امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
شوشان - سید علی حمیده کیش :
🔹قطر طی دو دهه گذشته بهعنوان یکی از نزدیکترین شرکای آمریکا در خلیج فارس شناخته شده است. میزبانی از پایگاه عظیم العدید، همکاریهای اطلاعاتی و پرداخت میلیاردها دلار در قالب قراردادهای نظامی و پروژههای مشترک، این کشور را به «خوشخدمتترین» متحد عرب واشنگتن تبدیل کرده است.
🔻با وجود این همه خوش خدمتی ، هنگامی که اسرائیل منافع قطر یا متحدان نزدیکش را هدف قرار میدهد، ایالات متحده عملاً سکوت اختیار میکند. این سکوت نه از سر غفلت، بلکه ناشی از اولویتهای ثابت سیاست خارجی آمریکا است؛ جایی که امنیت و برتری اسرائیل در منطقه، حتی بر روابط با دیگر متحدان راهبردی تقدم دارد.
🔻نفوذ گسترده لابی صهیونیستی در رسانهها، کنگره و کاخ سفید نیز این معادله را تقویت میکند. برای هر سیاستمدار آمریکایی، هزینه رویارویی با اسرائیل بسیار بیشتر از چشمپوشی از منافع کشوری مانند قطر است. در عمل، دوحه یک «ابزار کاربردی» محسوب میشود، اما اسرائیل «محور دائمی» راهبرد واشنگتن است.
افزون بر این، آمریکا گاه از فشارهای اسرائیل بر قطر بهعنوان اهرمی استفاده میکند تا هم به دوحه وابستگیاش را یادآوری کند و هم موازنه قدرت در شورای همکاری خلیج فارس را به نفع خود مدیریت نماید.
🔻در نتیجه، هرچند قطر با تمام توان در خدمت منافع آمریکا ظاهر شده است، اما این خوشخدمتی هیچگاه به مصونیت یا تضمین امنیت تبدیل نمیشود. تجربه اخیر نشان داد که در محاسبات واشنگتن، خدمت جای اولویت را نمیگیرد و اسرائیل همواره در صدر معادلات باقی خواهد ماند.
🔻لذا اهم دلایل بشرح تقدیم می گردد .
۱ - اولویتهای آمریکا در منطقه
آمریکا ،اسرائیل را متحد راهبردی اصلی خود میداند، نه قطر و در صورت تضاد منافع، نیز واشنگتن معمولاً منافع اسرائیل را بر منافع قطر یا دیگر کشورهای عربی ترجیح میدهد.
۲- جایگاه قطر در معادلات واشنگتن
نقش قطر برای آمریکا بیشتر مثل یک پایگاه نظامی و میانجی موقت است، نه متحدی همسنگ اسرائیل. چرا که آمریکا به قطر نگاه ابزاری دارد و برایش به اندازه یک عملیات منطقهای مهم است، اما امنیت و موجودیت اسرائیل برای واشنگتن «حیاتی» تلقی میشود.
۳- محدودیتهای حمایت امنیتی
پایگاه نظامی آمریکا در قطر بیشتر برای حفاظت از منافع آمریکا و نیروهای خودش است، نه برای تضمین امنیت قطر در برابر هر تهدید خارجی. و قراردادهای تسلیحاتی و حضور نظامی آمریکا در قطر یک «بازدارندگی نسبی» ایجاد میکند، اما ضمانت مطلق علیه تجاوز ندارد.
۴- تعارضات پشت پرده
قطر با گروههایی مثل حماس و طالبان رابطه دارد و این باعث بیاعتمادی آمریکا و اسرائیل نسبت به دوحه میشود. لذا همین دوگانگی سبب میشود واشنگتن در شرایط حساس، از قطر دفاع نکند.
۵- ملاحظات سیاسی ـ اقتصادی آمریکا
آمریکا برای حفظ توازن قدرت در خاورمیانه، گاهی اجازه میدهد اسرائیل یا حتی عربستان فشارهایی بر قطر وارد کنند تا دوحه در خط سیاستهای واشنگتن باقی بماند.در واقع واشنگتن «امنیت کامل» را به قطر نمیدهد، چون میخواهد همواره محتاج حمایت آمریکا بماند.
🔻در یک جمعبندی نهایی می توان فهمید که با همهی خوشخدمتیها، قطر برای آمریکا یک متحد درجه دو است. امنیت واقعی آن در گروی پایگاههای نظامی آمریکا و بازیهای دیپلماتیک خودش است، نه حمایت مطلق واشنگتن. در مقابل، اسرائیل برای آمریکا «متحد استراتژیک درجه یک» است. بنابراین آمریکا هیچگاه حاضر نیست برای دفاع کامل از قطر، با اسرائیل درگیر شود.
⬅️ان شاالله در یاداشت دیگر جایگاه قطر و اسرائیل نزد آمریکا را از طریق شاخص های راهبردی مقایسه خواهم کرد .