روایت تلخ دانش‌آموز خوزستانی که جان باخت

شوشان ـ عارف شریفی صرخه :

 صبح شنبه، ۱۷ آبان ۱۴۰۴، پیچ تند جاده سده‌ی شاوور به آهودشت در شهرستان کرخه، آخرین مسیر زندگی یک نوجوان شد، سید محمد ظفرسعدی، دانش‌آموز ۱۵ ساله اهل روستای سادات ابورغیزه، در برخورد موتورسیکلت با کامیونت جان باخت.

 هم‌کلاسی‌اش، سید هادی، با جراحات شدید به بیمارستان منتقل شد، حادثه در نقطه‌ای رخ داد که اهالی آن را «پیچ مرگ» می‌نامند؛ نزدیک به پمپ‌بنزین، جایی که سال‌هاست وعده اصلاح هندسی‌اش داده شده، اما هیچ تغییری نکرده است.

 این سانحه در روزی رخ داد که مدارس کرخه به دلیل آلودگی هوا تعطیل بودند؛ آلودگی ناشی از آتش‌سوزی در تالاب هورالعظیم که دود آن تا کیلومترها دورتر رسیده بود. اما برخلاف مدارس، جاده‌های خطرناک تعطیل‌بردار نیستند.

 *حادثه یا نتیجه؟* 

 در ظاهر، این یک تصادف است اما در واقع، نتیجه‌ی زنجیره‌ای از تصمیم‌هایی است که هرگز گرفته نشدند: جاده‌ای باریک، با علائم هشدار کم، بدون اصلاح هندسی استاندارد، کمبود پایگاه اورژانس! مزرعه، از اهالی منطقه، می‌گوید: «این پیچ منتظر قربانی بعدی است.» شریفی، دبیر زبان انگلیسی این دو نوجوان، حالا فکر و ذکرش میان بیمارستان و خانه‌ی عزادار شاگردش در رفت‌وآمد است.

 در شوش و کرخه با ۲۲۰ روستا و ۵ شهر، بسیاری از مسیرهای ارتباطی همچنان ناایمن‌اند، جاده‌هایی مانند محورهای چنانه، سرخه، خسرج، آهودشت، چعب و غیب، سال‌هاست در حاشیه مانده‌اند؛ حاشیه‌ای که نه فقط جغرافیایی، بلکه حوزه‌ی انتخابیه یک‌ نماینده مجلس است.

 *نظریه‌هایی که به واقعیت تبدیل شدند* 

 دیوید هاروی، نظریه‌پرداز برجسته عدالت فضایی، می‌گوید نابرابری توسعه‌ای فقط در نقشه‌ها نیست؛ در جان آدم‌هاست، در نبود امنیت، در تفاوت شانس زنده ماندن.

 ادوارد سوجا، استاد فقید دانشگاه و بنیان‌گذار مفهوم «عدالت مکانی»، معتقد بود برخی مکان‌ها به این دلیل خطرناک می‌شوند که در تصمیم‌گیری‌ها دیده نمی‌شوند. در نگاه او، بی‌توجهی به مکان، بی‌توجهی به انسان‌هایی است که در آن زندگی می‌کنند.

 مانوئل کاستلز، جامعه‌شناس اسپانیایی و پژوهشگر زیرساخت، زیرساخت را زبان قدرت می‌داند: اگر جاده‌ای اصلاح نمی‌شود، یعنی مردم آن منطقه در اولویت نیستند.

 و آمارتیا سن، اقتصاددان هندی و برنده نوبل، توسعه را «گسترش آزادی‌های واقعی انسان‌ها» تعریف می‌کند. اگر نوجوانی در جاده‌ای ناایمن جان می‌دهد، یعنی حتی از ابتدایی‌ترین آزادی مثل امنیت در رفت‌وآمد، محروم بوده است.

 *این مرگ، تصادفی نبود* 

 پدر سید محمد، کشاورزی زحمتکش خوزستانی، حالا در غم فرزندش به سوگ نشسته. اهالی می‌گویند همین پیچ پیش‌تر هم جان جوانی دیگر را گرفته بود، جوانی که با تراکتور تصادف کرد و درگذشت. در منطقه‌ای که ضرورت تردد روزمره به دلیل معیشت کشاورزی بالاست، نوجوان‌ها ناچارند با موتورسیکلت رفت‌وآمد کنند، وقتی جاده ناایمن است، انتخابی برای امنیت باقی نمی‌ماند.

اما این مرگ، تصادفی نبود، نتیجه‌ی بی‌توجهی مزمن به زیرساخت‌هایی است که باید جان انسان را حفظ کنند، نه بگیرند. اصلاح این مسیرها، نه پروژه عمرانی است، نه وعده انتخاباتی، ضرورتی انسانی و اخلاقی است و اگر اقدامی نشود، پرسش این نیست که آیا حادثه‌ای دیگر رخ خواهد داد؛ بلکه این است که قربانی بعدی کیست و چند سال دارد.