امان از دست این لابی گری ها

علی کرد/مدرس دانشگاه : در اصطلاح علوم سیاسی لابی گری عبارت است از حرفه ویژه ای به منظور گسترش نفوذ یک دیدگاه مشخص در دستگاه حکومتی یک کشور. و به گروهی که در اوضاع سیاسی کشوری از طرق مختلف قانونی سعی در اعمال نفوذ و پیشبرد دیدگاه خود داشته باشند "لابی" می گویند. این اصطلاح در فرهنگ سیاسی آمریکا به کار گرفته شد. گروههای صاحب نفوذ لابی (لابیستها) آن دسته از گروههایی هستند که برای تأثیرگذاری بر روند تصمیم گیریهای سیاسی-اجتماعی وتأمین منافع خاص خود عمل می کنند.
واقعیت این است که هر موقع گروه هایی که منتصب به یک تفکر وطیف سیاسی درعرصه سیاسی پیروز می شوند.دنبال سهم خواهی هستند واینکه گروه پیروز برای دستیابی به اهدافش و جامه عمل پوشاندن به شعارهایش پیگیر دستیابی به مناصب مدیریتی است که تا اینجای کار هیچ عیب و ایرادی ندارد،بلکه ممدوح وپسندیده هم هست. درکشور ما نیز از این لابیستها الا ماشااله فراوان داشته و داریم.
این لابی ها و لابی گری ها نه مربوط به یک دورهء خاص و نه مربوط به یک طیف خاصی بوده بلکه در همهء عرصه ها و همهء ادوار وهمهء گروهها و جناحها بوده و هست. پس از پیروزی معجزه آسای دکتر روحانی در یک رقابت تنگاتنگ و نفس گیر،بسیاری از افراد صاحب نظر و صاحب نفوذ را به حیرت وا داشت. تا یکی دوهقته قبل از برگزاری انتخابات بسیاری از همین افراد پیروزی روحانی به ذهنشان هم خطور نمی کرد و فضا به گونه ای بود که تعدای از افراد اصلاح طلب تبلیغ علنی برای روحانی نمی کردند ودر صدقدمی ستادهای تبلیغاتی ایشان رد نمی شدند تاچه رسد به افرادحامی وی ویا کسانی که نسبت به بقیه کاندیداها نظر مثبتی نداشتند.
وقتی قرار شد همایشی به مناسبت پیروزی دکتر درتهران برگزار شود تب ،گرفتن کارت دعوت ورود به همایش بالا گرفت و از اصلاح طلب شش آتشه گرفته تا راست افراطی در دستشان از این کارتهای دعوت بود. پس از آن هر گروه وطیفی لیستهایی را آماده کردند ودر آن اسامی افراد پیشنهادی برای تصدی سمتهای مختلف می باشد.وبعضیها به هر دری میزنند تا در لیست قرار گیرند وقبل از اینکه به فکر ارایه برنامه کاری باشند و روی این موضوع زوم کنند که اگر مثلا" من فردا این سمت را تصاحب کردم چگونه بهتر از نفر قبلی عمل کنم .چگونه در بهبود وتوسعه اداره وسازمان تحت امرم اقدام کنم،فقط دنبال افراد صاحب نفوذ است و هزار و یک توجیه که این پست حق من است.
چرا اینگونه چرخش ها صورت می گیرد. چرا وقتی شکستی هست، اکثرا" خود راتبریه میکنند و وقتی میگفتند کی بود کی بود. از همدیگر سبقت می گرفتند وصدایشان رابلن می کردند که "من نبودم". اما اگر تفکری پیروز می شد،همانها باصدای بلندتر و به کرات می گفتند."من بودم من بودم". این گونه عمل کردن علل وریشه های زیادی دارد که فعلا" به آن نمی پردازیم اما یکی از علتهای بارز اینگونه سوءاستفاده ها وموج سواری ها نبود احزاب کارآمد است وبه عبارت بهتر یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از اینگونه اعمال مذموم وجود احزاب فراگیر واثرگذار وقانونمند است. گناه این حرکات مذموم ونتایج مذموم ترش گردن آنهایی است که رابطه آنها با احزاب مثل جن وبسم الله است اما درمقام عمل همانند احزاب عمل میکنند.خدا کند از این همه تلخیهای ناشی از نبود احزاب همگان را در مورد میدان دادن به احزاب به اجماع برساند.
ایراداساسی بر لابی گریهای افراطی این است که اکثرا" دنبال سهم خواهی برای خود ودوستان خود است وچون افراد دارای هویت وشناسنامه سیاسی-آنطور که در احزاب است-نیستند،ملاک قابل قبول مبنی بر داشتن تفکر وگرایش خاص وهمگرایی با دولت حاکم عمدتا" ارتباطات خود فرد وحمایت دوستان ذی نفوذ و لابی گرش است و ای بسا که افردی با مناعت طبع و وقار وشایستگی مدیریتی و همگرای با دولت از قافله عقب بمانند وافراد دیگری که قبل از هر تفکر وتخصصی ،متخصص رای زنی و چانه زنی و زد وبند و در یک کلام ،فرصت طلب هستند صحنه گردان باشند وهمه کاره شوند. این آسیب بیشتر گریبانگیر مدیریتهای میانی و پایین تر ازآن است ودراین مقاله سعی دارم علاج قبل از واقعه صورت گیرد و انتقاد وهشداری است دلسوزانه برای کارآمدی بهتر وبیشتر دولت تدبیر و امید که رویکرد اصلی آن اعتدال گرایی و اصلاح طلبی است.
مسئولین عالیرتبه دولت تدبیر،با تدبیر ودرایت سره را از ناسره تشخیص دهند و گلایه ها را به جان بخرند اما شایسته سالاری را مد نظر قرار دهند چراکه خیر دنیا و آخرت و سربلندی وترقی کشور وتقویت تعالی دولت امید در این است. نکته بعدی این است که ذی نفوذان گرامی برای افرادی که شایستگی دارند لابی گری کنند.وصرف صمیمیت و دوستی ومراوده را ملاک قرار ندهند. سعی کنند دوستان توانمند خود رامطرح کنند.چون این مسؤلیتها امانتند که اگربه شایستگان و امانت داران سپرده شوند برای همه از جمله لابی گران مایه خیر است و اگر درآن حد از مسؤلیت نباشند نیز مایه شر است و حامیانشان در مقابل خدا ومردم باید پاسخگو باشند.
یکی از اقدامات شایسته و بایسته این است که ارزیابی دقیق واستانداردی از عملکرد مدیران و مسؤلان منتصب هم صورت گیرد وبه بازخورد مدیریت توجه ویژه شود واز این طریق جلو سوءاستفاده و سوء عملکرد از یک طرف وتشویق حسن عملکرد از سوی دیگر صورت گیرد.هوده این کار این است که اولا" آنهایی که شایسته این منصب نبودند شناسایی و باادله کنار گذاشته می شوند وآنانی که تعهد وتخصص لازم را دارند وخوب عمل کردند تشویق می شوند وارتقاء می یابند وآرام آرام مدیران کارآمد میدان دار می شوند وبه رشد وتوسعه کشور کمک میکنند.
برای جلوگیری از شاییبه ها و سوء برداشتها و سوءاستفاده از این مطلب سراپا خیر توجه خوانندگان را به چند نکته مهم جلب میکنم. این دولت برآمده از رأی قاطع مردم فهیم کشورمان دولتی هوشمند و با درایت است واسمی زیبنده تر از تدبیر وامید برای آن متصور نیست. اسمی است با مسمی وقطعا" دغدغه مردم سالاری را دارد و از دولتهای قبلی بهتر عمل خواهد کرد و با معرفی کابینه و انتصاب مدیران کلیدی و عالی در سطح ملی این گفته راثابت کرد و در این مدت بسیار کوتاه عملکرد و نظرات و گفتار و کردار این مسؤلین طراز اول کشور در عرصه های داخلی وخارجی خوب،سنجیده و مایه مباهات بود.
می توان گفت سالی که نکوست از بهارش پیداست.اما چون بسیاری از مسؤلیتهای میانی ودست دوم وسوم پس از نصب استانداران مشخص و متصدیان آنها معرفی و منتصب می شوند،باید دقت کافی و وافی درا ین سطوح از مسؤلیتها هم صورت گیرد و لابی گران کمی آرامتر وبا وسواس بیشتری حرکت کنند. دولتی که مبنایش اعتدال و شایسته سالاری است را دچار چالش نکنند که خدای ناکرده ضعفهایی راکه دولت قبل داشته - که کم هم نبودند - خودمان دچار برخی از آنها شویم. لابی گران نیم نگاهی به مخالفینی که کمین کردند ومترصد آن هستند که از کاه کوهی بسازند، داشته باشند. چه بخواهیم چه نخواهیم لابی گری اثری منفی بر شایسته سالاری میگذارد اما تلاش کنیم این اثر به حداقل برسد.
ضمن دادن پیشنهادات سازنده و معرفی کارگزاران شایسته، دست وزرا و استانداران را در انتصاب فرماندارن وبخشداران و مدیران کل ومدیران شهرستانها و بخشها ،باز بگذارند ودر هر حال ضمن ارایه پیشنهادات ونظرات سازنده ودر صورت لزوم اتنتقادات دلسوزانه ومنطقی وخیر خواهانه حامی مستحکم این دولت کریمه باشند و با نگاهی به گذشته ،قدر آن را بدانند و به خاطر دستمالی قیصزیه را با آتش نکشند و حلم و بردباری و درایت را سرلوحه کار خود قرا ر دهند و شکر گذار این نعمت باشند، چرا که: شکر نعمت نعمتت افزون کند کفر،نعمت از کفت بیرون کند.