چرا خوزستانی‌ها با هم کار نمی‌کنند؟

شوشان ـ حسن کریمی :

خوزستان استانی است که همه چیز دارد اما همدلی ندارد. در سرزمینی که زیر پایش طلای سیاه جاری است و روی زمینش خرماهای شیرین می‌روید، مردمان با فرهنگ‌های متنوع زندگی می‌کنند اما کنار هم کار نمی‌کنند. این پارادوکس عجیب خوزستان امروز است؛ استانی غنی از منابع و فقیر از همکاری.

وقتی در جلسات کاری استان حاضر می‌شوید، بیشتر صدای نمایندگان شهرها و مناطق مختلف را می‌شنوید تا صدای یک خوزستان متحد. هر کسی از منافع محله، شهر یا قومیت خود دفاع می‌کند. این ذهنیت که ریشه در فرهنگ قبیله‌ای سنتی دارد، امروز به بزرگ‌ترین مانع توسعه استان تبدیل شده است. تجربه محرومیت نسبی دهه‌های گذشته نیز این وضعیت را تشدید کرده؛ وقتی منابع کم است، رقابت جای همکاری را می‌گیرد.

در اتاق بازرگانی اهواز بازرگانان مطرح حضور دارند اما کنسرسیوم‌های قدرتمند کمتر تشکیل می‌شود. بسیاری ترجیح می‌دهند با شرکای خارج از استان همکاری کنند تا با همکاران محلی. در حوزه رسانه‌ها نیز همین مشکل وجود دارد. رسانه‌های محلی که باید متحد باشند و صدای واحدی برای استان داشته باشند، گاهی در رقابت برای اخبار منحصربه‌فرد، همکاری را فراموش می‌کنند.

حتی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز کمتر از آنچه باید با یکدیگر همکاری می‌کنند. هر مرکز بیشتر روی کار انفرادی متمرکز است تا پروژه‌های مشترک. این در حالی است که بسیاری از چالش‌های استان نیازمند نگرش جامع و همکاری چندجانبه است.

علت اصلی این مشکل در چند عامل نهفته است. اول اینکه استان از نهادهای میانجی قوی برخوردار نیست. نهادهایی که بتوانند منافع مختلف را هماهنگ کرده و زمینه همکاری فراهم کنند. دوم اینکه بسیاری از تصمیمات مهم بدون مشورت کافی گرفته می‌شود و این باعث کاهش اعتماد و انگیزه مشارکت می‌شود. سوم اینکه تجربه‌های ناموفق گذشته در پروژه‌های جمعی، بسیاری را به سمت کار انفرادی سوق داده است.

اما راه‌حل وجود دارد. باید با پروژه‌های کوچک و موفق شروع کرد تا اعتماد بازسازی شود. نهادهای میانجی مانند خانه مطبوعات، اتاق بازرگانی و انجمن‌های صنفی باید نقش پل ارتباطی را جدی‌تر بگیرند. شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها باید افزایش یابد و آموزش مهارت‌های کار تیمی در اولویت قرار گیرد.

رسانه‌ها می‌توانند نقش تأثیرگذاری داشته باشند. با پوشش نمونه‌های موفق همکاری و آموزش مزایای کار گروهی، می‌توان فرهنگ عمومی را تغییر داد. استفاده از فناوری‌های نوین نیز می‌تواند همکاری را تسهیل کند و موانع جغرافیایی و زمانی را کاهش دهد.

خوزستان امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به وحدت دارد. تحریم‌ها، چالش‌های اقتصادی و رقابت‌های منطقه‌ای همگی ایجاب می‌کند که از تمام ظرفیت‌های استان به صورت هماهنگ استفاده کنیم. این کار نیازمند تغییر نگرش همگان است؛ از مسئولان گرفته تا فعالان مدنی و آحاد مردم.

خوزستان می‌تواند الگویی برای سایر استان‌ها باشد. نه تنها در تولید انرژی، بلکه در تولید انرژی اجتماعی همکاری و همدلی. سؤال این است که آیا ما خوزستانی‌ها آماده این تحول هستیم یا همچنان ترجیح می‌دهیم در غنای منابع و فقر همکاری بمانیم؟