چرا عبرت؟ کدام عبرت؟

هرساله شیعیان به یاد مظلومیت امام حسین علیه السلام ویاران باوفایش و به پاس جانفشانی آن امام درراه دین و انسانیت درماه های محرم و صفر وبه ویژه دردهه اول محرم به سوگ می نشینند و عزاداری می کنند. در این نوشته چرا ییونه چگونگی آن بصورت اختصار مورد بحث و بررسی قرارمیگیرد. قیام و حماسه امام حسین درس ها و عبرت های فراوان دارد و برای عصرها و نسل ها و دینداران و بی دینان درس آموز است. آیا درس های این قیام و وقایعی که رخ داد حزن انگیز نبود؟ 

واقعه جانسوز عاشورا دل هر انسان آزاده ای را به درد می آورد لذا در واقعه عاشورا "درس و اشک" درهم آمیخته اند و به هردوبعد باید توجه کرد. عبره با فتح ع بمعنای اشک و با کسر ع به معنای پند واندرز از تجربیات دیگران در زندگی. عبرت از ریشه "عبور" است. 

یعنی عبور از سطح و ظاهر حوادث و توجه به عمق وپیام حوادث و تغییر حالت و درس آموزی از وقایع. کسانی هستند که تمام تاکیدشان با اشک گرفتن از جمعیت است و بدون توجه به درسها و آموزه های این قیام سراسر درس و پند دنبال این هستند که به اندازه بال مگسی اشکی به هرقیمت و باهرنوع عزاداری ومرثیه خوانی از عزاداران بگیرند و بهشت را برایشان تضمین کنند هستند کسانی که به برپایی مراسم عزاداری و بعداز چهارده قرن این این واقعه اعتقادی ندارند و برخی نیز توجهی به درس های این حماسه دارنداما اعتقادی به شیون و زاری وعزاداری ندارند و همانگونه که ذکرشد درس و اشک در این قیام ازهم تفکیک ناشدنی است.

در روایات داریم که امام حسین علیه السلام میفرماید " انا قتیل العبرات" یعنی من کشته اشکها هستم و در روایتی امام علی علیه السلام خطاب به امام حسین علیه السلام میفرماید " یا عبره کل مؤمن" یعنی ای جاری کننده اشکهای مومنین. خلاصه اینکه احادیث و روایات فراوانی داریم که بر اشک ریختن و عزاداری کردن برای امام حسین علیه السلام صحه میگذارند و تاکید میکنند. البته پرواضح است که منظور از اشک ریختن فقط قطرات آبی که از چشم جاری می شود نیست. 

منظور تحت تاثیر قرارگرفتن. متاثر شدن متاسف شدن و غمگین شدن از ظلم و جفاها و مصیت های سنگینی که به آن امام مظلوم و اصحاب و یاران و خاندانش واردشده است میباشد. گریه یک واکتش رفتاری است. مصیتهای امام حسین و اهل بیتش اینقدر زیاداست که وقتی انسان بشنوندنمیتواند متاثر نشود. درعین غمگین شدن دزسهای بزرگی به انسان میدهد. این چه روح بزرگی بودکه درمقابل این همه مصیبت صبر پیشه کرد. طفل شش ماهه روی دستش گوش تاگوش گلویش باتیر بریده شود. علی اکبرش را قطعه قطعه ببیند. برادرش ابوالفضل را با دست های بریده مشاهده کند و دست بر کمر بگیرد و بگوید الان کمرم شکست اما پس از آن جنگ نمایانی بکند بطوریکه درهرحمله مثل گله روباه ازامام فرار کنند و ناچار شوند امام راتیرباران کنند. صبر فوق تصور حضرت زینب ازطرف دیگر. بقول استاد شهید مرتضی مطهری گریه برشهید یعنی شرکت در حماسه ی او و هماهنگی با روح شهید است. از صدر اسلام گریه بر شهید مرسوم بوده و پیامبر نیز توصیه می کرد که برشهدای اسلام گریه کنند. وقتی باذکر مصیبت غمبار می شویم و اشک می ریزیم هم سبکبال میشویم و هم در غالب ذکرمصیبت و اشعار پر مغز و مرثیه های سوزناک که زبانحال شهدای کربلا وسفیرکربلا هستند درس عزت و آزادگی و غیرت و حمیت و شجاعت می آموزیم. این عزاداری ها که حاوی ذکر مصیبت و اشک ریختن و عبرت گیری از آن حادثه است مربوط به کل زمین و زمان است. 

در عاشورا ایمان و صبر و مقاومت و عزت و شجاعت و آزادگی و  غیرت و جوانمردی و دفاع از ارزش های انسانی ازیک طرف و رذالت و پستی و ذلت و رذالت وبی شرمی ونفس پرستی و دون مایگی و سنگدلی نیز به اوج خود رسیده بود. این نمادها بایدبرای عبرت و پندگیری در همه زمانها و زمین ها باقی و جاری و ساری بماند چرا که انسانیت مربوط مرز جغرافیایی و زمان خاصی نیست. امام حسین درس آزادگی و انسانیت داد و این درس برای عالم بشریت و دین دار و لامذهب مفید است. لذا شایسته است هر کسی که خواستار انسانیت حریت و شرف و عزت است عاشورا را با عبرت ریزی و عبرت گیری پاس بدارد چراکه پاسداشت حسین و یارانش پاسداشت انسان بودن و انسانی زندگی کردن است.