سالهاست این سؤال مطرح است که آیا کونوکارپوس عامل بیماریهای تنفسی اهواز بعد از بارندگیهاست؟
شوشان: حسین آخانی استاد گیاهشناسی دانشگاه تهران در یادداشتی با عنوان بحران تنفسی اهواز، کونوکارپوس و یک دنیا سوال به پر حاشیه ترین مسئله روز خیابانهای کلانشهر اهواز می پردازد:
- باز هم در اهواز فاجعه رخ داد. هزاران نفر راهی بیمارستان شدهاند. حتما این همه انسان از خود میپرسند که چه شده که سالها این همه دانشمند در دهها دانشگاه محلی و هزاران دانشگاه کشوری نمیتوانند پاسخ دهند که چرا هرسال با یک باران، صدها و هزاران هموطن اهوازی دچار شدیدترین بیماریهای تنفسی میشوند؟ چرا دانشگاهیانی که مدعی هستند 11 برابر متوسط جهانی سرعت رشد مقالات علمی داشتهاند از حل این مشکل عاجزند؟
- مشکل آبگرفتگی کانالها و لولههای فاضلاب در اهواز بعد از هر بارندگی خیلی شبیه مشکل تنفسی است. با وجود اینکه یک فرضیه جدی، نفوذ ریشههای گیاه کونوکارپوس به داخل لولههاست، ولی تا به حال حتی یکبار مسئولان شهری و استانی از گیاهشناسان نخواستهاند این موضوع را بررسی کنند. جالب است که اطلاعات گیاهشناسان از افراد مستقلی است که گاه به سختی با آنها تماس میگیرند. چون حامیان کونوکارپوس و کهور آمریکایی در رگ و پی مدیریت شهری و استانی خوزستان ریشه کردهاند.
- این روزها برای فرصت مطالعاتی به شهر آلمریا به جنوب اسپانیا آمدهام. شهری که آبوهوایی شبیه به اهواز دارد. در این 4 روز مرتب به فضای سبز نگاه میکنم، بهخصوص فضای سبز محوطه دانشگاه. آنچه میبینم تلفیق درستی از گونههای بومی و غیربومی است که باعث شده فضای سبز پایدار و بدون نیاز به آبیاری ایجاد شود. پشت ساختمان علوم، جنگلی از درختان گز بومی احداث شده است که اهواز یکی از مهمترین خاستگاههای آن است. خیابانهای شهر نیز اغلب با گونههای نخل و نوعی انجیر درختکاری شده است.
- سالهاست این سؤال مطرح است که آیا کونوکارپوس عامل بیماریهای تنفسی اهواز بعد از بارندگیهاست؟ برای پاسخ به این سؤال تنها یک مقاله توسط تیمی از محققان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با همکاری محققانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دو مرکز در آریزونای آمریکا در مجله «محیطزیست جوی» در سال 2019منتشر شده است. اگر چه این محققان در عنوان مقاله « نقش گردههای گیاه کونوکارپوس در ایجاد بیماریهای تنفسی اهواز» را طرح کردهاند، ولی دادههای آنها نتوانسته است پاسخ مطمئنی به این سؤال دهد. البته این ناشی از اشتباه در روش آنها نیست و بهعنوان نخستین پژوهش پایه در این خصوص نمیتوانستهاند پاسخ دقیقی به این سؤال چند وجهی و پیچیده بدهند. این پاسخ نیاز به درگیر شدن تیمهای متعدد تحقیقاتی دارد. در این تیم میتوان با کمک محققان بینالمللی با همکاری سازمان بهداشت جهانی و اختصاص بودجه موضوع را به دقت موشکافی کرد.
- در خبرها آمده است که رئیس سازمان جنگلها و مراتع به زندان تشریف بردهاند. من نمیدانم که اتهامات ایشان چیست. کاش در کنار اتهامات ایشان کاشت گیاهان مضر و بی توجهی به نظرات علمی محققان نیز گنجانده شده باشد که چگونه با بی تدبیری باعث حیف و میل کردن بیت المال و تهدید سلامت مردم شده است.
- سال گذشته 100میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی به کاشت گیاه مضر و خطرناک کهور آمریکایی و مالچپاشی در خوزستان اختصاص داده شد و دست آخر هم 20هزار هکتار از کهورها خشک شدند. مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی کشور در شرایط سختی به سر میبرند و محققان ما یک به یک از کشور مهاجرت میکنند، ولی بودجههای نجومی در بیابانها یا کوهها به بهانه مبارزه با ریزگرد و آبخیزداری حیف و میل میشود.
- مبهم ماندن مشکل تنفسی اهواز ریشه در همین انحراف در اختصاص بودجههای کشور و فسادی دارد که کونوکارپوس کاری، کهور کاری آمریکایی و مالچپاشی در اولویت اول و آخر است. تحقیق را هم در حد انتشار مقالات بیمحتوا و غلط میخواهیم تا با بالا بردن آمار، هم پز وزارتخانهها را تکمیل کند و هم امتیازی باشد برای ارتقای خودمان، ما دانشگاهیها.