- آرشیو
- |
- عضویت در خبرنامه
- |
- درباره ما
- |
- صفحه نخست
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- شهرستان ها
- |
- تماس با ما
- |
- پیوند ها
- وفادار تا آخرین پرده
- سکوت حیرت آور بانک مرکزی و دولت در برابر افزایش بی سابقه ارز و سقوط ارزش پول ملی
- ادعاهای تکراری علیه جزایر ایرانی؛ ریشهها، اهداف و خطای راهبردی مسامحه
- کانونهای بحران ژئوپلیتیکی ،تهدید کیان ایران
- جشنواره بینالمللی یا محفل محدود؟ پرسشهای بیپاسخ تئاتر عربی السلام
- شهر، آزمون تدبیرهای کوچک
- چرا مجلس توفیقی در تحدید انحصار در بازار نداشته است؟
- تجدید جاودانگی از نگاه دوربین
- مدیریت ریسکِ واقعگرا در صنعت نفت؛ از اسناد تا میدان
- از گندیشاپور تا جندیشاپور؛ هفتاد سال پیوند زندهٔ علم و تمدن
امام علی (ع): كسى كه دانشى را زنده كند هرگز نميرد.
ارتقای سیستم اتوبوسرانی راهبردی کلیدی در کاهش ترافیک شهری و مصرف سوخت
شوشان ـ نوید قائدی :
حملونقل عمومی بهویژه سیستم اتوبوسرانی نقشمحوری در کاهش ترافیک شهری و کاهش مصرف سوخت ایفا میکند. در سالهای اخیر تضعیف این سیستم در کشور منجر به افزایش استفاده از خودروهای شخصی، افزایش بار ترافیکی شهرها و رشد چشمگیر مصرف سوخت در کشور شده است. این نگارش با تأکید بر لزوم برنامهریزی جامع جهت تقویت ناوگانهای درونشهری اتوبوسرانی و بهکارگیری مدیران مجرب سعی دارد نشان دهد که با بهینهسازی سیستمهای اتوبوسرانی بهعنوان منعطفترین و دردسترسترین سیستم حملونقل شهری میتوان ۴۰ تا ۵۰ درصد از سفرهای درونشهری را به این شیوه انجام داد که پیامد آن کاهش معنادار بار ترافیک و مصرف سوخت در کشور خواهد بود.
حملونقل عمومی بهعنوان شریان اصلی تحرک در کلانشهرها نهتنها دسترسی عادلانهتر شهروندان به امکانات شهری را فراهم میکند، بلکه نقش تعیینکنندهای در کاهش بار ترافیک و مصرف منابع انرژی ایفا مینماید. در این میان سیستم اتوبوسرانی به دلیل پوشش گسترده و مقرونبهصرفه بودن همواره بخش عمدهای از جابهجاییهای درونشهری را بر عهده داشته است. بااینحال در سالهای اخیر به دلایل مختلف از جمله کمتوجهی به نوسازی ناوگان، ضعف در برنامهریزی حفظ و نگهداری این ناوگان (عدم ارائه یارانه تعمیر و نگهداری و عدم تقویت بخش خصوصی) و عدم تدوین راهکارهای مدیریت یکپارچه، کارایی این سیستم در کشور کاهشیافته است. این روند منجر به گرایش روزافزون شهروندان به استفاده از خودروهای شخصی شده که پیامدهای آن افزایش بار ترافیک، آلودگی هوا و رشد مصرف سوخت است.
آمارها نشان میدهد که در بسیاری از شهرهای کشور، سهم حملونقل عمومی از سفرهای درونشهری به کمتر از ۲۰ درصد رسیده، در حالی که در شهرهای پیشرفته این رقم به بیش از ۵۰ درصد میرسد.گرچه قرار بود در ذیل تبصره ۱۳ برنامه توسعه چهارم سهم حمل و نقل عمومی در کشور به بالای ۷۰ درصد برسد اما این تبصره و برنامه به صورت رویا باقی ماند.
حملونقل عمومی کارآمد به طور مستقیم بر کاهش تعداد خودروهای شخصی در خیابانها تأثیر میگذارد. هر اتوبوس میتواند به طور متوسط جایگزین ۳۰ تا ۴۰ خودروی شخصی شود که این امر موجب کاهش چشمگیر ترافیک و انتشار آلایندهها میگردد. همچنین با افزایش سفرهای جمعی مصرف سوخت بهازای هر نفر بهشدت کاهش مییابد. مطالعات نشان میدهد که سیستمهای حملونقل عمومی بهینه میتوانند تا ۴۰ درصد در مصرف سوخت درون شهرها صرفهجویی کنند. به طور مثال در کلانشهر روزگاری در دهه هشتاد روزانه حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار سفر درون شهری با اتوبوس انجام می شد اما اکنون به ندرت این رقم با ۱۵۰ هزار نفر در روز می رشد که به طبع آن سفر با خودروهای شخصی افزایش یافته است.
لازم به ذکر است در دهههای گذشته سیستم اتوبوسرانی در کشور با چالشهای متعددی روبرو شده است. میانگین سنی اتوبوسها در بسیاری از شهرها بالاست که منجر به کاهش قابلیت اطمینان و افزایش هزینههای تعمیر و نگهداری شده است. همچنین به دولت آقای خاتمی یارانههای معروف کمکهزینه تعمیر و نگهداری اتوبوسها در بودجه سنواتی کشور حذف شد که منجر به اضمحلال تدریجی سلامت ناوگان در کل کشور گردید. همچنین عدم تطابق خطوط اتوبوسرانی با الگوی سفر شهروندان و نیازهای روزافزون شهری و فقدان سیستمهای اطلاعاتی یکپارچه برای مدیریت ناوگان و اطلاعرسانی به مسافران یعنی عدم تناسب با علم روز منجر به کاهش کیفیت خدماتدهی به شهروندان شده است که دلیل آن ضعف در جذب و تربیت مدیران و برنامهریزان مجرب در حوزه حملونقل عمومی در کل کشور است. این عوامل سبب کاهش جذابیت اتوبوسرانی و مهاجرت مسافران به سمت خودروهای شخصی شده است.
باتوجهبه تجربیات موفق جهانی و پتانسیلهای داخلی، افزایش سهم اتوبوسرانی تا ۵۰ درصد قابلدستیابی است. این امر مستلزم اجرای اقداماتی مانند تأمین اتوبوسهای جدید با استانداردهای روز و دوستدار محیطزیست، طراحی خطوط بر اساس مطالعات دقیق سفر و نیازهای شهروندان، پیادهسازی سیستمهای هوشمند مدیریت ناوگان و پرداخت الکترونیکی و ایجاد ایستگاههای مدرن، افزایش امنیت و کاهش زمان انتظار میتواند منجر به پویایی و رونق این سیستم شود.
البته دستیابی به اهداف یادشده بدون حضور مدیران کارآمد و برنامهریزان متخصص امکانپذیر نیست. این مدیران باید دارای ویژگیهایی مانند تخصص در حوزه حملونقل و برنامهریزی شهری،
توانایی تحلیل دادههای پیچیده و تصمیمگیری بر اساس شواهد، تجربه در مدیریت پروژههای بزرگ زیرساختی و آشنایی با فناوریهای نوین و روشهای پایدار حملونقل باشند. همچنین ایجاد هماهنگی بین سازمانهای مختلف از جمله شهرداریها، وزارت کشور و بخش خصوصی از وظایف کلیدی این مدیران است.
با تحقق افزایش سهم اتوبوسرانی به ۴۰ - ۵۰ درصد، پیامدهای مثبتی مانند کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی ترافیک، کاهش قابلتوجه مصرف سوخت و آلایندههای زیستمحیطی، افزایش تحرکپذیری و دسترسی اجتماعی بهویژه برای قشرهای کمدرآمد و کاهش هزینههای عمومی ناشی از ترافیک و آلودگی هوا از نتایج ملموس و قابلدسترس این اقدام است.
در نتیجه سیستم اتوبوسرانی بهعنوان بخش حیاتی حملونقل عمومی، در صورت برنامهریزی اصولی و مدیریت کارآمد، میتواند بار اصلی جابهجایی درونشهری را بر عهده گیرد. برای تحقق این هدف پیشنهاد میشود مواردی مانند تدوین برنامههای ملی برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی با مشارکتبخش خصوص، ایجاد مراکز آموزش تخصصی برای تربیت مدیران و برنامهریزان حملونقل، استفاده از ظرفیتهای فناوری اطلاعات برای هوشمندسازی سیستم و جلب مشارکت شهروندان از طریق بهبود کیفیت خدمات و فرهنگسازی در دستور کار ملی قرارداد که جز وظایف معاونت عمرانی وزارت کشور محسوب میشود. با اجرای این راهکارها میتوان به آیندهای با ترافیک روانتر، مصرف سوخت کمتر و شهری پایدارتر امیدوار بود.
