چند سال مذاکرات فشرده هسته ای میان ایران و گروه 1+5 که در تیر ماه امسال به حصول یک توافق جامع در این موضوع منجر شد، قرار است ظرف یکی دو روز آینده بالاخره نتیجه رسمی خود را نشان بدهد. در آستانه اعلام رسمی آغاز اجرای «برجام» یک نشریه انگلیسی به بررسی آثار و تبعات این امر پرداخته است
مهمترین آثار اجرای برجام برای ایران چیست؟چند سال مذاکرات فشرده هسته ای میان ایران و گروه 1+5 که در تیر ماه امسال به حصول یک توافق جامع در این موضوع منجر شد، قرار است ظرف یکی دو روز آینده بالاخره نتیجه رسمی خود را نشان بدهد. در آستانه اعلام رسمی آغاز اجرای «برجام» یک نشریه انگلیسی به بررسی آثار و تبعات این امر پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، نشریه «اکونومیست» در مطلبی که در سایت خود منتشر کرده، به موضوع آغاز اجرای توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 پرداخته و آثار آن را مورد بررسی قرار می دهد. به اعتقاد این نشریه، مهمترین تأثیر این امر، در حوزه اقتصاد خواهد بود.
در این مطلب آمده است:
بر اساس توافقی که 14 جولاي امسال در شهر وین به دست آمد، ایران متعهد شد گستره برنامه هسته ای خود را محدود کند و در مقابل آمریکا و اتحادیه اروپا هم تعهد کردند تحریمهای هستهای ایران را بر طرف کنند. اكنون و پس از ماه ها قرار است توافق هسته ايران با دنياي غرب قطعي اعلام شود و بروي پياده سازي آن برنامه جدي طراحي شود.
بر اساس متن توافق هسته اي اخير و ادعاي مقامات مسئول دو طرف، توافق هسته اي فعلي به گونه اي است كه ادعا مي شود ايران را از دست يابي به بمب هسته اي دور مي كند. همچنين بر اساس اين توافق، تمام تحريم هاي هسته اي ايران برداشته شده و بخش مهمی از از دارايي هاي ايران آزاد خواهد شد.
براساس توافق اخير ايران و كشورهاي 1+5 ايران پيش از اين متعهد شده بود پروتكل الحاقي را كه با موافقت مجلس همراه كند و به آژانس بين المللي انرژي اتمي تحويل دهد، پروتكلي كه بر اساس آن به بازرسان آژانس اجازه داده مي شود به مواد و سايت هاي هسته ايران دسترسي داشته باشند و به نحوه عمل آنها نظارت كنند. توافق نامه هسته ايران كه پس از هفته ها كشمكش در در جولاي 2015 امضا شد، بر چارچوب توافق شده در لوزان در آوريل گذشته منطبق است.
اگرچه اين توافق نامه تعداد زيادي از مشكلات پيچيده را حل كرده است، ولي همزمان هر كدام از اين مشكلات به قدري مهم و جدي هستند كه مي توانند باعث شوند، توافق نامه به سرانجام نرسد. اين توافق نامه به گونه اي است كه به ايران اين امكان را مي دهد كه در يك فاصله زماني يك تا دو ساله به حالت اوليه برگردد و غني سازي بالاي اورانيوم را از سر بگيرد.
از جمله محدوديت هايي كه در اين توافق نامه وجود دارد، آن است كه اين توافق نامه ظرفيت ايران را براي غني سازي اروانيوم كاهش مي دهد و در يك بازه زماني ده ساله ميزاني غني سازي اورانيوم ايران را به دو سوم 20000سانتريفيوژ يعني به 6000 سانتريفيوژ در نيروگاه نطنز مي رساند.
با توجه به اينكه پيش از اين نيمي از اين سانتریفيوژها فعال بوده اند در نتيجه ذخيره ارانيوم غني شده فعلي به تا 96 درصد كاهش مي يابد و به عبارتي حدود 300 كيلوگرم مي شود. ضمن اين كه ايران بايد اين اورانيوم هاي غني شده را رقيق كند و يا در يك بازه زماني 15 ساله به كشورهاي خارجي بفروشد.
بدون شك بزرگ ترين نتيجه اين توافق نامه اقتصادي خواهد بود.
ايران برخلاف همسايه هاي سرمايه دار خود در حاشيه خليج فارس، يك كشور 100درصد نفتي نيست، ولي يك قدرت منطقه اي است و اقتصاد صنعتي دارد و همچنين از مزايايي همچون افراد تحصيلكرده و نيروي كار فرواوان بهره مي برد. ايران برخلاف كشورهاي حاشيه خليج فارس كشوري است كه توانمندي توليد اتومبيل هاي خودش دارد و حتي اين محصول صنعتي را صادر هم مي كند.
از جمله مشكلاتي كه در سال هاي اخير ايران با آن دست و پنجه نرم كرد، سوء مديريت، فساد اداري و تحريم ها و كاهش شديد قيمت نفت بود كه خروجي اقتصادي ايران را با مشكلات جدي روبه رو كرد. تحريم هاي نفتي، درآمدهاي صادراتي ايران را به يك سوم رساند و در حالي كه هدف ايران رشد ميانگين ساليانه 8درصد بوده است در حال حاضر رشد اقتصادي ايران کمتر از 2.5 درصد است.
مهمترین آثار اجرای برجام برای ایران چیست؟
برخي از ديپلمات ها و سرمايه گذاران غربي در تهران تخمين مي زنند كه ظرف يك دهه توليد ناخالص داخلي ايران ممكن است از تركيه و عربستان سعوي پيشي بگيرد.
مي توان گفت پس از توافق چشم انداز وسيعي براي اقتصاد ايران وجود دارد و ايران را در فضاي رشد اقتصادي قرار مي دهد. واقعيت ايران آن است كه افراد تحصيلكرده فراوان با منابع عظيم گاز و نفت دارد و بازار بورس تهران نيز در حال حاضر در خاورميانه دومين بازار بورس با سرمايه اي حدود 150 ميليارد دلار است. بازار بورسي كه سرمايه خرجي در حال فعاليت در آن 1 دهم درصد است و اين رقم در استامبول تركيه 50 درصد است و بدون شك توافق هسته اي جهشي بزرگ در بازار بورس ايران نيز خواهد بود.
بايد گفت ايران با توجه به مساحتش بايد قادر باشد كه سرمايه گذاري هاي مستقيم بيشتري را به خودش جذب كند و در 5 سال بعدي ايران نيازمند سرمايه گذاري نفتي و گازي به ارزش تخميني 230تا 260 ميليارد دلار است. همچنين باید اشاره کرد که صنعت هواپيمايي ايران شديداً نيازمند به سرمايه گذاري است و بايد صدها هواپيما براي پرواز در آسمان ايران خريداري شوند. این عوامل، می تواند در دوره پس از اجرای برجام محقق شود.