سردار اسعد، روشنفکر تفنگ به دست

ابوالفضل بیهقی در مقدمه تاریخ خود، از خداوند خواسته به وی کمک کند کند تا بی طرفی و امانت داری را در بیان وقایع رعایت کند، چرا که اعمال سلیقه در شرح رویدادها ، افراط و تفریط را بدنبال خواهد داشت. علی قلی خان سردار اسعد و خانواده اش در دوران قجری طعم تلخ زندان ، شکنجه و قتل را دیده اند و پا به پای دیگر فرزندان ایران، در بهار مبارزه با استبداد حضور مستمر داشته اند.

ایشان از جمله افرادی است که مورد بی مهری تاریخ نویسان قرار گرفته است و دست هایی درکاربوده که نقش او را کمرنگ و احتمالا به تدریج محو کند.

مبارزه سردار اسعد با ایجاد حلقه روشنفکری در پاریس آغاز می شود. مخبرالسلطنه هدایت مینویسد: " شاخص میان ایرانیان، علی ‌قلی‌ خان سردار اسعد است. گاهی به منزل او می‌روم... غالباً اشخاص، سر سفره او حاضر می‌شوند. جمعی دور او را گرفته‌اند و از وی می خواهند به ایران رفته،رهبری نهضت را به عهده بگیرد. اما او گله می‌کند، که تنها است! "

پس از ورود به ایران با ایجاد اتحاد درون گروهی میان بختیاری و عقد پیمان اخوت با دیگر ایلات،مقدمات بزرگترین حرکت تاریخی را فراهم می کند که شرح آن مکرر آمده است و منجر به پایان استبداد محمدعلی شاه می شود.

سردار اسعد پس ایجاد ثبات نسبی نشان داد که تشنه قدرت نیست و مجدد راهی اروپا می شود و با درخواست مکرر مردم و رجال آن روزگار به ایران برمی گرد و مدتی نایب السلطنه و وزیر و نماینده مجلس هم می شود.

در میان سران مشروطه ایران کمتر شخصیت چند بعدی مثل سردار اسعد یافت می شود که در عین حال که طبیعتی ضد جنگ و آرام داشت، سرباز جان بر کف و آماده به خدمت وطن بود، در عین حال که به زندگی در ایل و کوه های سر به فلک کشیده بختیاری عشق می ورزید، روشنفکری آگاه ، حقوقدانی آشنا به مسایل روز جهان، نویسنده و مترجمی تاثیرگزار نیز بوده است.

عارف قزوینی در باره ایشان می گوید: " من آن مرحوم را خوب می‌شناسم و در تمام مدت اقامت او در پاریس،هـفته‌ای دو سه مرتبه او را می‌دیدم و غالبا صحبت ما، از تاریخ بود، زیرا که او به تاریخ بسیار عـلاقه داشت" و احمدکسروی وی را " مردی دانش دوست وآگاه دل نامیده‌است".

برخی از آثار قلمی و ترجمه ای سردار اسعد به قرار زیر است:

1- تاریخ بختیاری:به کمک عبدالحسین سپهر و شماری از نویسندگان و مترجمان.

2- ترجمه تاریخ حمیدی (داستانی تاریخی درباره سلطان عبدالحمید ،پادشاه عثمانی )،نوشته پیرکیارد.

3-ترجمه دختر فرعون،الکساندر دوما،تاریخ انتشار1324ق./1906م.

4-ترجمه عشق پاریس ،الکساندردوما،1322ق./1904م.

5-غاده الانگلیس (بولینا)،جرجی زیدان،1321ق/1903م.

6-ترجمه هانری سوم ،نویسنده نا مشخص،1323ق./1905م.

7-هرمس مصری ،1322ق./1904م.

همچنین کوشش وی در ایجاد مدارس و اختصاص حقوق و مقرری دولتی خود جهت کمک به توسعه آموزش نیز از دیگر زوایای زندگی این مرد بزرگ است.

آنچه که در روایت از انقلاب مشروطه نادیده گرفته شده نقش همه افراد و میزان سهم آنها در این رویداد بزرگ و درحقیقت بخشی از واقعیت نادیده گرفته تاریخ ایران است.

با اینکه زمان زیادی از انقلاب مشروطه ایران نمی گذرد اما اتفاق نظر چندانی درباره بسیاری از مسایل آن وجود نداشته و تاریخ نویسان نیز رسم امانت را رعایت نکرده اند. به عنوان مثال در یک موضوع مشخص و روشن مثل فتح تهران، قیام بختیاری ها را شورش و درست در همان بازه زمانی، حرکت ضد استبدادی وگاها انتقام جویی شخصی دیگر گروه ها رابه عنوان قیام ملی یاد می کنند.

بی انصافی است که گروهی تلاش دارند نقش او را کمرنگ جلوه داده و ایشان را وابسته به بیگانگان معرفی کنند و تاریخ یک مملکت را به نام خود ضبط کنند. اخیرا هم شنیده می شود پیشنهاد شده در بودجه سال93 هزینه ای برای بزرگداشت سردار پرافتخار ملی ستارخان لحاظ شود، همان کسی که در سالهای پایانی زندگی توسط خاندان ایلخانی بختیاری مورد احترام و مراقبه قرار گرفت. می طلبد بزرگداشت سردار اسعد و دیگر بزرگان انقلاب مشروطه نیز برگزار و خدمات شایسته آن ها به نسل جوان شناسانده شود.

آنچه مسلم است ایران امروز محصول تلاش یک فرد یا گروه نیست،بلکه همه اقوام و فرزندان این مرز و بوم در آن سربلندی و ارتقای آن حضور و نقش داشته و خواهند داشت،که بیان آن مهمترین نقطه پیوند و نادیده گرفتن آن نقطه تفرقه خواهدبود.