دود صنایع آلاینده در چشم مردم ؛فلرهای نفتی و زباله های که هنوز می سوزند

شوشان ـ سید شاهرخ موسوی نسب:

محیط زیست شهری و کیفیت زندگی انسان از مهم ترین موضوعات بشر در قرن 21 است. امروزه آلودگی هوا یکی از دلایل اصلی مرگ ‌ومیر در سراسر جهان است و تخمین زده می‌شود که سالانه حدود ۷ میلیون نفر جان خود را به این علت از دست می‌دهند.

در دنیا سالانه افزون بر 150میلیارد مترمکعب گاز تحت عنوان فلرینگ (یا سوزاندن گازها توسط مشعل) به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که ‌از کل حجم گازهای آلاینده، 75درصد آن متعلق به 10کشور است که ایران نیز جزو آنها محسوب می‌شود.

اما اهوازبعنوان یکی از هشت کلان شهرایران در چند سال اخیر با یک تیتر در صدر اخبار مهم قرار گرفته است؛ اهوازبعنوان آلوده ترین شهر جهان شناخته شد.شهری که براساس گزارشات نهادهای بهداشتی و محیط زیستی در چند سال اخیر روزهای کمی را در طول 365 روز سال هوای پاک داشته که آنهم بر اثر وجود ذرات آلاینده ها در هوای این شهر و بعضا دیگر شهرهای استان بوده که موجب گردیده تا ساکنین این جغرافیا از ایران با مخاطرات و تهدیدات جدی در سلامت جسم و روان روبرو شوند.

حالا در نیمه دوم سال دوباره زنگ خطر در این شهر بزرگ صنعتی بخاطر عدم بارندگی ، سکون هوا و تجمع آلاینده ها بصدا در آمده است. چند روز مداوم است که بخاطر شرایط ناسالم هوا، تنفس در فضای آزاد برای ساکنین اهواز دشوار شده است.

مشاهده دوده غلیظ سیاه و آلوده روی رودخانه کارون و سنگینی هوا و اعلام شاخص کیفیت هوا بر اساس اندازه‌گیری ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون در ایستگاه اداره‌ کل حفاظت محیط زیست خوزستان در اهواز با شاخص ۲۳۹ میکروگرم بر مترمکعب ،هوای این شهر را در روز جمعه 19 آبان ماه در وضعیت بسیار ناسالم و "بنفش" قرار داد.

به اذعان متولیان و کارشناسان محیط زیست خوزستان و سیستم های پایش ، بخش اعظم این آلودگی هوای اهواز ناشی از فعالیت‌ های نفتی مثل سوختن گازهای همراه نفت در فلرها (تشکیل دهنده بیش از نیمی از آلاینده های هوا) و دود حاصل از سوختن زباله های شهری است که باید در کنار آن آلودگی های ناشی از استقرار صنایع سنگین در داخل محدوده مصوب شهری همچون کارخانه های فولادسازی ،شرکت کربن،نیروگاه رامین و زرگان، آتش زدن کاه و کلش مزارع کشاورزی، آتش‌سوزی مزارع برنج‌کاری، احتراق ناقص سوخت خودروها در اثر استفاده از بنزین بی کیفیت ، دود ناشی از فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی و.... را نیز اضافه کرد که همگی موجب شده اند تا شهر در این شرایط بغرنج زیست محیطی قرار گیرد و طبیعی است تا در این بین مردم از آلودگی‌های بسیار جدی آنها متأثر شوند.

اما فلرها بعنوان دودکش های تاسیسات نفتی، پالایشگاه ها و پتروشیمی ها جهت سوزاندن گازهای ترش همراه نفت بدلیل عدم کنترل احتراق گازها ، ترکیباتی نظیر دوده، دی اکسید کربن، منواکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، سولفید هیدروژن، ترکیبات آلی فرار، آرسنیک و جیوه و دیگر آلاینده های شیمیایی را درهوا متصاعد می کنند که در پژوهش های متعدد و معتبر دانشگاهی آمده که در هر مترمکعب فلرها یا گازهای همراه نفت بیش از 250نوع ماده مضر وجود دارد که بخش زیادی از آلودگی هوای شهر اهواز و مشکلات تنفسی مردم را همین فلرها تشکیل می دهند.

خاموشی فلرهای نفتی یکی از موضوعات مورد مناقشه در زمینه آلودگی هوای اهواز در سال‌های گذشته بوده است که هرچند مدت یک بار تیتر رسانه ها می شود و مسئولینی که در پی آن وعده‌ جمع‌آوری کامل آنها می دهند.

وزارت نفت طبق ماده 48 قانون برنامه ششم توسعه کل کشور متعهد شد که سالانه ۲۰درصد سوختن گازهای فلر را کاهش دادهو تا پایان برنامه ششم، گازهای همراه نفت مهار خواهند شد.

اما به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان ۵ سال است که برای مهار و کنترل آلایندگی های نفتی برنامه ریزی شده و قرار بود در بازه ای ۳ ساله، ۸۰ درصد از گازهای همراه نفت جمع آوری شود اما روند اجرای آن در سالهای اخیر به کندی پیش رفته است و فلرهای نفتی که قرار بود طی یک بازه زمانی مشخص جمع آوری شوند همچنان در اطراف کلانشهر اهواز در حال سوختن هستند و سالانه میلیاردها متر مکعب گاز از طریق فلرهای نفتی در خوزستان سوزانده می‌شود و دود و اثرات آن به چشم و حلق مردم خوزستان بویژه ساکنین اهواز می رود .

از سوی دیگر آتش سوزی زباله‌های شهری به عنوان مهم‌ترین منبع ایجاد دی‌اکسین‌ها در سایت دفع زباله برومی اهواز درچند سال اخیر بعنوان یک منبع آلاینده ، بسیار مطرح شده است.

سایتی که بدلیل دفن غیر اصولی زباله ها درسالهای گذشت در آن شاهد انتشار گاز متان و سایر گاز‌ها و به تبع آن آتش سوزی‌های متعدد در آن به ویژه در اواخر فصل تابستان و اوایل فصل پاییز هستیم که متاسفانه بدلیل اختلاف بین شهرداری اهواز و شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب بر سر مالکیت آن موجب گردیده هیچ کدام از این دو نهاد مسئولیت مدیریت این سایت را بر عهده نگرفته و به تبع آن هر کدام دیگری را مقصر شرایط فعلی آن ، معرفی کنند اما اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان بعنوان دستگاه نظارتی در این خصوص به شهرداری اهواز و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اخطاریه داده است تا نسبت به سامان‌دهی سایت برومی اقدام کنند که با توجه به این وضعیت، می‌توان نتیجه گرفت که هر دو ارگان، یعنی شرکت ملی مناطق نفت خیز و شهرداری اهواز در این موضوع مسئولیت دارند و باید همکاری کنند تا مشکلات سایت آلاینده برومی یکبار برای همیشه حل شود و آلودگی هوا در اهواز کاهش یابد.