلفات داشتیم و شرایط سختی روی داد. با این وجود حداکثر دبی رودخانه کرخه به یک هزار و 500 متر مکعب بر ثانیه رسید و کل آورد آب این رودخانه یک میلیارد متر مکعب بود درحالی که در سیل اخیر آورد رودخانه کرخه سه میلیارد متر مکعب بود و دبی ثبت شده به صورت روزانه پنج هزار و 200 تا پنج هزار و 400 متر مکعب برثانیه و دبی ثبت شده در پیک هشت هزار و 200 متر مکعب بر ثانیه است.
وی گفت: در سیل رودخانه گلابدره تهران در سال 1366، بارندگی 28 میلی متر و پیک سیلاب 347 بود و 300 نفر تلفات انسانی داشتیم؛ در استان گلستان در سال 1380 بارندگی 450 میلی متر و پیک دبی 3017 متر مکعب بر ثانیه بود و 410 نفر تلفات انسانی در آن ثبت شده است. در سال 89 در خراسان رضوی نیز پیک سیلاب 105 بود و 11 نفر کشته شدند.
استاندار خوزستان تصریح کرد: حجم سیلی که وارد خوزستان شد، نشان دهنده بزرگی موضوع است؛ آورد رودخانههای استان در یک سال آبی نرمال 28 میلیارد متر مکعب است و سال آبی از مهر هر سال تا مهر سال بعد محاسبه میشود. آورد رودخانههای استان از مهر سال گذشته تا امروز 35 میلیارد مترمکعب بوده است و پیش بینی میشود تا پایان سال آبی این رقم به 50 میلیارد مترمکعب برسد که کار مدیریت آب را سخت میکند.
شریعتی افزود: در دنیا نیز موارد مشابهی بوده است، به طور مثال در سیلاب 2018 در تگزاس هشت نفر ناپدید شدند، در سیلاب ژاپن با دبی 4 هزار و 300 متر مکعب بر ثانیه 50 نفر کشته شدند و دهها نفر مفقود الاثر شدند. درحالی که در سیلاب اخیر در خوزستان، خروجی دز، 3 هزار و 300 متر مکعب بر ثانیه بود، خروجی کرخه،2 هزار و 400 متر مکعب بر ثانیه، خروجی کارون نیز یک هزار و 700 متر مکعب بر ثانیه و خروجی مارون 600 متر مکعب بر ثانیه بود و خوشبختانه هیچ تلفاتی نداشتهایم و با پهنه بندیها و بررسیهای لازم تلاش شد این شرایط مدیریت شود.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس دستورالعملها میبایست بسیاری مناطق تخلیه میشدند اما سعی کردیم کمترین جابه جایی و تخلیه انجام شود و یک کار جهادی با مشارکت و همراهی همه دستگاههای اجرایی و نیروهای مسلح صورت گرفت. کارهایی مانند پخش سیلاب و ایجاد دایک و انحراف آب انجام شد تا بتوانیم آن سه اولویت خود را در سرلوحه کار داشته باشیم و در واقع تلفات نداشته باشیم، سدها پایدار باشند، به زیرساختهای شهری آسیبی نرسد و خسارت کشاورزی هم به حداقل برسد.
استاندار خوزستان تصریح کرد: با وجود همه مشکلاتی که سیل برای ما داشته است اما سد های ما خوشبختانه پُر شدهاند و بسیاری از آبها به کانونهای ریزگرد هدایت شده است و وضعیت این مناطق نیز بهبود یافته است. همچنین محیط زیست خوزستان با آبگیری تالابها، در نتیجه سیلاب اخیر وضعیت بهتری پیدا کرده است و آب موجب احیای آنها شده است، همچنین این سیلاب موجب تجدید منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و آبیاری جنگلها و تثبیت خاک شد.
شریعتی افزود: در مدیریت سیلاب اخیر محدودیتهایی داشتیم، از جمله اینکه سد دز با قدمت پنجاه و شش سال ساخته شده است و با این وضعیت ما نیاز به مدیریت سد داشتیم، سد گتوند مشکلات خاص خود را دارد و سد کرخه نیز بیش از چهار میلیارد و 400 میلیون مترمکعب را تجربه نکرده است ولی میبایست تا 6.2 میلیارد مترمکعب آب را تحمل میکرد.
وی گفت: با وجود این محدودیتها، به کمک تیمهای کارشناسی و وقت قابل ملاحظهای که شورای تامین استان به این کار اختصاص داد و در کنار تیم کارشناسی بود و تصمیمات نهایی را اتخاذ کرد و حمایتهای شما در راس دولت، معاون اول رئیس جمهور و وزیر کشور که چند بار به استان سفر داشتند و حمایت کردند و همچنین حمایتهای وزیر محترم نیرو توانستیم کارها را در حد توان به انجام برسانیم.
استاندار خوزستان تصریح کرد: لازم است برای کنترل سیلابهای آینده، پروژههای تکمیلی در استان اجرا شود. علاج بخشی و افزایش ارتفاع سد دز جزو اولویتها باشد، این کار میتواند 500 تا 700 میلیون متر مکعب به ظرفیت این سد اضافه کند و نقش تاثیرگذاری در کنترل سیلابها داشته باشد. همچنین احیای نهر ماله در حوضه کارون میتواند کانال سیلاب بر بسیار خوبی باشد و ما را بیمه کند. اگر مسیر قدیمی سد دز احیا شود نیز این مسیر میتواند به عنوان یک کانال سیلاب بر کمک کند و حجم زیادی از آب را هدایت کند. ساخت سد بختیاری نیز میتواند عمر سد دز را بالا ببرد و در نهایت موضوع بیمه سیل هم برای جبران خسارت در بخشهای صنعتی، کشاورزی و زیربنایی در کشور پایه گذاری شود.