فولاد خوزستان در گذر از بحران انرژی؛ صنعت در آستانه تحول یا تهدید؟

شوشان - علی کایدانی :

در روزگاری که صنعت فولاد به‌ عنوان پیشران توسعه صنعتی کشور شناخته می‌شود، وضعیت یکی از بزرگ‌ترین واحدهای فولادی ایران ــ شرکت فولاد خوزستان ــ به نمادی از فرصت‌ها، تهدیدها و انتخاب‌های راهبردی در مسیر توسعه ملی تبدیل شده است. در نشستی خبری با حضور مدیرعامل و معاونان این شرکت و همچنین در جریان بازدیدی میدانی از خطوط تولید، تصویری روشن و البته نگران‌کننده از وضعیت این غول صنعتی کشور ارائه شد.

بحران انرژی، جدی‌تر از همیشه

مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان، امین ابراهیمی، در سخنانی صریح، از تأثیرات ناترازی انرژی بر عملکرد این شرکت پرده برداشت:

«در چهار ماه نخست امسال، تولید فولاد خوزستان با کاهش ۶۰ درصدی روبه‌رو شده است.»

این عدد، صرفاً یک آمار نیست؛ بلکه زنگ خطری برای یکی از معدود صنایع صادرات‌محور کشور است که در سخت‌ترین شرایط (از دوران جنگ تحمیلی تا تحریم‌های اقتصادی) هرگز تولید را متوقف نکرد. کاهش چشمگیر تولید، تنها محدود به سال جاری نیست؛ در سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نیز به ترتیب با ۲۴۹ هزار تن، ۵۹۳ هزار تن و ۹۸۰ هزار تن کاهش تولید مواجه بوده‌ایم.

دلیل اصلی این وضعیت، به گفته مدیرعامل، افزایش سرسام‌آور قیمت حامل‌های انرژی است:

قیمت برق: ۳۰ برابر

قیمت گاز: ۲۸ برابر

قیمت آب: ۴۰ برابر

این در حالی است که قیمت شمش فولاد تنها ۷ برابر شده و همین ناهماهنگی، سهم انرژی در هزینه تمام‌شده تولید را از ۴ درصد به ۲۵ درصد رسانده است؛ سهمی غیرقابل‌تحمل برای هر صنعت رقابت‌پذیر.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناترازی انرژی

سایه بحران انرژی تنها بر تولید سایه نینداخته، بلکه بر درآمد ارزی کشور و معیشت خانوارهای خوزستانی نیز اثر مستقیم دارد. کاهش تولید در چهار سال اخیر به از دست رفتن ۱.۳ میلیارد دلار درآمد بالقوه صادراتی منجر شده است؛ رقمی که می‌توانست بخشی از کسری تراز ارزی کشور را جبران کند.

از سوی دیگر، فولاد خوزستان با اشتغال‌زایی برای بیش از ۱۷ هزار نفر و تأمین ۱۷ درصد شمش فولادی و ۸ درصد تختال کشور، یکی از ستون‌های اصلی صنعت فولاد ایران است. افت تولید، مستقیماً به کاهش درآمد استان، افزایش بیکاری، و تضعیف توان رقابت ملی در بازار جهانی فولاد منجر خواهد شد.

راهکار عملی: نیروگاه سبزوار؛ نجات‌بخش در لحظه بحرانی

در مواجهه با این بحران، فولاد خوزستان تصمیم به سرمایه‌گذاری راهبردی گرفت و با خرید نیروگاه سیکل ترکیبی سبزوار به ارزش ۹۳ هزار میلیارد ریال و با فاینانس ۱۹۹ میلیون یورویی (بازپرداخت پنج‌ساله)، گام بلندی در جهت خودکفایی انرژی برداشت. این نیروگاه ۲۸۳ مگاواتی که از خرداد ۱۴۰۳ وارد مدار شده، تاکنون به افزایش ۱۱۰ هزار تن تولید در تیرماه و ۱۰۰ هزار تن در مردادماه منجر شده است.

ابراهیمی هشدار داد:

 «اگر این نیروگاه خریداری نمی‌شد، تا پایان ۱۴۰۵ به نقطه تعطیلی کامل می‌رسیدیم.»

مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی و اجتماعی، فراتر از تولید

در کنار تأمین انرژی و پایداری تولید، فولاد خوزستان بیش از ۴ هزار میلیارد تومان در حوزه محیط زیست سرمایه‌گذاری کرده است. کاهش برداشت از رودخانه کارون، بازیافت نوآورانه پساب صنعتی، کنترل غبار و رعایت الزامات محیط‌زیستی، همگی گواه تعهدی فراتر از الزام قانونی هستند.

در حوزه مسئولیت اجتماعی نیز، شرکت با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ هزار میلیارد ریالی در استان خوزستان، احداث مراکز درمانی و آموزشی، به‌کارگیری ۱,۵۰۰ نیروی بومی در سه سال و پروژه‌هایی نظیر احداث پل فولاد و پشتیبانی مرز چذابه، نقش مؤثر خود را در محرومیت‌زدایی و توسعه عدالت‌محور ایفا کرده است.

امنیت سایبری؛ چالش نوظهور اما حیاتی

به گفته مدیرعامل، فولاد خوزستان در سال ۱۴۰۱ با یک حمله سایبری جدی مواجه شد که خوشبختانه مهار شد. این حادثه، اهمیت تاب‌آوری دیجیتال در صنایع حیاتی کشور را برجسته می‌کند؛ موضوعی که در سایه بحران‌های دیگر، کمتر مورد توجه بوده اما اکنون باید در صدر اولویت‌ها قرار گیرد.

چشم‌انداز آینده: فولاد خوزستان، باز هم می‌تواند پیشگام باشد

با وجود تمام فشارها، فولاد خوزستان نه تنها تولید را متوقف نکرده بلکه پروژه‌های آینده‌نگرانه‌ای همچون:

افزایش ظرفیت به ۴ میلیون تن تا پایان ۱۴۰۴

پیشبرد طرح فولادسازی شادگان (از ۳۰ به ۶۰ درصد پیشرفت)

احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی

را در دستور کار دارد. این اقدامات، اگر با حمایت ساختاری دولت، ثبات سیاست‌های انرژی، و تخصیص منصفانه منابع همراه شود، می‌تواند ایران را به یک قدرت صادراتی پایدار در فولاد منطقه تبدیل کند.

در نتیجه، فولاد خوزستان امروز نه‌تنها نماینده‌ای از ظرفیت صنعتی کشور است، بلکه آینه‌ای تمام‌نما از چالش‌های پیش روی تولید ملی: از انرژی و تحریم گرفته تا امنیت و اشتغال. با اتکا به تدبیر، تاب‌آوری تاریخی، و سرمایه‌گذاری هوشمندانه، این شرکت می‌کوشد از دل بحران، آینده‌ای باثبات بسازد. اما این مسیر، نیازمند حمایت هوشمندانه و قاطع حاکمیت است؛ چرا که آینده صنعت فولاد، آینده اقتصاد ایران است.