مسئولان امروز؛ هم قلم می‌زنند، هم رنگ می‌پاشند، بی‌آن‌که قاب را ببینند

شوشان ـ  عارف شریفی صرخه :

 در تقویم تاریخ، برخی روزها بیش از یک اتفاق را در خود ثبت می‌کنند؛ روزهایی که تقارنشان تنها تصادفی نیست، بلکه حامل پیامی نمادین‌اند. ۲۹ اکتبر یکی از همان روزهاست: روزی که جوزف پولیتزر، روزنامه‌نگار آرمان‌گرا، درگذشت و رابرت راس، نقاش آرامش‌طلب، به دنیا آمد.

 پولیتزر، بنیان‌گذار جایزه‌ای که امروز معیار اعتبار حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری است، در قرن نوزدهم دریافت که اگر خبرنگار تنها ناظر باشد، حقیقت در هیاهوی قدرت گم می‌شود. او روزنامه را نه برای سرگرمی، بلکه برای بیداری اجتماعی می‌خواست. در وصیت‌نامه‌اش نوشت: «به اخلاق وفادار بمانید، حتی اگر حقیقت تلخ باشد.»

 امروز اما، رسانه‌ها در بسیاری موارد از نقش نظارتی خود فاصله گرفته‌اند. گزارش‌ها به بیانیه‌های تبلیغاتی تبدیل شده‌اند و پرسشگری جای خود را به بازنشر داده‌های رسمی داده است. در چنین فضایی، پوپولیسم نه یک انحراف، بلکه یک روش رایج در سیاست‌ورزی شده است.

 بسیاری از مدیران و مسئولان، هر چند میان مردم ظاهر می‌شوند، اما اغلب بدون درک واقعی از مطالبات آنان! وعده‌ها فراوان‌اند، اما تحقق‌شان نادر، پروژه‌ها آغاز می‌شوند، اما کمتر به پایان می‌رسند، مسئولیت‌پذیری جای خود را به فرافکنی داده، و انتقاد به دشمنی تعبیر می‌شود، گاه از رنج مردم، صحنه‌ای برای نمایش خود ساخته می‌شود.

 این نوع رفتار پوپولیستی، که با اقدامات نمایشی مانند کلنگ‌زنی‌های مکرر یا توزیع اقلام جزئی همراه است، نه‌تنها اعتماد عمومی را فرسوده می‌کند، بلکه کارآمدی نهادها را نیز زیر سؤال می‌برد. در چنین شرایطی، اگر رسانه‌ها به نقش واقعی خود بازنگردند، تنها به تقویت این چرخه کمک خواهند کرد.

 در چنین روزی، رابرت راس، نقاش موفرفروی نوستالژیک آمریکایی که در دهه ۷۰ و ۸۰ شمسی در شبکه دوم سیما پخش می‌شد، متولد شد؛ نقاشی که با آرامش و سادگی، زیبایی را به تصویر می‌کشید، او می‌گفت: «اشتباهی در نقاشی وجود ندارد، فقط فرصت‌هایی برای کشف زیبایی هستند.» شاید این نگاه، در کنار واقع‌گرایی پولیتزر، بتواند الگویی برای بازتعریف رسانه باشد: ترکیبی از دقت، صداقت و امید.

 اگر رسانه‌ها بتوانند دوباره به نقش نظارتی، تحلیلی و اصلاح‌گر خود بازگردند، و اگر سیاست‌مداران به جای نمایش، به فهم و اقدام واقعی روی آورند، پوپولیسم می‌تواند از ابزار فریب به بستری برای اصلاح بدل شود.

 پولیتزر نوشت: «خبرنگار باید وجدان قدرت باشد.»  امروز، این وجدان نیازمند بازسازی است و جامعه‌ای که رسانه‌اش خسته باشد، دیر یا زود حقیقت را از دست خواهد داد، مگر آنکه دوباره تصمیم بگیرد، با قلم یا قلم‌مو، جهان را از نو معنا کند.