شوشان - جواد الهايي سحر :
(سواد سبز = فهم بومشناختی )
وقتي اين سوال از شما مي شود شما چه جوابي داريد اگر جواب تان مدرك و كاغذي كه محدوده علم دانشگاهي باشد جواب شما اشتباهه!
با تعریف جدیدی که یونسکو ارائه داده باسوادی، توانایی تغییر است و باسواد کسی است که بتواند با آموختههایش، تغییری در زندگی خود ایجاد کند، یعنی شخصی با سواد تلقی میشود که بتواند با استفاده از خواندهها و آموختههای خود، تغییری در زندگی خود ایجاد کند.
در واقع، این تعریف مکمل تعریف قبلی است؛ چرا که، صرفا دانستن یک موضوع به معنای عمل به آن نیست. در صورتیکه مهارتها و دانش آموخته شده باعث ایجاد تغییر معنادار در زندگی شود، آن گاه میتوان گفت این فرد، انسانی با سواد است.در اين تعاريف يونسكو سواد بوم شناختی ( دانستن راههای حفاظت از محیط زیست) يكي از مفاهيم سواد مي داند
دنیا در حال پیشرفت است و سواد، فهم بومشناختی و حساسیت مردم نسبت به حقوق محیطزیست، به ویژه حیوانات در حال افزایش است. اینک حتی روانشناسان بر این باورند که راه کاهش خشونت از دبستانها میگذرد و اگر میخواهیم با نسلی پرخاشجو، سلطهگر، لاابالی و بیمسوولیت روبرو نباشیم، باید بکوشیم تا از رعایت حقوق حیوانات شروع کنیم.
به ياد داشته باشيم! نسلی که تفریحش در کودکی پرتاب سنگ به سگها و بریدن دم گربهها بوده، در بزرگی احتمال آنکه اسیدپاش شود و یا از تماشای تحقیر چند دزد و اوباش در خیابان لذت ببرد و سلفی بگیرد، بیشتر است.
به همديگر سواد محیط زیستی و فهم اکولوژیک ياد دهيم و بدانيم كه اگر جامعهی خویش را به سلاح دانایی با ظرافت، صمیمیت، صبوری و صداقت مجهز نکنیم، مجبوریم در زمین تفکری بازی کنیم که منفعتش در ناآگاهی ایرانیان و دل مشغولکردنشان با مولفههای تاریخمصرفدار است
لازم به ذكر است كه سازمان ملل در دهه دوم قرن ۲۱، باز هم در مفهوم سواد تغییر ایجاد کرد. در این تعریف سوم کلا ماهیت سواد تغییر یافت. مهارتهایی اعلام شد که داشتن این تواناییها و مهارتها مصداق باسوادبودن قرار گرفت. بدین ترتیب شخصی که در یک رشته دانشگاهی موفق به دریافت مدرک دکترا میشود، حدود ۵ درصد با سواد است. این مهارتها عبارتاند از:
۱- سواد عاطفی: توانایی برقراری روابط عاطفی با خانواده و دوستان.
۲- سواد ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و دانستن آداب اجتماعی.
۳- سواد مالی: توانایی مدیریت مالی خانواده، دانستن روشهای پسانداز و توازن دخل و خرج.
۴- سواد رسانهای: این که فرد بداند کدام رسانه معتبر و کدام نامعتبر است.
۵- سواد تربیتی: توانایی تربیت فرزندان به نحو شایسته.
۶- سواد رایانهای: دانستن مهارتهای راهبری رایانه
۷- سواد سلامتی: دانستن اطلاعات مهم درباره تغذیه سالم و کنترل بیماریها.
۸- سواد نژادی و قومی: شناخت نژادها و قومیتها بر اساس احترام و تبعیض نگذاشتن.
۹- سواد بوم شناختی: دانستن راههای حفاظت از محیط زیست.
۱۰- سواد تحلیلی: توانایی شناخت، ارزیابی و تحلیل نظریههای مختلف و ایجاد استدلالهای منطقی بدون تعصب و پیش فرض.
۱۱- سواد انرژی: توانایی مدیریت مصرف انرژی.
۱۲- سواد علمی: علاوه بر سواد دانشگاهی، توانایی بحث یا حل و فصل مسائل با راهکارهای علمی و عقلانی مناسب.
از آن جا که باسوادبودن به یادگیری این مهارتها وابسته شد، قاعدتا سیستم آموزشی کشورها هم باید متناسب با این مهارتها تغییر رویه میداد که متاسفانه فعلا سیستم آموزشی کشور ما، هنوز هیچ تغییری در زمینه آموزش مهارتهای فوق نکرده است.