در باب تصویب طرح جامع تشکیل ستاد راهبری توسعه خوزستان در هیأت دولت

شوشان ـ عارف شریفی صرخه : 

 اگر تاریخ را به‌عنوان یک الگوریتم در نظر بگیریم، شوش همان خط آغاز است. شهری که تمدن را در این سرزمین کدگذاری کرد با آجر، آب، و اندیشه. حالا، در سال ۱۴۰۴، پرسش این است: آیا می‌توان توسعه را از همان‌جا آغاز کرد؟

 تصویب طرح جامع تشکیل ستاد راهبری توسعه خوزستان در هیأت دولت، فرصتی است برای پاسخ دادن به این پرسش اما پاسخ، نه در متن مصوبه، بلکه در نحوه اجرا، در انتخاب نقطه شروع، و در بازتعریف نقش فرمانداران و مردم نهفته است.

 شوش فقط یک شهر نیست؛ شوش یک استعاره است، استعاره‌ای از پیوند گذشته و آینده، از خاکی که حرف می‌زند و مردمی که هنوز منتظر شنیده شدنند. اگر خوزستان قرار است از نظر توسعه بازتعریف شود، شوش باید در مرکز این بازتعریف باشد، نه فقط به‌عنوان یک مقصد گردشگری، بلکه به‌عنوان یک مدل توسعه فرهنگی، کشاورزی و زیست‌محیطی. شوش می‌تواند «کیوتوِ ایران» باشد جایی که تاریخ، طبیعت و فناوری در کنار هم زیست می‌کنند.

 اما توسعه، برخلاف تمدن، خودبه‌خود اتفاق نمی‌افتد. تمدن از دل خاک برآمد، توسعه باید از دل ساختار. و این ساختار، بدون فرمانداران شایسته، باسواد و به‌روز، فرو می‌ریزد. 

 فرمانداران باید نه صرفاً مدیر، بلکه رهبران توسعه‌محور باشند؛ کسانی که بتوانند همزمان با مردم سخن بگویند، با نخبگان مشورت کنند و با دستگاه‌های ملی تعامل مؤثر داشته باشند. برای تحقق اهداف توسعه، کارنامه آن‌ها باید به‌صورت فنی و دقیق بررسی شود، و در صورت نیاز، به‌روزرسانی یا برکناری.

 در این مسیر، حضور مشاوران متخصص، زبده و فنی در کنار فرمانداران، نه یک امتیاز، بلکه یک ضرورت است، توسعه، بازی تک‌نفره نیست، فرمانداران باید تیم‌هایی از کارشناسان حوزه‌های مختلف از محیط زیست و اقتصاد گرفته تا فرهنگ و فناوری، در کنار خود داشته باشند و پیش از آن، باید آموزش ببینند.

 شوربختانه برخی فرمانداران حتی اصول اولیه سخنرانی، مصاحبه یا تعامل با رسانه را هم نمی‌دانند، بنابراین اگر قرار است فرماندار، چهره توسعه در یک شهرستان باشد، باید برای این نقش آماده شود! کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌های مهارت‌افزایی و تربیت مدیران توسعه‌محور، باید بخشی از این طرح باشد.

 و این توسعه، بدون مردم، بی‌معناست. افکار عمومی باید در جریان گام‌به‌گام این طرح قرار بگیرند. فرمانداران باید پنجره‌های ارتباطی خود را با مردم، خبرنگاران و رسانه‌ها باز کنند. 

 فرمانداران به‌جای انتشار مطالب کلیشه‌ای، وعده‌های تکراری یا انتقادهای درون‌سازمانی، باید از عملکرد واقعی، گام‌های اجرایی و چشم‌اندازهای قابل تحقق سخن بگویند. توسعه، با اعتماد عمومی تغذیه می‌شود و اعتماد، با شفافیت ساخته می‌شود.

 در همین راستا، باید وظایف ذاتی هر دستگاه به مسئولان یادآوری شود و به مردم نیز اعلام گردد که چه انتظاری از کدام نهاد باید داشت. این شفاف‌سازی، هم از سردرگمی عمومی می‌کاهد و هم مانع از فرافکنی نهادی می‌شود. 

 همچنین، کارنامه عملکردی فرمانداران، بخشداران و مدیران استانی باید هر چند ماه یک‌بار، بر اساس تحقق اهداف سند توسعه‌ای و وظایف ذاتی‌شان، منتشر و اطلاع‌رسانی شود. این نه یک اقدام تبلیغاتی، بلکه بخشی از معماری پاسخگویی در حکمرانی توسعه‌محور است.

 در جهانی که شهرها و مناطق برای جذب سرمایه، استعداد و توجه رقابت می‌کنند، خوزستان باید برند خود را بازتعریف کند. نه فقط به‌عنوان قلب انرژی ایران، بلکه به‌عنوان آزمایشگاه توسعه پایدار، همزیستی فرهنگی و نوآوری اجتماعی. ستاد توسعه خوزستان می‌تواند موتور این تحول باشد، اگر به‌جای دستور، با گوش دادن آغاز کند.

 و در نهایت، همان‌طور که در اقتصاد جهانی می‌گویند: «سرمایه به جایی می‌رود که امنیت، شفافیت و آینده وجود دارد.» حالا نوبت خوزستان است که نشان دهد این سه را می‌تواند فراهم کند. اگر موفق شود، شاید روزی، خوزستان نه فقط در اخبار بحران، بلکه در صفحات موفقیت دیده شود و شوش، در صدر این روایت.

پی‌نوشت‌ها: 

۱.  نقش نمایندگان مجلس: تحقق اهداف ستاد توسعه، نیازمند پرهیز نمایندگان از دخالت‌های سیاسی و اجرایی در عزل‌ونصب‌ها و انواع فشارهای سیاسی است؛ آن‌ها باید یار دوازدهم توسعه استان خوزستان باشند، نه مانع آن.
۲.  کیوتو (Kyoto): کیوتو شهری تاریخی در ژاپن است که با وجود قدمت هزارساله، توانسته به الگویی جهانی از توسعه پایدار، حفاظت میراث فرهنگی، گردشگری هوشمند و زیست‌پذیری شهری تبدیل شود.
۳.  الگوریتم (روندنما): مجموعه‌ای از مراحل منظم برای حل یک مسئله یا انجام یک کار مشخص.