واژه های تربیتی

شوشان ـ جعفر دیناروند :

تربیت را باید یک علم به حساب آورد.روندی که پایه گذار بسیاری از پیشرفت های بشری است.
نیاز امروز آدمی به تربیت، به دلیل مشکلاتی است که، با نبود آن، به وجود می آیند و انسان را آزار می دهند.اینکه تربیت را یک علم می نامند بدون دلیل نیست.زیست شناسی، ،شیمی،فیزیک،روانشناسی،اقتصاد و سایر علوم نیز بدون دلیل به این نام مزین نشده اند.قالب علم، معین و تعریف شده است.اگر هر موضوعی در این قالب قرار گیرد به طور قطع، جز علم محسوب می شود.
پس، ویژگی هایی که برای آن در نظر می گیرند، حساب شده و معین است.از این نظر، علوم باید در این ویژگی های ذکر شده، جای گیرند تا به حساب آیند.البته، ذکر تمامی آن ها لازم اما وقت گیر و زمان بر است.ویژگی هایی مانند داشتن نظریه، تئوری، دانشمندان خاص، انسجام،تاریخچه و کلمات تخصصی از جمله آن هاست.
در این میان،بحث واژه های تخصصی، نماد بیشتری دارد.همان طور که اسب بخار در زیست شناسی معنایی ندارد، در فیزیک، معرف این علم است.اسید سولفوریک و تجزیه خود،مربوط به علم شیمی است.
از این نظر، به کار گیری کلمه ها، نشان دهنده معنا یافتن در موقعیت هایی متفاوت است.بنابراین باید بپذیریم که هر کلمه، در علم خود،معنای واقعی را می یابد.البته به کار گیری واژه ها در زندگی روزمره مانعی ندارد اما اگر با فرهنگ خاص باشد،تنها در همان باور قابل پذیرش است.
تربیت نیز یک علم محسوب می شود زیرا دارای واژه های تخصصی مخصوص به خود است که شاید برای دیگر علوم، همان معانی را نداشته باشد.تمام تلاش های تربیتی، تنها در قالب کلمه های خود، برنامه ریزی می شوند.بدیهی است که اهداف هم با همان واژه ها،دنبال می گردند.
با این حال، پرداختن به شناخت واژه های تربیتی، کاری لازم و ضروری است.بنابراین در این سلسله نوشته ها،سعی می شود تا تعدادی از مهم ترین کلمه ها،معرفی شوند.با این توضیح که منظور،ساختن یک فرهنگ لغت نیست بلکه می خواهیم، آن ها را همان طور که در تربیت به کار می روند،توضیح دهیم.
هدف، یکسان سازی برداشت ها در این روند است.اگر این نوشته ها بتوانند این مقصود را دنبال نمایند،بدون شک کاری بزرگ انجام گرفته است.شناخت کلمه های تربیتی برای ادامه کار، مورد نیاز همگان است.
گرچه نمی توان ادعا کرد که تمام این واژه ها قابل ارائه باشند اما تلاش بر آن است تا ملموس ترین و بیشترین کلمه هایی که می توانند به کار روند، توضیح داده شوند.
توضیحاتی که فقط جنبه تخصصی دارند و شامل برداشت های عامیانه نمی گردند.گرچه این،ممکن است شباهتی با فرهنگ توصیفی علوم تربیتی داشته باشد اما، به طور قطع، آن نیست.کاری جدید که جنبه کاربردی آن و استفاده در حین عمل، بیشتر است.توفیقی برای نوآوری و ابتکار برای تمام علاقه مندان به تربیت و علوم تربیتی است.