طی آیین با شکوه در راستای ارج نهادن به مقام ادبی رهدار

دومین نشست از سلسله  نشست های ادبی (هدف تازه) به بررسی کارنامه ی ادبی ،پژوهشی و فرهنگی حسین حسن زاده رهدار شاعر مطرح قوم بختیاری و زاگرس نشینان اختصاص یافت . 

این همایش با شکوه در راستای پاسداشت چهار دهه تلاش های فرهنگی رهدار و با کوشش ساوار ادبی بلازه و حمایت ادارهی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خورستان ، اداره کل فرهنگ و ارشاد اهواز ، شبکه های تخصصی میراث فرهنگی و مدیریت سمن (سازمان های مردم نهاد) استانداری خوزستان ، یکشنبه 23 آبان ماه 94 در تالار اجتماعات اداره ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برپا شد .

در این برنامه که با هدف تقویت عناصر همبستگی فرهنگ ملی و هویت اقوام صورت گرفت ، با حضور همایون قنواتی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان ، آذر زمانپور عضو شورای شهر اهواز ، مجید کیوانی مدیر سمن های استانداری و جمع کثیری از شاعران ،نویسندگان ، پژوهشگران ، هنرمندان موسیقی بختیاری ، اساتید دانشگاه و علاقه مندان مباحث فرهنگی ، آثار حسین حسن زاده رهدار مورد نقد و بررسی قرار گرفت . 

استاد حفیظ الله ممبینی ، اسدالله اسدی ، لهراسب زنگنه ، علی یار زارعی ، سجاد سلیمانی بابادی و مرتضی طاهری کتکی در مورد آثار و فعالیت های فرهنگی رهدار سخن گفتند و همچنین در بخش های مختلف این آیین پیام هایی که از نقاط مختلف کشور و خارج از کشور توسط چهره های مطرح هنری ، فرهنگی و ادبی بمناسبت بزرگداشت رهدار ارسال شده بود قرائت شد . 

در بخش نخست برنامه دبیر همایش هدف تازه عنوان کرد : دومین نشست فرهنگی هدف تازه با کوشش اعضای انجمن ادبی بلازه بمناسبت پاسداشت از سی سال تلاش های پژوهشی و ادبی استاد حسین حسن زاده رهدار برپا شده است .

 چرا که دغدغه ی او پاسداری از میراث کهن ایران زمین و زبان مادری لر زبان ها بعنوان میراث مردم زاگرس است  پس ارج گذاشتن به کارنامه رهدار ، ارج نهادن به زبان و فرهنگ مادری است و زبان مادری همچون شیر مادر بر گردن گویش و ران حق دارد ، بنابراین رهدار نمادی است از رسالت هنرمند در مسیر رشد و کمال و تلاش برای ثبت گوشه های نا گفته و ناشناخته های تاریخ فرهنگی این مرزبوم .

یونس شفیعی افزود : امروز گردهم آمده ایم به احترام رهدار، زبان مادری و هویت ملی و معتقدیم جوانان امروز در مسیر رشد و کمال هنری فعالیت خودشان نیاز به شناخت بیشتر شخصیت رهدار را دارند تا بر اساس درک و پشتوانه ی فرهنگی و مشاهیر عزیزمان در دنیای مدرن امروز سخن برای گفتن داشته باشیم ، وی ادامه داد : در ادبیات آمریکای لاتین گابریل گارسیامارکز داستان نویس را داریم که رمز شهرت او به دلیل گرداوری متل های سرزمین مادری است یعنی همان حوزه ی فرهنگی که ما آن را پس زده ایم ولی او آنها را باز اندیشی کرد و شخصیتی مانند رهدار نیز در همان مسیر فعالیت های ارزشمندی در حال انجام دادن است که باید به نسل جدید معرفی شوند و در واقع یک الگوی فرهنگی صادقانه در مسیر فرهنگ محسوب می شود . عضو انجمن بلازه تاکید کرد : حمایت متولیان فرهنگی استان از این گونه نشست ها مایه ی امید در میان فعالان فرهنگی است که در به یاری پروردگار این پروسه آثار و تلاش های پیشکسوتان به نسل جدید معرفی شود. 

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در ایین بزرگداشت رهدار ضمن قدرشناسی از حضور پررنگ اهل قلم و علاقه مندان به فرهنگ بومی و دست اندرکاران برپایی این نشست خوب اظهار کرد : از زمانی که درمسئولیت اداره کل فرهنگ استان انجام وظیفه می کنم جلسه ی امروز از محدود برنامه هایی بود که بخاطر توانمندی یک سازمان مردم نهاد فرهنگی در جذب علاقه مندان و گردهمایی مردمی بر من خوش گذشته است ، دوستانی که دغدغه ی فرهنگ و ادب دارند امروز جمع شده اند تا قدرشناسی کنند از تلاش های جناب رهدار . من نیز سپاسگذاری می کنم از زحماتی که استاد حسین حسن زاده رهدار در عرصه ی فرهنگ متحمل شده اند .

همایون قنواتی در ادامه افزود : تبار خانوادگی من از چند قوم بختیاری ایذه ای ،بهبهانی و قشقایی اهل هفنکل تشکیل شده است و این مجموعه ای است از فرهنگ ها و ادبیات مختلفی که در میان آنها بزرگ شده ام ، مادر بزرگ من متل گو (قصه گوی) خوبی بود که برایم متل می گفت و این داستان ها محصول ادبیات شفاهی بود که هنوز در ذهن من ثبت هستند شاید یکی از دلایل فعالیت من در عرصه ی فرهنگ و هنر دوره کودکی من در یک خانواده ی فرهنگی و همین قدرت ادبیات شفاهی و نوای شاهنامه خوانی ها در محیط خانوادگی بوده است . امروز همدلی و همزبانی در میان ایل بختیاری و سایر اقوام استان قابل مشاهده است و در طول تاریخ ایران زمین هیچ گونه نقطه ی تاریکی در میان اقوام کشور مشاهده نشده است .

وی عنوان کرد : یکی از مولفه هایی که در تقویت ادبیات عامه باید بدان توجه کرد ، نگاه جدی تر به مدرنیته و جهانی شدن است به طور مثال ، شما گابریل گارسیامارکز را در ادبیات مصداق آورده اید ، باید گفت در حالیکه از پشتوانه ی فرهنگی غنی برخوردار هستیم ولی در حوزه ی ادبیات قومی و فولکلور متاسفانه کارکرد امروزی آن کمتر توجه شده است ، یادم است دوران دانشجویی تحقیقی درباره ی لباس بختیاری ها بر اساس سن زنان بختیاری انجام دادیم و متوجه شدیم نوع رنگ لباس زنان بختیاری در دوره های سنی مختلف از جوانی تا دوره ی ازدواج و پیری رنگ ها و سنبل ها تغییر می کند و این تاثیر فرهنگ قوم بر لباس است .

این ویژگی را در موقعیت دیگر نیز می توان پیدا کرد . قنواتی ادامه داد : من در البوم های زنده یاد بهمن علاالدین اکثر ترانه ها و مفاهیم شعرهایش را با دقت گوش سپرده ام در هیچ کجای آثارش روایت شورانگیز از جنگ و خونریزی نیست در تمام ترانه هایش دعوت می کند به همدلی و همراهی و بهار و طبیعت و عشق و این مفاهیم دغدغه های امروز جهان پیرامون ما است ، جهانی که در ظرف همین یک هفته چه حوادثی را پشت سر گذاشته و چه صدماتی بر آن وارد شده است ما که این همه پشتوانه ی فرهنگی و نگاه انسانی را در ادبیات و فرهنگ بومی داریم از این دانسته ها چگونه باید استفاده کنیم ؟

 مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان تصریح کرد : برای زیست بهتر انسانی و پیوندهای فرهنگی باید یک ترجمه ی امروزی تر از ادبیات خودمان بدست اوریم ، یک نگاه انسانی که در ادبیات ما نیز مفاهیم آن وجود دارد باید عرضه شود آنوقت آثار ما جهانی می شود ، قدرت و تاثیرگذاری سینمای آمریکا به این خاطر است که به یک زبان مشترک جهانی دست یافته است بنابراین اگر می خواهیم فرهنگ ، زبان و شعر بومی ما به زبان امروزی نزدیک شود باید به یک مدیوم دسترسی یابیم و این پروژه کار دوستان اهل پژوهش است .

این مقام مسئول تاکید کرد: باید نسبت به پشتوانه های فرهنگی دقت و اندیشه ی ریزبینانه داشته باشیم و اندیشه ی این فرهنگ را در دوره ای که عصر فراگیر اطلاعات نام گذاری شده آماده کنیم ، ما در دوره ی حجم اطلاعات هستیم و در این فضا ضرورت دارد تحلیل گر خوبی باشیم تا بتوانیم اطلاعات سالم را بگیریم باید دید این غنای فرهنگی چقدر توانایی دارد به کاهش دردها وآسیب های اجتماعی کمک کند و چقدر می توان به هویت فرهنگی قومی در راستای ارتقا همبستگی ملی و در کل جهانی کمک کند و معرفی نماید و معتقدیم فرهنگ و ادبیات ما این قدرت را دارد . 

در ادامه برنامه مدیر عامل شبکه ی تخصصی میراث خوزستان گفت : هدف از برپایی اینگونه نشست ها و تداوم آن ، ارج گذاری به جایگاه روشنفکران ف پشتیبانی از جامعه ی روشنفکری ، حمایت از پروژه ی پایتخت کتاب و ترویج سازمان های مردم نهاد است . 

مجید کیوانی افزود : برپایی دومین نشست هدف تازه که به بررسی کارنامه ی حسین حسن زاده رهدار احتصاص دارد در راستای زحمات ایشان در حوزه ی مردم شناسی است . 

در بخش بعدی برنامه حسین حسن زاده رهدار به ایراد سخنرانی پرداخت و ضمن قدرشناسی از زحمات و حمایت مدیریت شبکه تخصصی میراث خوزستان و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان از برپایی نشست های نقد و بررسی آثار نویسندگان و شاعران و پژوهشگران تاکید کرد : این گونه برنامه ها فرصتی است تا نسل جدید شعر و پژوهشی با آثار پیشکسوتان اشنا شوند و جوانان جذب کارهای فرهنگی شوند ، رهدار یادآور شد : افرادی تلاشگر هستند که در دانش و پژوهش عمر خود را صرف کرده اند و من خود را قطره ای از کمالات انها می دانم و شاید این کار برای من زود بود . او افزود : در مورد پژوهش های زبان شناسی برای ریشه شناسی و تبار شناسی نیاز بود زبان هند و اروپایی را مرور کنم ، همچنین زیر نظر کارشناسان و استادان زبان خط اوستایی و زبان پهلوی را با همه ی پیچیدگی هایش آموختم ، زبان ارمنی ؛ کُردی ، لکی ، لری منجایی ،بهمئی و ممسنی را دنبال کردم ، از طریق زبان پهلوی با متن کهن درخت اسوریک آشنا شدم و متوجه شباهت آن با منظومه ی رز و میش در ادبیات کلاسیک بختیاری شدم بنابراین دست به ترجمه درخت آسوریک زدم و رز و میش را بر اساس رسم الخط بختیاری به کار بردم .

 این پژوهشگر و شاعر در ادامه با اشاره به آثار منتشر شده اش توضیح داد : کتاب دو بیتی های کهبنگ سه بار تجدید چاپ شد و بهمن کیهان بختیار زیر نظر ژان پیردیگار بر آن نقد نوشته اند و به عنوان حکمت و زبان عرفانی بختیاری به زبان های فرانسوی ،کردی سورانی ترجمه و در کشور عراق به چاپ رسید ، کتاب دوم اینجانب از بختیاری تا بختیاری است که از سازمان جهانی یونسکو تقدیر دریافت کرد و ظرف مدت کوتاهی نایاب شد به گونه ای که خودم هم نسخه ای از آن ندارم . کتاب سوم اینجانب می نویسم اندیکا بود که پس از چاپ از سراسر کشور بازخوردهایی در نسل جوان داشت که این ابراز احساسات برایم خاطره انگیز است و همچنین کتاب بُنوار شاعران که شامل مجموعه ی اشعار شاعران حاضر در جشنواره بنوار بود و در این جا لازم می دانم از کلیه عوامل گروه فرهنگی بنوار از جمله بانو کبری پور علی راهداری ، نوذر داوودی ، ابراهیم قاسمی ، کاوه حسن زاده رهدار فرزندم ، ندا علی نژاد ، مهدی راهداری نژاد ، علی نوذری و ژاله و همسرش که همکاران من بودند در برپایی این همایش ها قدرشناسی و سپاس خودم را اعلام کنم . 

فاطمه احمدی نقال شاهنامه و عضو انجمن بلازه با ارایه گزارشی از سیر زندگانی و تلاش های فرهنگی رهدار بیان کرد : او متولد روستای شاعر خیز رهدار است ، روستایی کهن با مردمان باسواد و دارا بودن مکتب خانه و مدرسه دولتی و طبیعتی زیبا و بکر با محیط نوستالژیک اینچنین مردان و زنان را به طبع زیبایی شعر لری غراخواند اما در این گفتار جناب رهدار مد نظر ما است او در میان خانواده ای چشم گشود که پدرش از سواد کافی برخوردار بوده و مانند هر بختیاری شاهنامه را با آواز نیکو می خواند و مادرش همانند دیگر زنان بختیاری طبع و ذوق شاعری داشت ، رهدار با همه ی مشکلات زندگی به هدف اصلی اش که تعالی شعر و ادبیات کهن زبان مادری اش بود و ایجاد تحول و رشد و صعود آن متناسب با زمان کنونی پرداخت و در این وادی تاثیرات غیر مستقیم سروده های مادرش نقش اصلی و عمده ای را در شکل گیری ایشان ایفا کرد ، رهدار لر را به عنوان یک قوم واحد در آثارش می شناسد و یکی از مهمترین دلایل نفوذپذیری شعرهای او در مخاطبان زاگرس نشین همین ویژگی آثار اوست . 

استاد حفیظ الله ممبینی پژوهشگر پیشکسوت فرهنگ فولکلور سخنران بعدی این آیین بود که اظهار کرد : نوشتن و سخن گفتن درباره ی منش و آثار شخصیتی ادبی و هنری کار آسانی نیست ، انسان که چگونه می توان دریایی را توصیف کرد که به ظاهر آرام ولی در اعماق حود جریانات و طوفان های سترگی را پرورش می دهد ، سر سخنم با استاد هنرمند توانا ، صادق و بی ادعایی بنام حسین حسن زاده رهدار است با آنکه سالیان درازی است افتخار آشنایی ، دوستی و برادری با ایشان را دارم باز هم از وصف خصوصیات اخلاقی و ارزش کارهای بنام و ماندگار ایشان عاجز و ناتوان می باشم .

او مسیر سرچشمه ی نجوا و شیرینی را به ما نشان داد تا که تشنگان ادب و فرهنگ قومی از آن نوشیده ، سیراب شده ، سرمشق گرفته و به نوبه خود قادر به خلق آثار نغز ، معنا دار و ماندگاری باشد وی افزود : مجموعه ی آثار و خدمات فرهنگی و ادبی استاد رهدار حرمت گذاری و پاسداشت تمامی لحظه های رنج ، شادمانی ، تلاش و مقاومت تباران نیاکانی است . 

نویسنده ی کتاب شعر زمزمه های مادری دیگر سخنران همایش هدف تازه بود که در نقد آثار رهدار ابراز کرد : دقیقا به یاد نمی آورم چه سالی با حسین حسن زاده رهدار آشنا شدم ، تنها می دانم دهه ی 80 بود ، فرقی هم نمی کند چون نخستین باری بود که با هم آشنا شدیم ، گویی از بیست سال پیش آشنا بودیم و همین خصلت مهرورزی کافی بود تا بدانم که او اهل دل است ،صفا دارد  پاک نیت است ، عاشق است ،دلسوخته که دردش درد مشترک است . اسدالله اسدی افزود : شور ادبیات ایران ،تاریخ و زبان و بن مایه ی زبان مادری ، عشق او به زنده نگه داشتن واژگان بی رمق و غبار گرفته و پیرایش و آرایش آنان و باز گرداندن به حوزه و گستره ی زبان لری درسخنانش موج می زند ، رهدار زبان زاد بومش را می شناسد ریشه یابی می کند و واژگان را در شعرش زنده می کند و نقش می دهد .

وی ادامه داد : کتاب می نویسم اندیکا اثر رهدار عزیز بیست دُندال دارد و هر دُندالش جای پایی است از گذشته های دور و نزدیک ،میانه اش داستانی بختیاری در اوج متل های بومی دیارمان ،گویند همان آناهیتا است ، ستیزنده با دیو گناه و رهاینده ی خواهرانش ، تمتی هوشیار و بیدار است ،هزاران هوش ،چشم و گوش دارد . هوشیار است تا قریب نخورد ، بیدار است تا دچار بختک نگردد . 

در بخش بعدی برنامه علی یارزارعی پیشکسوت رادیواثر درباره ی کُهبنگ رهدار یادآور شد . بیست سال پیش در انجمن شیدای دزفولی که شاعران زیادی می آمدند با رهدار آشنا شدم آن موقع برنامه ی سپری در هنر و ادبیات خوزستان را در رادیو داشتم این آشنایی به دوستی تبدیل شد و موقع انتشاز کهبنگ از من خواست مقدمه ای بر کتاب بنویسم دو ماه دست نویس کتاب را گرفتم و خواندم تا ملکه ی ذهنم شود اشعار رهدار را دسته بندی کردم . اشعازی دیدم نزدیک به خیام ، دریغ از گذشته ،مهربانی ، درستی ،شب نشینی ها و حسرت آنها ، من مقدمه ی خودم را نوشتم و خوشحالم از این موضوع .

وی تصریح کرد : شعر رهدار همانند خورشید درخشان است من با کسی تعارف ندارم و این گفته اعتقاد درونی من است ، شعر رهدار مانند صخره ای است که با سیل از جای کنده نمی شود ، شعر رهدار درختی تناور است که تند باد حوادث او را از بین نمی برد و سیلاب آن را از جا نمی کند و من خوشحالم که بر کُهبنگ مقدمه نوشتم . 

لهراسب زنگنه شاعر سروده های در پیاده رو نیز در نقد کارنامه ی شعر رهدار با اشاره به سیر تاریخی تحولات زبان در کشورهای خاورمیانه و اروپا و دلایل از بین رفتن برخی زبان های تاریخی و باستانی توضیح داد : زبان تحت شرایط مختلفی ممکن است آسیب ببیند برخی زبان های گویشی در ایران عزیز حتی زبان فاخر ملی نتوانست بر آنها تاثیر بگذارد و برخی زبان ها هم در طول تاریخ محجور شده اند در این میان نقش قلم بدستان فاخر در حفظ زبان خیلی با اهمیت است .

وی تاکید کرد : برای پاسداری از زبان بختیاری باید واژگان محجور شده در فرهنگستان لغت گردآوری شوند همانطور که سایر زبان ها نیز گرد آوری شد ، برای حفظ گویش ها باید ریشه ها و فرهنگنامه های زبان باستان گرد آوری شوند . وی در ادامه گفت : در آثار رهدار آنچه چشمگیر است واژگان بختیاری را به فارسی ترجمه نکرد، او اساطیر و افسانه های بختیاری را در واژگان ریخت و واژگان را سوار بر اساطیر پاینده کرد ، کتاب می نویسم اندیکا به گفته ی رهدار از آثار بالینی اوست سطر ها و ایده های شگفتی دیده می شود که ممکن است حاصل شهود و یا مطالعه ها باشد و بار و ارزش ادبی  و خلوص در کار آنها موج می زند و استخوان بندی موثری دارد . وی عنوان کرد : رهدار افسانه ی تمتی را در شعر مطرح کرد و واژگان دلخواه را با خود در شعرش می آورد ، تمتی که سنبل دانایی و عقلانیت است چیزی که یقین است دانایی رنج را برای انسان به همراه دارد .

در ادامه ی برنامه :

سجاد سلیمانی بابادی عضو انجمن بلازه در مقاله ای با اشاره به ویژگی های واژگانی مجموعه شعر کُهبنگ توضیح داد : کتاب کهبنگ گوشه ای از تلاش های بی پایان استاد رهدار برای حفظ و ترویج واژگان ناب و کهن است و او با واژگان کهن خود روایت گر ایل غریبی ست بنابراین اینجانب کهبنگ را بعنوان دو بیتی واژه های کهن می دانم ، واژگانش از جنس روح جاویدان که شاعر در بیان احساسات خودش در قالب شعر از واژگان بهره ی خوبی برد . در نتیجه کهبنگ را می توان به کوه های به هم تنیده زاگرس که با واژگان جان گرفته تشبیه کرد . 

در ادامه ی آیین بزرگداشت رهدار فهرست کتاب شیر دات حلالت که جشن نامه ی رهدار است توسط کوروش جهانگیری عضو دیگر انجمن بلازه توضیح داده شد . همچنین مرتضی طاهری کتکی شاعر و عضو انجمن بلازه بیست و چهار دُندال در پاسخ بیست دندال کتاب می نویسم اندیکا برای پیشکش به بزرگداشت رهدار ارائه داد که به دلیل محدودیت زمانی از حوانش آنها صرف نظر کرد و تنها به خوانش یک دو بیتی بختیاری و پنج بیت از غزل چهارده بیتی اش اکتفا کرد . 

آذر زمانپور عضو شورای شهر اهواز مهمان ویژه ی آئین بزرگداشت رهدار بود . وی در حاشیه ی این نشست فرهنگی در گفت و گو با خبرنگار روزنامه ی وحدت اظهار کرد : یکی از وظایف های شهرداری حمایت از سمن ها بعنوان تشکل های مردم نهاد است و این موضوع یکی از اهداف دولت تدبیر و امید است  ، سازمان های مردم نهاد در زمینه های مختلف سلایق مردم را انعکاس می دهند بنابراین شورای شهر و شهرداری از نهاد های مردمی حمایت خواهند کرد . وی تاکید کرد : شورای شهر آمادگی همکاری و حمایت از سمن های فرهنکی را دارد تا این انجمن ها بتوانند در راستای شناسایی نخبگان فرهنگ و هنر و گمنام و اهل قلم که دستی بر آتش دارند برای پاسداشت آنان گامی بر دارند در مسیر ارتقای فرهنگ این مرز وبوم  . وی در ادامه افزود : در نشست امروز که با همت و کوشش انجمن فرهنگی ادبی بلازه بر پا شد شاهد تجلیل از یک شاعر فرهیخته ی بختیاری با آثاری ارزشمند برای فرهنگ و ادبیات قوم بختیاری بوده ایم و این انجمن توانست در یک گردهمایی با شکوه جمع کثیری از نویسندگان و شاعران و پژوهشگران را از شهرهای مختلف استان گرد هم آورد ، ویژگی فعالیت انجمن بلازه و نتیجه ی نشست امروز باعث شد که من نیز با آثار و خدمات فرهنگی جناب رهدار بیشتر آشنا شوم و امیدوارم ایشان در اهداف آینده ی فرهنگی خود بهتر و فراتر دغدغه هایش را به سرانجام برساند .

 آذر زمانپور تصریح کرد : در نشست امروز کارشناسان ادبی بخوبی در فضای مشتاق و پر حرارت علاقه مندان کارنامه ی فرهنگی استاد رهدار را نقد و بررسی کردند و بطور یقین با توانمندی که در اتاق فکر انجمن بلازه مشاهده کردیم ، می توانند با شناسایی علایق  و سلایق و نیز تالیفات پژوهشگران و هنرمندان مطرح ولی گمنام آیین تحلیل و بررسی کارنامه ی آنان را برگزار کنند . عضو شورای شهر اهواز عنوان کرد : زبان و ادبیات تاثیر گذار ترین روش در انتقال مفاهیم ، آرمان ها و اندیشه های یک قوم و جامعه است ، ادبیات بختیاری با پیشینه ی کهن و قلم فاخر نویسندگانش حاوی مفاهیم ملی ، وطن دوستی ، انسانی و خردورزی است و پاسداری از میراث ارزشمند ادبی بختیاری همان پاسداری از هویت و آرمان های ملی و مذهبی کشور عزیزمان است . 

شایان ذکر است :  تنی چند از چهره های هنری و ادبی کشور و خارج از کشور با ارسال پیام هایی آئین بزرگداشت رهدار از خدمات ارزنده جناب رهدار قدرشناسی کردند ، پیام کوروش اسدپور توسط ثریا زندیار ،پیام شهرام آزموده توسط پریماه مهدی پور،پیام عفران بدخشانی شاعر تاجیک توسط پریسا کیانی و پیام کریم خسروی راد توسط امین جهانبخشی قرائت شد .