چشم‌انداز احتمالی نبرد ایران و اسرائیل؛ با محوریت نقش آمریکا و ناتو

شوشان ـ  سیدعلی حمیده کیش :

 
بحث وقوع جنگ مستقیم میان ایران و اسرائیل، همواره با پرسشی کلیدی همراه است که آیا آمریکا و ناتو در حمایت از اسرائیل وارد عمل خواهند شد؟ برای پاسخ به این پرسش، باید سناریوهای نظامی را با ملاحظه ظرفیت‌ها و محدودیت‌های این بازیگران مرور کنیم. 
۱- نبرد زمینی: 
ایران و اسرائیل مرز مشترک ندارند و جنگ زمینی مستقیم میان دو کشور بعید است. آنچه محتمل‌تر است، درگیری‌های نیابتی در لبنان، سوریه یا غزه است. در این حوزه، گرچه در ظاهر آمریکا و ناتو معمولاً حضور مستقیم نظامی ندارند، اما پشتیبانی اطلاعاتی، تسلیحاتی و لجستیکی از اسرائیل می‌تواند به شکل پررنگی صورت گیرد. 
۲. نبرد دریایی: 
ایران در خلیج فارس و دریای عمان دارای قدرت دریایی نامتقارن است (یگان‌های شناوری تندرو، موشک‌های ضدکشتی، مین‌های دریایی). اما اسرائیل فاقد توان دریایی است اما در دریای مدیترانه و سرخ فعال است. 
در این سناریو، آمریکا نقش محوری دارد: ناوگان پنجم ایالات متحده در بحرین، توان استقرار سریع در خلیج فارس و دریای سرخ را دارد.اعزام ناوگروه‌های هواپیمابر و ناوشکن‌های مجهز به موشک‌های ضدبالستیک می‌تواند به دفاع از اسرائیل و همچنین حفاظت از خطوط انرژی جهانی کمک کند. ضمن اینکه برخی از اعضای کلیدی ناتو از جمله فرانسه و بریتانیا به احتمال قوی در عملیات دریایی در دریای مدیترانه یا سرخ مشارکت می کنند. 
۳. نبرد هوایی و موشکی: 
اصلی‌ترین میدان نبرد میان ایران و اسرائیل، جنگ موشکی، پهپادی و هوایی خواهد بود. چرا که ایران زرادخانه‌ای بزرگ از موشک‌های بالستیک و پهپادهای دوربرد دارد. اسرائیل نیز سیستم‌های پدافندی چندلایه (گنبد آهنین، فلاخن داوود، پیکان-۳) را در اختیار دارد، اما توان آن محدود است. 
در این بخش، حمایت آمریکا حیاتی است: تأمین فوری موشک‌های رهگیر و تجهیزات برای سامانه‌های دفاعی اسرائیل، استقرار سامانه‌های پدافندی آمریکا در خاک اسرائیل یا کشورهای همسایه، عملیات هوایی مشترک برای سرکوب منابع پرتاب در ایران یا خاک متحدانش و ارائه اطلاعات ماهواره‌ای و توان سایبری برای افزایش واکنش اسرائیل، اهم اقدامات امریکا خواهد بود. هرچند ناتو به‌طور رسمی وارد جنگ نخواهد شد، اما از مسیر حمایت های اطلاعاتی، سایبری و هماهنگی سیاسی نقش ایفا می کند. 
۴- جمع‌بندی کلی: 
آنچه می توان گفت که احتمال نبرد زمینی مستقیم خیلی کم می باشد، ولی بیشتر در قالب جنگ نیابتی وجود دارد. اما احتمال نبرد دریایی به‌ویژه با مداخله آمریکا در خلیج فارس و دریای سرخ وجود دارد. ضمن اینکه محتمل‌ترین سناریو؛ جنگ هوایی و موشکی خواهد بود و  آمریکا نقش اصلی در دفاع اسرائیل خواهد داشت و برخی اعضا ناتو به‌طور مستقل در کنار آمریکا از اسرائیل حمایت می کنند. در نتیجه باید دانست که بصورت کلان، اگر جنگی میان ایران و اسرائیل رخ دهد، اسرائیل تنها نخواهد ماند. آمریکا با قدرت نظامی، سیاسی و اطلاعاتی پشتیبان اصلی خواهد بود و ناتو ، اگرچه به‌صورت نهادی مداخله نمی کند اما از طریق برخی اعضای کلیدی، حمایت غیرمستقیم و تکمیلی را فراهم خواهد کرد. آنچه به صراحت می توان اعلام کرد که اسرائیل بدون حمایت آمریکا و ناتو توان جنگ و مقابله با ایران را نخواهد داشت. 
۵- پیامدهای احتمالی 
ورود مستقیم آمریکا، سطح درگیری را از جنگ محدود ایران و اسرائیل به بحران منطقه‌ای گسترده ارتقا می‌دهد، حضور ناتو اگرچه رسمی نخواهد بود، اما با حمایت مستقل برخی اعضا و همین طور اجرای نقش سیاسی و هماهنگی می‌تواند جنگ را به صحنه‌ای چندجانبه بکشاند. بدیهی است که این وضعیت می‌تواند به شکاف‌های بیشتر در نظام بین‌الملل و مداخله بازیگران دیگری مانند روسیه و چین نیز منجر شود.