شوشان خرمشهر: سالهاست که خرمشهر با کسب عنوان "نجف الثانی" به مهد برگزاری مراسمات مذهبی و کانون آیین های شیعه تبدیل شده است و در گذر زمان نواها و صداهای فراوانی در زمینه ی مداحی از این خطه بگوش سراسر جهان رسیده است . چندی ست اما ناهماهنگی ها و ناهنجاری هایی در عزاداری های خرمشهر دیده شده است که مارا برآن داشت نسبت به علل آن جستجویی کنیم .

طی چند سال اخیر مراسم سنتی عزاداری ماه محرم در برخی مناطق خرمشهر جای خود را به پیاده روی های پرسروصدا ، بی نظم و کم بهره از حکمتهای عاشورا داده است . خیلی از شهروندان خرمشهری ترجیح میدهند بجای قدم زنی در مرکز این هیئت ها و موکب های شلوغ و چراغانی شده ی غرق در جمعیت و دود اسپند به مساجد و تکایای محل خود رفته و در محیطی آرام و بدور از هیاهو به آموزش حکمتهای عاشورا در پای منبرهای ارزشمند بپردازند وپس از کسب شعور حسینی برای دریافت شور حسینی به همان روش سنتی قدیمی بعد از استماع منبر ، عزاداری کرده و سینه زنی کنند . برای پاسخ به چند و چون این قضایا پای صحبتهای سید مرتضی خلیلی رئیس کانون مداحان و شاعران آئینی خرمشهر نشسته ایم تا نظرشان را در این باره جویا شویم .

سید مرتضی خلیلی از سال 92 این سمت را به عهده داشته و اغلب در مساجد امام جواد (ع) (خیابان ناصرخسرو جنوبی) و امام حسین (ع) (بوشهری ها) حضور دارد از مداحان بنام شهرستان است .

شوشان خرمشهر : آقای خلیلی شما بعنوان رئیس کانون مداحان و شاعران آئینی خرمشهر نظرتان درباره این شیوه ی عزاداری در مرکز شهر و برخی مناطق با توجه به فرمایشات رهبری درباره عدم آزار رساندن به دیگران در هنگام مداحی ها و عزاداری ها و توصیه به شور و شعور حسینی چیست ؟

خلیلی : شیوه ی عزاداری هر منطقه به بافت سنتی و فرهنگی آن بستگی دارد . در خرمشهر هم از قدیم عزاداری ها با سنج و دمام و صدای بلند انجام میشد و الان هم ادامه همان سنتهاست . در فضاهای شهری درشهرهای تهران یا شیراز یا دیگر شهرهای بزرگ امکان سد معبر در خیابان یا نصب موکب در اماکن پرتردد وجود ندارد چون تراکم جمعیتی و فضای مسکونی بالاست .

در خرمشهرهم از دیرباز استفاده از سنج و دمام رایج بوده اما نه بدین شکل که امروز در خیابان چاسبی شاهد آن هستیم . نهادهای فرهنگی باید با تشکیل جلسه مواکب آن نقطه را ساماندهی کنند . اکثریت مردم الان از این وضعیت ناراحت هستند و دلیل آن بی برنامگی این مواکب است . اگر برنامه مدون و مفیدی باشد مخاطبان جذب میشوند . موکب باید در ساعت های مشخص برنامه های مشخص داشته باشد . سخنرانی ، مداحی ، پذیرایی ، سینه زنی و..... در حالی که خیلی افرادی که درگیر احداث موکب میشوند از نمازهای یومیه و واجب هم بازمیمانند .

هرحرکتی که برای امام حسین (ع) باشد باید با اندیشه رضای اهل بیت (ع) باشد که متاسفانه در خیابان چاسبی به این امر زیاد توجه نشده است و مردم هم راضی نیستند از این فضا .بنده در جلسه ای با صدا و سیما پیرامون تهیه برنامه از عزاداری های خرمشهر شرکت کردم که مسئولین صدا و سیما اظهار میکردند اصلا برنامه های خیابان چاسبی قابل تصویر سازی نیست و فقط جمعیتی در حال رفت و آمدند . اما در حسینیه هایی که در دیگر نقاط شهر هستند موضوع برعکس است . مراسم های مشخص و با برنامه که معمولا بعد از نماز مغرب و عشا انجام میشوند .

شوشان خرمشهر : خب متولی ساماندهی این وضعیت کدام سازمان است ؟ طبق اطلاع شوشان وظیفه ی سازماندهی مواکب و هیئت ها از ابتدای چهارراه مسجد جامع (زیر طاق) تا دفتر امام جمعه به عهده ی دفتر امام جمعه بوده است چرا نتیجه ی چشم گیری در ساماندهی تکایا دیده نشده است ؟

خلیلی : سازمان تبلیغات اسلامی خرمشهر متولی اصلی تکایا ، هیئت ها و مواکب است . حسب اطلاع بنده هم این سازمان اقدام به صدور مجوز برای تکایا کرده است . قرار هم بود بیت امام جمعه خرمشهر هم به ساماندهی مواکب و صدور مجوز در چهارراه مسجدجامع و خیابان چاسبی بپردازد ولی هنوز هم شاهد این وضعیت در این مکان هستیم و ظاهرا ساماندهی مناسبی صورت نگرفته.ارکان اصلی شهر باید این مواکب را ساماندهی کنند . الان اگر اتفاقی جلوی مسجد جامع بیفتد هیچکس خود را مسئول نمیداند . قطعا در حال حاضر ساماندهی باید توسط فرماندار و امام جمعه صورت بگیرد چون بعد از وقوع حادثه اولین منتقدان خودشان خواهند بود .

در تمام شهرها روضه ها در مساجد صورت میگیرد و هیأتهای زنجیر زن و مداح از خیابان ها گذر میکنند اما در چاسبی اینگونه نیست و محل توقف و تجمع مردم و فروش تنقلات شده است و این در شأن خرمشهر نیست . ساعتهای کارشان نامشخص و بعضا تا پاسی از شب است . برنامه ریزی تکایا کار سختی نیست . شاهد هستیم چلچراغهای بزرگ با مصرف برق زیاد برای تعزیه نصب شده که باید برای اعیاد باشد نه عزاداری . در شب شام غریبان که باید فقط شمع روشن کرد روشن کردن چلچراغ چه توجیهی دارد ؟

شوشان خرمشهر : خرمشهر چند مداح دارد و سطح بندی و تقسیم بندی مداحان به چه صورت است ؟ در استان جایگاه خرمشهر چگونه است و چه اقداملاتی تا کنون برای ساماندهی مداحان انجام شده ؟

خلیلی : خرمشهر بیش از 500 مداح خواهر و برادر اعم از عرب و فارس دارد که هرساله قبل از محرم از آنها طی مراسمی تجلیل میشد .امسال این مراسم تجلیل بعلت سطح بندی مداحان با کمی تأخیر صورت گرفت . همایش عاشوراییان امسال با همت فرماندار محترم و نماینده مردم خرمشهر و سازمان سپاه صورت گرفت و ضمن تجلیل از مداحان و پیرغلامان به 24 نفر از آنها به قید قرعه کمک هزینه سفر به عتبات (به ارزش ریالی 500 هزار تومان) اهدا شد .

از این 500 مداح حدود300 نفرشان در سامانه طوبی (سامانه جامع مداحان سراسر کشور) ثبت نام کرده اند و 255 نفرشان سطح بندی شده اند . یعنی سطح هر مداح به ترتیب : ( ستایشگر / سطح 3 /سطح 2 / سطح 1 / ذاکر / مداح / پیشکسوتی و پیرغلامی) مشخص شده است . برای تمام این افراد کارت شناسایی صادر شده است و هفته ی گذشته در همایش عاشوراییان تحویل گرفتند .

صداوسیمای مرکز آبادان طبق توافقی که با ما داشت ، در طول سال برای تمام مناسبتهای ملی و مذهبی از مداحان خرمشهر و آبادان استفاده کرد و امسال محرم هم شاهد هستیم که مداحان ما در برنامه زنده اجرا داشتند . خرمشهر بیشترین جذب ، ساماندهی و ثبت مداحان را در استان خوزستان داراست .

شوشان خرمشهر : کدام مداحان خرمشهری در سطح کشور مطرح هستند ؟ در چه سطوحی ؟

خلیلی : حاج حسن فخری (پدر) ، حاج پرویز زرسنج و حاج عیسی آتش افروز به عنوان پیرغلامان کشوری هستند . که امسال حاج عیسی و ملا صاحب نجفی به اجلاس پیرغلامان کشوری در اصفهان اعزام شدند . همچنین در سال گذشته حاج علی خانچی و حاج میان آبی به استان هرمزگان اعزام شده بودند .

از مداحان کشوری هم میتوان حسین فخری و غلام کویتی پور رانام برد . در سطوح دیگر میتوان حمید عارف (پولادرک) ، بنده (سید مرتضی خلیلی) و سید حسین شیبه الحمد را هم نام برد . از مداحان عربی هم آقایان راضی فیصلی و ملاموسی خوری زاده عتیقی و ملا علی اسدی و دیگر دوستان هستند .

شوشان خرمشهر : متاسفانه دیده شده واکنش خیلی از هیئت داران نسبت به تذکرات مردم برای کم کردن صدا یا سدمعبر یا ...خیلی تند ، متعصبانه و خشن است . خیلی از شهزوندان تجربه های ناخوشایندی از تذکرات به تکایا دارند . نظر شما در این باره چیست و چه توصیه ای برای اینگونه موارد دارید ؟

خلیلی : متاسفانه ما خیلی کم آموزش های درست دیده ایم . ما چرا از این همه هیئت های خوب و الگوهای مناسب تاثیر نمیپذیریم ؟ بعضی ها از روی جهل و نادانی برخورد میکنند و هرکاری هم بکنید تاثیری ندارد .امام حسین (ع) برای آدم شدن ما از جان خودش گذشت حالا بسم الله... اگر مردم پای منبر نباشند جهل و نادانی از بین نمیرود . اگر وقت مردم در خیابانها با صداهای بلند و در دود اسپند بگذرد این اموزش اتفاق نخواهد افتاد . مردم کل ایران یک زمانی با صدای مداحان خرمشهری در زمان جنگ مأنوس بودند و الان هم نگاه مردم به گلدسته های مسجدجامع خرمشهر است .

شوشان خرمشهر : سبک اصیل سینه زنی خرمشهر چگونه است و چه ویژگی هایی دارد ؟

خلیلی : سبک خرمشهری خیلی به بوشهری نزدیک است اما تفاوتهایی دارد . حسین فخری سالی یکبار در روز عاشورا سبک اصیل خرمشهری را اجرا میکند . سبک سینه زنی اصیل خرمشهر در برخی نواها و اشعار و نوع سینه زدن با سبک بوشهری متفاوت است . خرمشهری ها موجی سینه میزنند اما بوشهری ها دست را از بالا بروی سینه میکوبند . البته سبکهای زیاد دیگری هم هست که در جلسات مجمع الذاکرین که هر هفته در مسجد جواد الامه (ع) صورت میگیرد قابل پیگیری است . این مسجد تنها مسجدی در خرمشهر است که در طول سال برای تمام مناسبتها برنامه دارد و محل تجمع مداحان بصورت هفتگی ست .

شوشان خرمشهر : در پایان اگر سخنی باقیمانده بفرمایید .

خلیلی : ابتدا از حضرتعالی و رسانه شوشان خرمشهر بخاطر اهتمام به این موضوع تشکر میکنم و روی سخنم با مسئولین فرهنگی شهر است . پیشنهاد میکنم با استفاده از فضای مجازی و رسانه ها صدای مداحان خرمشهر را بگوش مردم ایران یا جهان برسانند . از تمام مردم ومسئولین خواهشمندم در اربعین که خرمشهر افتخار میزبانی زوار را دارد بتوانیم میزبان خوبی برای زوار اباعبدالله باشیم و مهمان نوازی در شان خرمشهر که دروازه ورود تشیع به ایران است داشته باشیم .

همچنین عرض کنم قرار بود اداره صنعت و معدن و تجارت خرمشهر مقداری از ارزاق هیئت ها را تامین کند که هنوز اتفاق نیفتاده و حتی با ورود نماینده محترم و هنوز ارزاقی توزیع نشده امیدوارم هرچه زودتر این اتفاق بیفتد .

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه