ورزشکاران باستانی با حفظ سنت نیاکان خود و با درک مسئولیت‌های‌‌‌ اخلاقی مرتبط با این رشته همیشه سعی در زنده نگه داشتن روحیه مردانگی و مرام در بین نسل‌های کنونی و آینده داشته‌اند.

ورزشکاران پهلوانی، با سرلوحه قراردادن خوی معرفت و غیرت، در تمام دوران تاریخ زورخانه و با ذکر یا علی (ع)، لباس بر تن کرده و به جای سپر با سنگ به جای گرز با میل و به جای کمان با کباده بدن خود را برای جنگ با زور و بی عدالتی آماده می‌سازند.

پوشش ورزشکار پهلوانی

از وجوه مشابه رسوم ورزشکاران باستانی نمونه‌های متعددی می‌توان نام برد. مثلاً پهلوانان به پیروی از حمزه سیدالشهداء در موقع جنگ با نهایت از خود گذشتگی با بدن برهنه به میدان می‌رفتند و فقط لنگی بر کمر خود می‌بستند. ما نیز هنوز پس از ۱۴۰۰ سال می‌بینیم برهنگی در گود و ورزش کردن با کمر بسته با لنگ از مراسم اجرای زورخانه هاست. شلوارهای باستانی هم که امروز در پای پهلوانان می‌بینیم از نوع دیگر پیشبند است که پهلوانان در موقع جنگ می‌بستند و بستن پیشبند تا دویست سال یا سیصد سال پیش فقط برای پهلوانان بزرگ مجاز دانسته می‌شد.

گزیده‌ای از تاریخ ورزش‌های پهلوانی

تاریخ کشور پر است از پدیده‌های حماسی و تاریخی پرشکوه از فرهنگ پهلوانی که نشانه آن رواج کشتی‌گیری و آموزش آیین جنگاوری در تمام ایران کهن بوده است. مسابقه کشتی‌گیری و پهلوانی در ایران آنقدر دارای قدمت است که آغاز آن نامعلوم مانده و از آنجا که بدون ورزش و آموختن فنون کشتی ممکن نبود به مقام پهلوانی رسید، می‌توان به وجود و رواج ورزش پهلوانی در ایران باستان عقیده یافت.

مختصری از رسوم کشتی زورخانه‌ای و پهلوانی

رسم است در کشتی‌های زورخانه‌ای هنگام دست دادن دو حریف پهلوان حاضر و یا مرشد گل کشتی می خواند و مراسم خاصی را به عمل می‌آورد. هنگام جشن یا گلریزان پس از پایان ورزش و دعا رسم است که میاندار رو به طرف بزرگترها و یا برجسته ترین شخص حاضر کرده و می‌پرسد حالا چه کنیم؟ اگر قرار بر کشتی بود می گویند کشتی، و در غیر اینصورت می گویند اختیار دارید.

هر گاه مرشد برای هرکس طلب صلوات کند هر فرد باید بدون هیچ غرضی و حتی اگر دشمنش هم باشد صلوات بفرستد. هرگاه مرشدی ملعونی را لعنت کند هم باید در جواب گویند بی شمار.

احترام خاص به سادات

چون پهلوانان و ورزشکاران باستانی زورخانه، آیین جوانمردی را مربوط به حضرت علی علیه السلام و دین خود را به رسالت خون محمد (ص) می‌دانند هنوز در زورخانه ها به کسانی که خود را از نسل آن حضرت می شمارند به نام سادات احترام می‌گذارند و در گود برای آنان جای خاصی قائل هستند.

ادبیات و اشعار زورخانه ای

ورزشکاران باستانی باید همراه پرورش بدن اخلاق و صفات خود را نیز باید پرورش دهند. مرشد وظیفه دارد پیش از شروع شنا یا چرخ هر فرد در موقع لزوم با خواندن اشعار پندآمیز با خواندن غزلیات عرفانی عشق به حق و فداکاری و با سرودهای حماسی روح پهلوانی و دلاوری را در جوانان ورزشکار بدمد.

اغلب در گلریزان ها پس از پایان ورزش برای شیرین کردن جشن ۲ نفر را کشتی می‌انداختند اصل این مراسم برای تماشای کشتی های بزرگ و مسابقه زورآزمایی پهلوانی برگزار می‌شد، ولی اخیراً به قصد دریافت انعام از مدعوین به وسیله دعا صورت می گرفت. در اینجا برای مجسم نمودن شیوه دعاها و دریافت اعانات به وسیله دو نفر یعنی یک پهلوان و یک پیشکسوت آنچه خود دیده با تمام جزئیات وسط گود می‌آید و می‌گوید فتح است بسم الله الرحمن الرحیم و این رباعی را می‌خواند :

یا اله العالمین در باز کن

یا رسول هاشمی پرواز کن

با دو انگشت مبارک باز کن

آنگاه رو به مردم ایستاده و خطاب به مرشد می‌گوید جناب مرشد و او جواب می دهد ای‌ولّا پهلوان می گوید: آقایی ما را بطلب بخدمت. خودش چراغ اول را گرم می کند مرشد می پرسد: چه شود؟ پهلوان می گوید «اول کسی که راه را تنگاتنگ به عزم جنگ برای ابی عبدالله الحسین گرفته بود حرّ بود و اول کسی که جان خود را فدای امام حسین نمود حّر بود. دستش به دست حّر برسد و بی پرسش وارد بهشت شود» آن گاه یک نفر از بزرگان برمی خیزد و دو دستی با احترام مبلغی اسکناس درشت به طوری که همه ببینند تقدیم می کند و دعا کننده آن را می گیرد.

آن را وسط گود روی زمین می‌گذارد و دعا کننده به او می گوید: خداوند انشاالله رنگ سرخ شما را زرد نگرداند. در شباب مرگ قسمت شما نکند. دعا کننده اول کنار گود ایستاده و دعا کننده دیگر که پیشکسوتی خوشنام باشد در وسط گود می آید رو به به رو مردم ایستاده و خطاب به مرشد می گوید جناب مرشد. مرشد می گوید: ایولا.

توضیح: این نوشتار، مطلبی کلی و مختصر از ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای است و هدف، توضیح با جزئیات کامل نبوده است. امیدواریم نسل امروز بیش از پیش به سمت و سوی این رشته ورزشی و مقدس سوق داده شوند.

یا علی (ع)

برچسب ها: زورخانه ، پهلوانی ، شوشتر ، موذنی

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه