کوروش فرمانروایی ارمانی و نیک سرشت

شوشان ـ دکتر فتح اله دهقان :

کوروش بر خلاف فاتحانی چون اسکندر وناپلئون....هر بار که حریفی را از پای در می افکند مانند یک شهسوار جوانمرد دستش را دراز می کرد وحریف افتاده را از خاک برمی گرفت . 
دکتر زرین کوب 

کوروش نامدارترین پادشاه تاریخ ایران وشرق است .او به خصوص  از سوی غربیان ، به مثابه الگوی فرمان روایی آرمانی وفرهمند معروف است و قریب  به اتفاق منابع باستانی عبری،بابلی ،یونانی و......از دادگری و نیک کرداری وی یاد کرده اند."دیودور سیسیلی مورخ هم عصر ژولیوس کوروش را "پاک اندیش وانسان دوست "معرفی میکند .
 زندگی کوروش هخامنشی آنچنان  درخشان و مشعشع بوده که واژه دادگری را آبرو بخشیده و مفهوم دادگری برای فرمانروا،از او ورفتار وکردارش سرچشمه می گیرد .
کوروش پیش از آنکه پادشاه باشد انسان فرهیخته وپاک سرشتی بود که برای مردم  شرق و غرب عالم الگو وسرمشق است.
کوروش هخامنشی، عامل به باورها و اعتقادات انسانی خود در خصوص دیگران بود .کوروش انسانی باورمند به خالق هستی ویکتا پرستی به معنای واقعی بوده‌است .
کوروش باورقلبی به واژه آزادی داشت ودر عمل نیز عامل به آن بود .
کوروش انسان باورمندی بود  که  به‌ باورها ،اعتقادات،رسوم وسنن،ادیان و....همه ملتها احترام می گذاشت .
بزرگواری کوروش هخامنشی به‌حدی بود؛ که یونانیان دشمنان تاریخی ایرانیان ؛کوروش را مسیح تصور میکردند ودر نمایشنامه "ایسخو لوس " از وی فرمان روایی آرمانی به تصویر می کشند.
چکیده متنم :
باید به این‌مهم توجه کنیم که ،
فرمانروایان و پادشاهان جهان در آثار خود به کشتار،ویرانی وخون ریزی های خود افتخار می کردند واصول اخلاقی در نزد آنها محلی از اعراب نداشته است .
در چنین فضایی ،انسانی پاک سرشت در قامت فرمانروایی فرشته صفت  بر تارک گیتی می درخشد و شیوه ای از فرمانروایی براساس اصول انسانی را به تصویر می کشد.  
این واقعیات ،تایید و تفسیر نظر  مولانا ،ابوالکلام آزاد و علامه طباطبایی در خصوص ذوالقرنین خواندن کوروش در قرآن است.