طرح تحول نظام سلامت در حالی موجب افزایش ساعات کاری رزیدنتها (دستیاران تخصصی) در بیمارستانهای دولتی شده است که فشار کاری بر رزیدنتها با وجود درآمد اندک علاوه بر به حاشیه بردن آموزش، مشکلات معیشتی برای این افراد ایجاد کرده و از دیگر سو احتمال خطای پزشکی و به خطر افتادن سلامت جامعه را افزایش میدهد؛ موضوعی که باید هرچه سریعتر برای آن فکری کرد تا بیش از این کارکرد یکی از ارکان اصلی نظام سلامت دچار آسیب نشود.
دستیاران تخصصی اگرچه بهعنوان بخشی از دوره تحصیل خود باید در بیمارستانهای دولتی به ارائه خدمات درمانی بپردازند، اما از سوی دیگر کمبود نیروی درمان و اجرای طرح تحول نظام سلامت با افزایش مراجعات مردم به بیمارستانهای دولتی، بخش زیادی از بار درمان را بر دوش آنها انداخته و عدم تمهیدات لازم، مشکلاتی را نیز فراروی رزیدنتها قرار داده است.
محمد صالحی دبیر شورای صنفی دستیاران تخصصی اهواز در این زمینه در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به درآمد اندک دستیاران تخصصی در مقایسه با ساعات کاری بالای آنها، اظهار کرد: این مشکل در تمام کشور وجود دارد، تلاشهایی برای اصلاح وضعیت موجود انجام شده است و وزارت بهداشت توانسته با پرداخت کارانه تا حدی این مشکل را برطرف کند.
وی افزود: در دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز رزیدنتها برای دریافت کارانه به سه گروه تقسیم شدهاند؛ البته میزان کارانه دریافتی این دستیاران براساس میزان کار و سختی آن حدود 2 درصد افزایش یا کاهش دارد و رقمی حدود 600 تا 800 هزار تومان است.
آموزش به حاشیه رانده و درآمد ناچیز
دبیر شورای صنفی دستیاران تخصصی اهواز در خصوص میزان حقوق پرداختی وزارت بهداشت به دستیاران تخصصی تصریح کرد: با افزایش 15 درصدی که امسال اتفاق افتاد، حقوق پرداختی برای رزیدنتهای متأهل حدود یک میلیون و 400 هزار تومان و برای رزیدنتهای مجرد نیز حدود یک میلیون و 100 هزار تومان تعیین شده است.
صالحی با اشاره به اینکه براساس قوانین وزارت بهداشت دستیاران نمیتوانند خارج از بیمارستانهای دولتی کار کنند، گفت: همانطور که همه میدانند پس از اجرای طرح تحول سلامت مراجعات به بیمارستانهای دولتی افزایش یافت؛ با توجه به ساعات بالای کار و فشار زیاد به دستیاران و خدمات درمانی که باید ارائه کنند، به مسأله آموزش نیز چندان توجه نمیشود.
فشار بر رزیدنتها با ساعات کاری بدون سقف
وی افزود: برای ساعات کار یک رزیدنت در بیمارستان سقف خاصی وجود ندارد؛ در برخی رشتهها حتی ممکن است یک رزیدنت 21 روز در بیمارستان کشیک باشد؛ البته این عدد به آن معنا نیست که 9 روز دیگر ماه را در بیمارستان حضور ندارد، بلکه یعنی در این 9 روز حضور مداوم ندارد.
دبیر شورای صنفی دستیاران تخصصی اهواز ادامه داد: فشار کار رزیدنتها واقعاً زیاد است، بیداری طولانیمدت و بیخوابی که رزیدنتها برای خدمترسانی تحمل میکنند، میتواند در رشتههای حساس خطراتی داشته باشد؛ مثلاً یک رزیدنت جراحی اگر با ذهن خسته در اتاق عمل حاضر شود، این مسأله میتواند موجب اشتباهاتی در کار شود. به نظر میرسد جذب نیروی جدید میتواند تا حد زیادی این مشکلات را رفع کند.
فقدان بیمه تأمین اجتماعی و مسئولیت
صالحی گفت: یکی دیگر از مشکلات رزیدنتها مسأله بیمه تأمین اجتماعی و بیمه مسئولیت است؛ البته امسال دانشگاه علوم پزشکی اهواز تمام رزیدنتهای خود را بیمه مسئولیت کرده است، اما هنوز رزیدنتها هیچگونه بیمه تأمین اجتماعی و خدمات درمانی ندارند. البته شنیدهام که مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت برای حل این مشکل برنامههایی دارند اما هنوز تغییری در بحث بیمه رخ نداده است.
همچنین میثم رضایی دستیار تخصصی پزشکی ورزشی، در این خصوص به خبرنگار ایسنا گفت: دستیاران تخصصی بار عمده ارائه خدمات درمانی به جامعه در بیمارستانهای دولتی را برعهده دارند که این حجم کار پس از اجرای طرح تحول سلامت و افزایش مراجعات به بیمارستانها نیز تشدید شده است.
وی افزود: متاسفانه بهدلیل عدم وجود متولی برای پیگیری امور صنفی دستیاران، مشکلات مختلفی گریبانگیر دستیاران شده است که از این میان میتوان به عدم وجود سقف ساعات کاری برای دستیاران و مشکلات معیشتی اشاره کرد. ساعات کاری طولانی پزشکان دستیار تخصصی، علاوه بر لطمه به آموزش طی دوره تخصص، موجب آسیب به سلامت جامعه میشود.
افزایش احتمال خطای پزشکی در جامعه
این دستیار تخصصی پزشکی ورزشی گفت: نمیتوان از دستیاری که بهطور مثال ۴۰ ساعت مداوم مشغول به فعالیت بیوقفه بوده است، انتظار ارائه خدمات بدون خطا و درخور جامعه داشت؛ مطمئناً یکی از علل اصلی خطاهای پزشکی ناشی از فشار کاری بالای دستیاران است، این مسأله سلامت جامعه را تهدید میکند. علت بسیاری از خطاهای پزشکی عدم لحاظ سقف ساعات کاری برای پزشکان است.
رضایی با بیان اینکه ارتباط تصمیمگیری صحیح پزشک برای بیماران با حجم و زمان فعالیت پزشکان بهوضوح به اثبات رسیده است، خاطرنشان کرد: در کشورهای مترقی ساعات کاری پزشکان محدودیت مشخصی دارد، پزشکان تخصصی با وجود اینکه گاهی تا ۶۰۰ ساعت در بیمارستانها مشغول به فعالیت هستند، حقوق ناچیز حدود یک میلیون و ۱۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دریافت میکنند که برای دستیاران که عمدتاً تشکیل خانواده دادهاند، کافی نیست.
وی با اشاره به عدم لحاظ بیمه تأمین اجتماعی برای دستیاران تخصصی پزشکی، گفت: در بسیاری از دانشگاهها حتی بیمه مسوولیت کاری نیز بر عهده دستیاران است.
تصمیمات غیرکارشناسی گریبانگیر دستیاران
این دستیار تخصصی تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلات دستیاران تصمیمات بعضاً غیرکارشناسی شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت است که بهدفعات بسیاری موجب بروز نارضایتی میان پزشکان شده است. از میان این تصمیمات میتوان به مصوباتی در حوزه رادیوتراپی و هماتولوژی و همچنین برگزاری پرحاشیه آزمون دستیاری اشاره کرد.
رضایی ادامه داد: علیرغم موفقیتهای دولت در طرح تحول سلامت متاسفانه نسبت به دستیاران توجه خاصی نمیشود. در همین راستا با پیگیریهای انجامشده، کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گامهای مناسبی برای بهبود شرایط برداشته است و تشکیل کمیتهای در زمینه پیگیری مطالبات دستیاران نکتهای امیدوارکننده است.
وی گفت: انتظار داریم مسئولان معاونت آموزشی وزارت بهداشت، با همراهی مجلس شورای اسلامی اقدام به حل معضلات دستیاران کنند، چراکه سلامت دستیاران تخصصی، ارتقای کیفیت خدمات پزشکی به جامعه، پیشگیری از خطاهای پزشکی، حفظ کرامت بیماران و بهبود ارتباط بین پزشک و بیمار، در حل این مشکلات نهفته است.
به گزارش ایسنا؛ حقوق ناچیز دستیاران، محدودیت برای کار خارج از بیمارستان و نداشتن بیمه به مشکلات معیشتی آنها دامن زده است؛ ساعات بالای کاری، افزایش احتمال خطای پزشکی و مسئولیت قانونی در برابر بیمار، بر خستگی جسمی و روحی آنها میافزاید و در این میان آنچه کمتر به آن پرداخته میشود، بُعد آموزش است؛ به نظر میرسد تعریف غیررسمی دستیاران در سیستم درمان بهعنوان نیروی کار ارزانقیمت چارهاندیشی برای مشکلات این قشر مهم در نظام سلامت را به محاق برده است. حال باید دید مجلس و وزارت بهداشت چه چارهای برای رفع مشکلات این قشر خواهند اندیشید.
ایسنا/