بینش توحیدی ایرانیان در شاهنامه فردوسی

شوشان - محمدجعفر محمدزاده :

▫️شاهنامه گرچه کتابی ایرانی و حامل هویت و فرهنگ ایرانیان است ولی واقعیت آن است که شاهنامه ‌کتابی با محتوای جهانی و انسانی، مبتنی بر بینش توحیدی است.
▫️ هیچ دوره‌ای و نبردی از پادشاهی فرهمند و یا پهلوانی خوشنام جز با نگاه و بینش توحیدی آغاز  نمی‌شود و  هیچ فرجام پیروزی نیست که با سپاس خدای همراه نباشد. 
▫️ نامه‌های ایرانیان که در شاهنامه بدانها اشاره شده، همواره با یاد و نام و ستایش خداوند آغاز شده‌اند، در نامه‌‌ی منوچهر به فریدون می‌خوانیم: "نخست از جهان‌آفرین کرد یاد/ خداوند خوبی و پاکی و داد/ سپاس از جهان‌‌دار فریادرس/ نگیرد به سختی جز او دست‌ کس".

▫️جهان‌بینی توحیدی ایرانیان از دوره‌ی باستان در منابع پیش از اسلام ذکر شده و با زبان و اندیشه‌ی فردوسی در شاهنامه، رنگ اسلامی گرفته است. در آغاز نامه‌ی سام به منوچهر فشرده‌ای از این جهان‌بینی دیده می‌شود: " سر نامه کرد آفرین خدای/ کجا هست و باشد همیشه به‌جای/ از اویست نیک‌و بد و هست و نیست/ همه بندگانیم و ایزد یکیست/ هر آن چیز کو خواست اندر بوشن/ بر آن است چرخ روان را روشن/ خداوند کیوان و خورشید و ماه/ و زو آفرین بر منوچهرشاه." 
▫️پهلوانان شاهنامه همگی به یکتایی خداوند و روز پسین ایمان دارند. رستم نمونه کامل فرهنگ و سنت پهلوانی ایرانی است؛ او  در مرزهای اخلاق و انسانیت است و هیچگاه عهدشکنی و ناجوانمردی نمی‌کند و در آغاز هر نبردی به پاکیزگی از خداوند یاری می‌خواهد: " خرامان بشد سوی آب روان/ چنان چون شده باز یابد روان/ بخورد آب و روی و سرو تن بشست/ به پیش جهان‌آفرین شد نخست،"
▫️باری شاهنامه گرچه از نژاد و تبار و سرزمین تاریخ و فرهنگ بسیار گفته است ولی ملاک ارزش‌گذاری کارها را خدایی بودن می‌داند و  دوره باشکوه فریدون را چنین ارزش‌گذاری می‌کند:" فریدون ز کاری که کرد ایزدی/ نخستین جهان را بشست از بدی/ دو دیگر که گیتی ز نابخردان/ بپالود و بستد ز دست بدان"
به باور فردوسی، فریدون به پشتوانه کار خدایی(ایزدی) توانست هم بدی‌ها را از جهان پاک کند و هم دست نابخردان را از امور جامعه کوتاه کند.

▫️کارگاه شاهنامه‌پژوهی و شاهنامه‌خوانی دوشنبه‌شبها در مجتمع ستارخان تهران برگزار و شبهای سه‌شنبه و چهارشنبه‌ ساعت ۲۱:۳۰ دقیقه از رادیو سراسری فرهنگ روی موج ۱۰۶ اف. ام. پخش می‌شود.