از گندی‌شاپور تا جندی‌شاپور؛ هفتاد سال پیوند زندهٔ علم و تمدن

شوشان ـ غلامعباس دیناروند  :

هفتاد سال از طلوع دوباره آن خورشید فروزان در آسمان علم و فرهنگ ایران می‌گذرد؛ دانشگاه جندی شاپور که بر شانه‌های تاریخ‌ساز هم‌نام خود ایستاده نه تنها نماد احیای کهن‌ترین دانشگاه‌های جهان است بلکه تجلی‌گاه پیوند نسل‌ها، تمدن‌ها و فرهنگ‌هاست. این نهاد از بدو تأسیس، رسالتی جهانی را بر دوش کشیده، احیای نقش بی‌همتای آن مرکز علمی که روزگاری پایتخت دانش جهان بود. جندی شاپور باستان که در سده سوم میلادی بنیان نهاده شد نخستین الگوی موفق یک نهاد علمی بین‌المللی در تاریخ بشر به شمار می‌رود. این مرکز، میراث علمی ایرانی، یونانی، هندی، سریانی و رومی را در خود گرد آورد و بیمارستان آن با پزشکانی از اقصی نقاط جهان، الگویی پیشرو برای نظام سلامت بین‌فرهنگی شد. ترجمه متون علمی به زبان‌های مختلف در آن دیار، جریان دانش را از شرق به غرب و برعکس ممکن ساخت و این همان میراث گرانبهایی است که سنگ بنای هویت بین‌المللی دانشگاه معاصر جندی شاپور را تشکیل می‌دهد.

امروز دانشگاه جندی شاپور با آگاهی عمیق از این مسئولیت تاریخی، به‌عنوان پلی زنده میان شرق و غرب عمل می‌کند. موقعیت استثنایی آن در جنوب غرب ایران، این دانشگاه را به کانونی برای پیوند با جهان عرب، آسیای مرکزی و شبه قاره هند تبدیل کرده است. حضور دانشجویان و پژوهشگران از ده‌ها کشور گوناگون، فضایی چندفرهنگی و پویا در آن ایجاد نموده که خود بازتابی مدرن از تنوع فرهنگی جندی شاپور باستان است. از سوی دیگر، شبکه گسترده تفاهم‌نامه‌ها و همکاری‌های علمی با دانشگاه‌های معتبر در اروپا، آمریکا و آسیا، این دانشگاه را به حلقه‌ای اثرگذار در زنجیره علم جهانی مبدل ساخته است. برنامه‌های تبادل استاد و دانشجو، پروژه‌های تحقیقاتی مشترک و میزبانی کنفرانس‌های بین‌المللی، گواه این تعامل زنده و رو به رشد است. دانشگاه جندی شاپور با احیای روحیه بین‌رشته‌ای و بین‌فرهنگی پیشینیان خود، به بررسی مسائل جهانی همچون محیط زیست، انرژی و امنیت غذایی با نگاهی جامع و فرهنگی می‌پردازد و با میزبانی کرسی‌های تخصصی و پژوهشگران بین‌المللی، به مرکزی برای معرفی دقیق و عمیق میراث علمی ایران و اسلام تبدیل شده است.

*اکنون در آستانه هفتادمین سالگرد، دانشگاه جندی شاپور با چالش‌ها و فرصت‌های جهانی شدن آموزش عالی روبروست.* رقابت با مراکز علمی تراز اول جهان، جذب استعدادهای درخشان و تطبیق با استانداردهای پویای جهانی از جمله این چالش‌ها هستند. اما فرصت‌ها نیز فراوانند: گسترش آموزش مجازی بین‌المللی، توسعه پروژه‌های تحقیقاتی مشترک حول محور مسائل منطقه‌ای و جهانی، و تقویت جایگاه دانشگاه به عنوان «قطب گفتگوی تمدن‌ها» در جهان پرآشوب امروز. هفتاد سالگی جندی شاپور تنها گذر زمان نیست، بلکه تجدید پیمانی است با آن آرمان شهر علمی که مرزهای جغرافیا و فرهنگ را درنوردید. دانشگاه جندی شاپور با تکیه بر پشتوانه درخشان گذشته، مسیر آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن، دانش همچنان زبان مشترک و پیوندگاه انسان‌ها خواهد بود. *جندی شاپور از دیروز تا امروز بیش از یک مکان، یک ایده جهانی است، ایده‌ای که در آن دانستن مرزی نمی‌شناسد و خرد، زادگاهی فراتر از جغرافیا دارد. ما به استقبال این رویداد تاریخی می‌رویم و تولد دوباره این نماد شکوهمند علم و گفت‌وگو را گرامی می‌داریم.*