فیلسوفان ایرانی در مورد زندگی، چه می گویند؟

شوشان ـ جعفر دیناروند :

شکی نیست که زندگی در معنای انسانی خود، از طرق مختلفی، ادراک می شود.این یعنی، زندگی در لغت یابی خود تابع برداشت های فردی است.این فردیت، در پوشش های تخصصی نیز خاص می گردد.
جامعه شناس در بینش جمع گرایانه خود، نقاطی را می بیند که ممکن است روانشناس بر آن ها تمرکز نکند.
در این میان دو واژه «علم» و «فرهنگ»نیز مداخله گر می شوند.
این بدان معناست که در معنایابی زندگی نزد یک فیلسوف غربی، ابعادی غالب شوند که در فیلسوف شرقی، نشوند.
برای درک بهتر موضوع به نظر فیلسوف و پزشک ایرانی  ابوعلی سینا می پردازیم.او
 بر این باور بود که معنای زندگی در ارتباط میان عقل و ایمان نهفته است. او بر اهمیت عقلانیت«تاکید بر علم» در فهم هستی تأکید داشت، اما به‌طور هم‌زمان به جنبه‌های معنوی و الهی زندگی« فرهنگ دینی» نیز توجه می‌کرد. در دیدگاه او، انسان باید با استفاده از عقل خود به‌دنبال شناخت خدا و حقیقت باشد.در واقع، هدف اصلی زندگی و معنای آن، شناخت باریتعالی است.
در همین راستا، فاذابی نیز متفاوت از غربگرایان به موضوع می پردازد وی سعادت در اجتماع را مطرح می کند
او که یکی از بزرگترین فیلسوفان اسلامی است  اعتقاد داشت که برای رسیدن به معنای زندگی، انسان باید به سوی کمال عقلانی«علم نگری» حرکت کند. او مدل شهر فاضله« فرهنگ اجتماعی» را مطرح کرد که در آن زندگی به شکلی عقلانی و اخلاقی صورت می‌گیرد. در نظر فارابی، زندگی معنادار با پیروی از اصول عقلانی و اخلاقی است که به شکوفایی انسان‌ها کمک می‌کند.
در دیدگاه های دیگر فیلسوفان ایرانی که گاه تقابل نیز مشاهده می شود، تاکید بر علم و فرهنگ، نادیده گرفته نمی شود.به طور مثال، دیدگاه های ابن سینا و سهروردی، این چنین هستند. سهره وردی  رسیدن به نور را بیان می دارد در حالی که ابن سینا بر شناخت عقلی متکی است.
سهروردی معنای زندگی را در سفر از ظلمت به سوی نور می دانست. به باور او، انسان با عقل و شهودِ عرفانی می تواند به «نورالانوار» (منبع همهٔ روشنی ها) متصل شود.
از نظر وی، زندگی حقیقی، تلاش برای رهایی از زندان ماده«علم نگری» و بازگشت به عالم مثال (برزخ)« فرهنگ نگری» و سپس جهان نور محض است. این مسیر با پاکسازی نفس، حکمت اشراقی، و عشق به حقیقت طی می شود. زندگی با سیر در این سفر معنا می یابد. 
اینکه بالاخره، معنای زندگی را در کدامین مسیر می توان درک کرد؟پرسشی منطقی است که در نهایت، تابع تفاوت های فردی است گرچه در پذیرش، می تواند تابع نوع فرهنگ غالب نیز باشد.ادراک وسیع تر و عمیق تر در دانایی های بیشتر است.