پزشکیان؛ راوی رک‌گوی یک گفتمان فروتنانه

شوشان - روزبه کردونی / سیاست پژوه :

"رک و راست سخن بگو! بی بزک و پیرایه سخن بگو! برای آن بگو که مفهوم گردی! نه مفهوم گروهی ظریف و نکته‌سنج بلکه مفهوم هزاران تن، مفهوم ساده‌ترین مردم." - رومن رولان

رک و راست سخن گفتن؛ بی‌پیرایه و بی‌تکلّف، برای هزاران تن حرف زدن، برای ساده‌ترین و دغدغه‌مندترین مردم سخن گفتن، کاری دشوار و پرمسئولیت است.

اما مسعود پزشکیان این مسیر پرچالش را انتخاب کرده است. او نه در قاب‌های رسمی و اداری محصور می‌شود، نه کت و شلوار رسمی به تن می‌کند و نه از زبان پیچیده و دور از دسترس سیاستمداران بهره می‌برد. بیان او ساده، صریح، روشن و بی‌ابهام است؛ گویی کنار همان مردمی نشسته‌ای که دغدغه‌ها و آرزوهایشان را در کوچه و بازار بازگو می‌کنند. این سبک گفتمانی در فضای سیاسی ایران تازگی دارد؛ گفتمانی که از «دولت فروتن» برمی‌خیزد؛ مدلی که میشل کروزیه آن را چنین شرح می‌دهد: دولتی که قدرت را فرمان نمی‌راند بلکه آن را تقسیم می‌کند، نقش تسهیل‌گر دارد، به محدودیت‌های خود آگاه است، به جای تحمیل، مشارکت فعال می‌طلبد و حساس به فرهنگ و ارزش‌های مردم است.

پزشکیان، در میانه‌ی هیاهوی سیاست‌های خشک و زبان‌های پیچیده، تجسم زنده و جاری «دولت فروتن» است. او با صراحت، نه تنها مشکلات را می‌پذیرد، بلکه باور دارد گفت‌وگو و احترام به تفاوت‌ها راهی به سوی وحدت و انسجام اجتماعی است؛ گفتمانی که به جای تقابل، هم‌افزایی می‌طلبد.

در نشست اخیر با مدیران رسانه، پزشکیان باز هم بی‌پرده سخن گفت. وقتی از بحران آب، سوءمدیریت‌ها و نابرابری‌ها سخن می‌گوید، از لزوم مذاکره و عزم مقاومت حرف می‌زند؛ ساده و شفاف. وقتی نقش رسانه‌ها را در انعکاس مطالبات عمومی بیان می‌کند، آن‌ها را پل ارتباطی میان دولت و مردم می‌بیند. و هنگام بحث درباره مسائل فرهنگی چون حجاب، به جای اجبار، بر منطق و آموزش تأکید می‌کند و نشان می‌دهد حکمرانی می‌تواند با همراهی و فهم به جای فشار و زور پیش برود.

من گفتمان او را دوست دارم؛ چون واضح است، مستقیم است و برای همه قابل فهم. پزشکیان بدون زرق‌وبرق، و دور از پیچیدگی‌های بی‌مورد، سیاست را بازتعریف می‌کند؛ سیاستی از جنس مردم و برای مردم. بی‌شک، زبان او گاهی زمخت است و گاهی پراکنده به نظر می‌رسد، اما همواره صادق است. او به‌جای پیچیده‌گویی، سخن خود را بارها تکرار می‌کند تا بتواند پیامی عمیق‌تر را در جان‌ها بنشاند. صداقت و سادگی بیان او نه تنها ویژگیش است، بلکه پیوندی است که او را به زندگی واقعی مردم و امید به تغییر واقعی متصل می‌کند.

با این همه، این یادداشت مدعی نیست که دولت یا گفتمان پزشکیان بی‌عیب و نقص است و ستایش‌نامه‌ای برای دولت نیست. بلکه می‌خواهد تأکید کند که گفتمان مسعود پزشکیان، منحصر به خود اوست و در فضای سیاسی خشک و پرتنش ایران تازگی و اصالتی ویژه دارد. گفتمانی که ساده، صریح و فروتنانه سخن می‌گوید و به گونه‌ای متفاوت از سیاست رسمی، پلی است میان مردم و حکمرانی؛ پلی که می‌تواند زمینه‌ساز گفت‌وگو، فهم متقابل و اصلاحات تدریجی باشد.

بی‌تردید، این گفتمان با همه ویژگی‌ها و چالش‌هایش، سوالاتی را نیز پیش روی سیاست ایران می‌گذارد: آیا این صداقت و سادگی می‌تواند در بزنگاه‌های سخت سیاسی پایدار بماند؟ آیا این رویکرد فروتنانه امکان مقابله با بحران ها و چالش ها را دارد؟ این‌ها پرسش‌هایی است که زمان و تجربه پاسخ خواهد داد؛ اما همین که چنین روایتی در عرصه سیاست ایران پا گرفته، خود نشانه‌ای از تغییر و تحولی در حال وقوع است.

۲۲ مرداد ۱۴۰۴