عطا الله مهاجرانی درباره بحران اوکراین گفت:
1- عصر کمونیسم با شوروی تمام شد وما وارد عصر ناسیونالیسم و ملی گرایی روسی شدیم . این نگاه در بین مردم روس طرفداران بسیاری دارد .
در رمان «نفوس مرده» نوشته نيكلاي گوگول (۱۸۰۹-۱۸۵۳) تعبیری هست درباره ناسیونالیسم روسی «روسيه من! جواب بده كه تو به كجا ميروي؟ اما تو را پاسخي نميشنوم.
آهنگ سحرانگيزي از زنگولهها برميخيزد، ابرها به هزاران پاره متلاشي شده ميغرند و چون توفان ميوزد.
هرچه روي زمين است از كنار تو پرواز ميكند. زيرا تو از تمام جهان بيشتر ميتازي و بر ديگران سبقت ميجويي.
عاقبت روزي تمام ملتها و دولتها از سر راه تو برميخيزند و راه را به تو ميسپارند و به تو نگاه ميكنند.» این بیان یک ناسیونالیسم افراطی افزون طلبانه است که در ادبیات روسیه( رمان و شعر و نمايشنامه) وجود دارد .
که البته در دوران شوروی سعی کردند آن را تبدیل کنند به یک انترناسیونالیسم حزب کمونیسم که موفق نشدند و با فروپاشی از بین رفت .
به نظرم پوتین با حمله به اوکراین یک محاسبه دقیق کرده و خواسته این ملی گرایی روسی را شکل بدهد .و تقريبا ادبيات و هنر، در روسيه، هويت مليگرايانه داشته و دارد.
2-: اوكراين و ديگر جمهوريهايي كه از فروپاشي شوروي پديد آمدند، گاه جمعيت قابل توجهي از روسها در آن جمهوريها زندگي ميكنند.
اين جمعيت روس، در اوكراين جمعيتي حدود ۱۷ تا ۲۰ در صد دارد، در لیتوانی ۲۵ تا ۲۷ درصد ، در بلاروس8درصد ودر قزاقستان نزدیک به 45 درصد.
اين جمعيت روس در جمهوريهاي پيشين در واقع پايگاه اجتماعي- سياسي – اطلاعاتی و زبانی روسيه محسوب ميشوند.
بيدليل نيست كه در يورش به اوكراين شاهد بوديم ارتش روسيه از مرزهاي بلاروس با همكاري ارتش بلاروس، به اوكراين يورش آوردهاند.
3- اشتباه استراتژيك امريكا و ناتو اين بوده و هست كه گمان كرده بودند، ميتوانند روسيه را در مرزهای خودش محاصره کنند . و تلاش کردند اوكراين را به عنوان پايگاه ديگري براي ناتو سامان و ناتو را تا مرزهاي روسيه گسترش دهند.
4-: پس از شكست امريكا و ناتو در افغانستان، خروج حيرتانگيز ارتش امريكا و همپيمانانش از كابل، ژنرال ميلي رييس ستاد مشترك امريكا اعتراف کرد که ما در افغانستان یک شكست آشکار خوردیم .
لذا ما درباره آمریکا و ناتویی با این شکستها داریم صحبت میکنیم .وقتي آنها با صرف سه هزار ميليارد دلار و بيست سال جنگ نتوانستند حريف ملت افغانستان شوند، چگونه ميخواهند با روسيه بجنگند؟
5-: اوكراين سرزمین بسیار گران قیمتی هست . در واقع كلكسيوني از باارزشترين منابع معدني در اروپا و بلكه در جهان است.
مسير خط لوله انتقال گاز روسيه به اروپاست.
یکی از حاصلخيزترين مناطق كشاورزي دنیا در اوکراین است.
6 - پوتین فصل زمستان و يخبندان را براي حمله به اوكراين، انتخاب کرده است چرا؟. چنانكه ميدانيم، وابستگي اروپا به گاز روسيه، امري آشكار است. اكنون بهاي گاز مصرفي در اروپا به بالاترين مبلغ در طول دهههاي اخير رسيده است.
بعد از خبر حمله، قيمت بنزين افزايش يافت. قيمت بنزين در لندن به ليتري يك و هفت دهم پوند رسيد.
به نظرم او این محاسبات را مد نظر داشته است.
7- از اظهارات بلينكن وزير خارجه امريكا و نيز بايدن و بوريس جانسون نخستوزير انگلستان پيداست كه ضمن اینکه موضوع را محکوم کردند و تعابیر تندی هم بکار بردند اما بوریس جانسون گفت ما برای مردم اوکراین دعا میکنیم .بایدن هم اعلام کرد ما وارد جنگ با روسيه نخواهیم شد .
معنی این حرفها این است که روسیه به لحاظ نظامی بر اوکراین مسلط شده و رژیم مورد نظرش را در آنجا حاکم می کند.
ازیکی از دوستان شنیدم که گفت: پوتین زانومیزند . ولی من نمیتوانم چنین چیزی را بگویم .اما تا اینجای کار حرکات شطرنج پوتین جواب داده است و کار را به جایی رسانده که امکان تقابل نظامی وجود ندارد.
8- ظاهراً برخی از دوستان نظم جهانی را که آمریکا اداره میکند را می پسندند!و برخی تأسف میخورند که این نظم دارد آسیب میبیند !من میپرسم این نظم برای مردم خاورمیانه چه داشته است؟
همین خانم هیلاری کلینتون که دلسوزی میکند برای مردم اوکراین گفت ایران را بمباران اتمی بکنید.
مگر همینها نبودند که در جنگ صدام علیه ملت ایران هر مقدار که توانستند به او کمک کردند .هر خانهای که در ایران در جنگ 8 ساله ویران شد و هرشهیدی که دادیم پشت سرش همین نظم آمریکایی بود .و تعجب میکنم از آقایان .
9- و اما حمله به اوكراين، نشان داد كه نظم جهانی (که آمریکا دارد مدیریت میکند) با چالشی بزرگ روبرو شده و ما به عنوان ایران باید بدانیم که غیر از توانایی ملی خود هیچ تکیهگاهی نمیتوانیم داشته باشیم .و استراتژی توان هسته ای ایران را نیز تصمیمی هوشمندانه میبینم از تمامی جهات.
البته سختیها و ضعف های خودش را داشته ولی تصمیم درستی است و باید متکی باشیم به خودمان .
و من در این تحلیل دنبال این نبودم که بگویم این حمله درست بود یا نه؟ ما در مقطعی هستیم که باید اول ابعاد ماجرا را بسنجیم و بعد به داوری برسیم .