مفاخر فراموش‌شده خوزستان؛ ضرورت بازشناسی و پاسداشت هویت فرهنگی

شوشان ـ منوچهر برون :

چندی پیش سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سفری به کرمان از تلاش برای ثبت روزی به نام خواجوی کرمانی در تقویم ملی سخن گفت؛ اقدامی ارزشمند که می‌تواند سبب شناساندن هرچه بیشتر یکی از شاعران بزرگ ایران شود. اما این سخن، در عین حال پرسشی بنیادین را نیز به ذهن می‌آورد: خوزستان، این معدن عظیم فرهنگ، ادب و علم، چرا تا امروز نتوانسته است جایگاهی شایسته برای مفاخر خویش در تقویم و حافظه ملی بیابد؟

خوزستان نه فقط سرزمین رودها و دشت‌ها، که بستر پیدایش اندیشه‌ها و پرورش چهره‌های درخشان علمی، ادبی و هنری است. از روزگاران کهن تا عصر حاضر، نام‌های بزرگی از این دیار برخاسته‌اند؛ کسانی که هر یک به ستونی در بنای فرهنگ و دانش ایرانی بدل شده‌اند. با این همه، بسیاری از آنان در سرزمین مادری خود کمتر شناخته شده‌اند و نامشان تنها در کتاب‌ها یا خاطره‌ها باقی مانده است.

سال‌هاست که اهل فرهنگ و هنر در خوزستان برای معرفی این چهره‌ها تلاش کرده‌اند؛ طرح ساخت مستندها و آثار پژوهشی بارها مطرح شده اما اغلب در پیچ‌وخم وعده‌ها و شعارها متوقف مانده است. نتیجه آنکه نسل امروز، که بیش از هر زمان به الگوهای الهام‌بخش نیاز دارد، کمتر فرصت می‌یابد با این بزرگان آشنا شود.

معرفی مفاخر و بزرگان فرهنگی، کاری صرفاً یادمانی نیست؛ سرمایه‌گذاری برای آینده است. نوجوانی که زندگی‌نامه دانشمند یا هنرمند هم‌ولایتی خود را می‌خواند، درمی‌یابد که موفقیت و اثرگذاری امری دور از دسترس نیست و در خاک همین دیار نیز می‌توان به قله‌ها رسید. چنین شناختی، هم اعتمادبه‌نفس اجتماعی می‌آفریند و هم امید به آینده را تقویت می‌کند.

اکنون زمان آن رسیده است که نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و دانشگاه‌ها، با همتی جدی، پروژه بازشناسی و معرفی مفاخر خوزستان را آغاز کنند. حمایت مالی و معنوی از این حرکت نه یک لطف، بلکه ضرورتی فرهنگی است. اگر امروز برای شناسایی و معرفی این چهره‌ها اقدام نکنیم، فردا در حسرت فرصتی از دست رفته خواهیم ماند.

خوزستان در طول تاریخ همواره پیشگام بوده است؛ سزاوار نیست که بزرگانش در سکوت فراموشی بمانند. پاسداشت این چهره‌ها، پاسداشت هویت و اصالت خود ماست.