شوش و درماندگی آموخته شده

شوشان ـ محمد خانه زر :

در علم روانشناسی مفهوم و نظریه ای به نام « درماندگی آموخته شده» وجود دارد که به توضیح و تبیین رفتارهای افراد در محیط خانواده و جامعه می پردازد. این نظریه، به ما می گوید افراد بر اساس تجربه های ناموفق گذشته خود، به این باور و ذهنیت می رسند که علیرغم تلاش برای رسیدن به خواسته ها و پشت سرگذاشتن مشکلات و کاستی ها امکانی برای کسب نتیجه مطلوب و موردنظر وجود ندارد و به تدریج تسلیم شرایط و وضعیت موجود می شوند. این افراد تصور می کنند که وضعیت از کنترل آنان خارج شده، در نتیجه دچار نوعی بی تفاوتی شده  و احساس یأس و ناامیدی بر آنها مستولی می شود.افراد جامعه، اگر هم در مواقعی فرصتی برای پیگیری خواسته ها و رفع مشکلات پیدا کنند براساس ذهنیت های گذشته خود دست به تلاش دوباره نمی زنند،مبادا که این پیگیری و تلاش آنان به سرانجام نرسد. این وضعیت به طور دقیق بیانگر و مصداق « درماندگی یا ناتوانی آموخته شده» است. بگذارید با بهره گیری از نظریه ناتوانی آموخته شده به بررسی وضعیت موجود شوش بپردازیم. براساس شواهد و واقعیت های موجود به نظر می رسد که جامعه شوش نیز دچار نوعی از «درماندگی یا ناتوانی آموخته شده» برای پیگیری مطالبات و خواسته های خود  شده است.از آنجایی که اولویت اصلی در پیگیری خواسته ها  و مطالبات اصلی مردم شوش یک مطالبه و خواسته همگانی به نام «تحقق پیشرفت و توسعه همه جانبه شهرستان و برون رفت از وضعیت موجود» براساس داشته ها و سرمایه های خود است ، اما شواهد گواه براین است که تلاش جامعه شوش برای تحقق این اولویت، تاکنون به نتیجه شایسته و قابل توجهی نرسیده است.شهرستان شوش با داشتن همه قابلیت ها و سرمایه های ممتاز انسانی و طبیعی،شوربختانه نتوانسته است  به آن جایگاه و منزلت  شایسته و سزاوار خود برسد .آنچه که مردم شهرستان را بیش از پیش علیرغم تلاش برای رهایی و برون رفت از وضعیت موجود گرفتار این ناتوانی و درماندگی می کند،مقایسه های عینی و ذهنی شهرستان خود با دیگر مناطق همجوار است. می بینند که شهرها و مناطق  همجوار خود چگونه گوی سبقت را از نظر پیشرفت و توسعه ربوده اند!!
قانع شدن به حداقل ها و عادت کردن به وضعیت موجود،کندی پیشرفت طرحهای عمرانی و زیربنایی، انفعال و بی تفاوتی در پیگیری مطالبات قانونی ، گرفتار شدن در چرخه باطل روزمَرِگی، عدم مشارکت فعال و پویا در حوزه های اجتماعی و عمومی، سرخوردگی و دلسردی در نزد صاحب نظران و نخبگان، برهم خوردن نظم و انضباط شهری، نشانه هایی از این «ناتوانی آموخته شده» است. در یادداشتهای بعدی به چگونگی برون رفت  و رهایی از وضعیت موجود خواهیم پرداخت.