نخستین خاستگاه های هنر معماری بختیاری از بین می رود

شوشان / مجتبی گهستونی : بنوار با دارا بودن انبوهی طاق،گنبد،کتیبه، هشت در، ستون،طاق نما، سد، پل، نگارخانه ،فراشخانه ، میدان و تنوع مصالح وتاسیسات یکی ازدرخشان ترین و متعالی ترین مناطقی است که برخوردار از هنر معماری در جغرافیا ی زیستی بختیاری است.

روستای بنوار چکیده ای از هنرمعماری ایران زمین محسوب می شود که با فرو رفتن در اعماق تاریخ آن منطقه به شگفتی های فراوان دست خواهی یافت.

بقایای شهر تاریخی بنوار در شهریور 1386 به شماره 9964 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید که عبور جاده لالی و اندیکا، انجام ساخت و سازهای متعدد با استفاده از مصالح غیر بومی و نامتعارف باعث شده که علاوه بر تخریب بخش هایی از روستا حریم منظری معماری های شاخص این منطقه بختیاری دچار تعرض شود.

بنوار در دوران اتابکان، شهر بزرگی بوده که تمام خوانین بختیاری از طایفه چهارلنگ و هفت لنگ، برای قشلاق خود عمارتی مخصوص در بنوار ساخته بودند که از حیث حائز اهمیت است.

این شهر تاریخی که اکنون به روستا تبدیل شده و زندگی در آن جاری است، در ورودی آن تابلو روستای گردشگری بنه وار در آن نصب شده و در نقطه ی صفر مرزی بین اندیکا و لالی قرار گرفته است. این شهرتاریخی از شرق به دامنه ی کوه"گریوه" و از شمال به بستر رودخانه " تلک" و از جنوب هم به دره ی "سور" محدود می شود.

درسال 1025 ه.ق میرجهانگیرخان آسترکی به جهت رشادت ها و دلاوری های خود و سربازانش درجنگ با عثمانی به حاکمیت بختیاری منصوب شد.از دودمان جهانگیر خان آسترکی آثار و ابنیه هایی به جامانده که از جمله ی آنها می توان به بنه وارلالی اشاره کرد که کتیبه ای منسوب به جهانگیرخان آسترکی در آنجا نصب و همچنان موجود است.

بقایای سدی به نام خلیل خان که از مهم ترین بناهای به جای مانده از تاریخ اتابکان است باعث شده تا این سد در سال 1390 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردد.

با نگاهی به بناهای قدیمی روستا می توان به زاویه بندی ،رعایت اصول معماری و قرینه سازی دقیق در آنها پی برد.

سد خلیل خان برروی رودخانه ی تَلُک وبه صورت پلکانی است و به صورتی که هرچه از فنداسیون به سمت ارتفاع برویم ضخامت سد تا تاج آن به صورت پلکانی کاسته می شود.این سد فقط برای زیرکشت بردن زمین های دیم ساخته شده و دارای سه کاربری پل، بند و کانال بوده که با استفاده از مصالح بومی ساخته شده است.

در دور تا دور این روستا آثاری از بی توجهی در نگهداری از این روستای مهم مشاهده می شود. ساخت خانه ها و دیگر بناهای بلوکی ناهمگون با محیط باعث شده تا به ذوق بازدید کنندگان و علاقمندان به معماری بزند. در کناره بنایی دو طبقه که به کاخ خلیل خان معروف است پی کنی هایی انجام شده که نشان از ساخت و سازهایی در آینده نزدیک دارد.

با توجه به انتصاب یکی از افراد بومی و باستان شناس لالی به ریاست اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان لالی که از جوانان فعال و فرهیخته این شهرستان محسوب می شود انتظار می رود که وضعیت روستای گردشگری بنوار ساماندهی شود و از ساخت و سازهای غیر همگون در آن جلوگیری و مانع تخریب بیش از پیش روستا شوند.

وجود چال شهر گریوه ( شهری تاریخی در درون دره چاهی عمیق)، غار باستانی پبده، دره زیبا و عمیق سور، آبشارهای بابا روزبهان و آرپناه، تپه های باستانی متعدد، بقاع متبرکه تاریخی، اشکفت ها و طبیعت بکر و زیبا در شهرستان لالی باعث شده تا این شهرستان در زمره شهرهای با ارزش خوزستان قرار بگیرد که با بی توجهی هایی که از گذشته برای آن صورت گرفته تاکنون نتوانسته موقعیت تاریخی و گردشگری خود را تثبیت کند.