شوشان ـ دکتر فتح اله دهقان :
خاورمیانه در دوران جنگ سرد میان دو ابر قدرت امریکا و شوروی تقسیم شده بود. فروپاشی شوروی موجب کم رنگ شدن حضور روسیه در این منطقه شد. حوادث و تغییرات پسافروپاشی فضای جدیدی را در خاورمیانه ترسیم وموجب چینش جدید بازیگران جهانی در این منطقه شده است.
به نظر میرسد امریکایی ها به دنبال واسپاری منطقه به اروپایی ها هستند تا با فراغ بال بیشتری در شرق آسیا با چین رقابت کنند .از سوی دیگر ،آنها به دنبال این هستند تا چین رادرمناطق مختلف جهان درگیر نمایند. غربیها براین باورند چین تاکنون بدون هزینه کسب منافع اقتصادی نموده وگنج بدون رنج بدست آورده است .چین نیز به دلایل زیر تصمیم به حضور در منطقه گرفته است .
چین با سرمایه گذرای در کشورهای این منطقه مترصداستفاده از بازار آنها برآمدهاست .
ازسوی دیگر نیاز این کشور به انرژی خلیج فارس نیز موجب توجه مضاعف چین به خاور میانه شده است .استراتژی یک کمر بند وجادهچین نیز از عوامل مهم توجه چین به خلیج فارس وخاورمیانه است .این کشور در راستای رقابت استراتژیک با غرب مترصد استفاده از خاورمیانه به عنوان بار اندازی برای حضور در مدیترانه است .
مجموعه این عوامل موجب ورود چین به بازی های ژئوپلیتیکی خاورمیانه شده است .آشتی میان ایران وعربستان شروع موفقی را برای چین رقم زده است .پیش بینی میشود اقدام بعدی چین وساطت جهت آشتی عربستان واسرائیل باشد .نتیجه ،حضور چین در این منطقه بی شک به ضرر امریکا در رقابت استراتژیک با چین است .تجربه موفق آشتی ایران وعربستان توسط چین حاکی از کم رنگ شدن نقش امریکا در این منطقه بوده ،زیرا طبیعتا این مهم باید توسط امریکا صورت میگرفت .
اما ،به دلیل این که امریکا از یک طرف ماجرا طرفداری وبا ایران خصومت بیش از حد نموده نتوانسته در اینمورد نقشی ایفا نماید ،واین اتفاق زنگ خطری است که موجب شکسته شدن هژمونی امریکا در منطقه شده که باید به آن توجه خاص نماید .دور ازذهن نیست در دراز مدت ،رقابت وعملکرد امریکا وچین موجب کم رنگ تر شدن وحتی حذف روسیه از معادلات خاورمیانه شود .
به باور نویسنده این سطور ،امریکا حضورفراتر از انتفاع اقتصادی چین در منطقه را تحمل نخواهد کرد وکار به اصطکاک آنها خواهد کشید ،همچنین درگیر شدن چین در رویدادهای خاورمیانه برای اینکشور مسئولیت ایجاد میکند وتبعاتیدارد که مغایر با استراتژی پرهیز از تنش چین در مرحله کنونی ودر راستای استراتژی امریکا برای درگیر کردن چین است .