مژگان جمشیدی
دو ماهه اخیر حدودا بیش از 30 مورد حریق ثبت شده که هنوز آمار درستی از میزان وسعت حریق نداریم و در دست کارشناسی است اما در جلسهای که با حضور خانم ابتکار و مسئولان دستگاههای ذیربط داشتیم هماهنگیهای لازم انجام شد تا همچنان بتوانیم از سیستم بالگردی برای اطفای حریق استفاده کنیم
حدود 95 درصد دلایل آتش سوزی جنگلها در کشور عامل انسانی است که در این میان 60 درصد آن در اثر سهلانگاری رخ میدهد که باید این موضوع آسیب شناسی شود و آموزشهای لازم به مردم داده شود
در حالی که آتش سوزیهای سریالی و دامنه دار بخشهای وسیعی از جنگلها و مراتع کشور به ویژه مناطق غربی و زاگرسی را فرا گرفته عصر دیروز جلسهای با حضور رئیس سازمان محیط زیست و نمایندگان وزارت کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، وزارت دفاع و مدیریت بحران به منظور اتخاذ تدابیری برای تأمین تجهیزات اطفای حریق و امکان استفاده از بالگردهای وزارت دفاع در محل سازمان محیط زیست برگزار شد. این جلسه در حالی برگزار شد که دو هفته قبلتر از این نیز معصومه ابتکار در نامهای به وزرای دفاع و کشور خواستار تداوم استفاده از بالگردهای وزارت دفاع برای اطفای حریق جنگلهای کشور شده بود.
در همین حال گزارشها از منطقه جنگلی حدفاصل بین دو استان خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد حاکی است با گذشت بیش از دو روز از وقوع حریق در جنگلهای بلوط در توابع بهبهان و بهمیی و تلاش نیروهای کم تعداد منابع طبیعی و مردمی، اما همچنان بیسرو صدا این جنگلها در آتش میسوزند. جنگلهای «دیل» و «آرودر» شهرستان گچساران نیز از بامداد دوشنبه طعمه آتش شده، تا جاییکه دامنه حریق روز گذشته به جنگلهای منطقه بابکان در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز رسیده اما به دلیل صعب العبور بودن منطقه، و نبود بالگرد اطفای حریق به کندی پیش میرود. از ابتدای خرداد ماه تاکنون نیز صدها هکتار از جنگلها و مراتع استان لرستان، ایلام، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد طعمه حریقهای انسانی شدند که مأموران منابع طبیعی و نیروهای مردمی با حداقل امکانات و همچنان با بیل و سرشاخه درختان به جنگ آتش رفتند.
سرهنگ قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها ومراتع در گفتوگو با «ایران» میگوید: برای حریق در جنگلهای بهبهان و بهمیی ما از هلی کوپتر هم استفاده کردیم ولی به دلیل شیب زیاد و صخرهای و کوهستانی بودن منطقه، بالگرد مورد استفاده کارایی مناسب نداشت و حتی نتوانست در منطقه بنشیند. او درباره تعداد دفعات وقوع حریق در جنگلهای کشور نیز گفت: در دو ماهه اخیر حدودا بیش از 30 مورد حریق ثبت شده که هنوز آمار درستی از میزان وسعت حریق نداریم و در دست کارشناسی است اما در جلسهای که با حضور خانم ابتکار و مسئولان دستگاههای ذیربط داشتیم هماهنگیهای لازم انجام شد تا همچنان بتوانیم از سیستم بالگردی برای اطفای حریق استفاده کنیم و امیدواریم جناب آقای جهانگیری و سازمان برنامه و بودجه، اعتبارات مورد نیاز را تأمین کنند.
برای خرید بالگرد بودجه نداریم
سبزعلی درباره بودجه مورد نیاز برای تمدید قرارداد این سازمان با وزارت دفاع برای استفاده از بالگرد گفت: موضوع جلسه فقط در مورد استفاده از بالگرد نبود و تجهیز و تأمین سایر اقلام مورد نیاز برای پیشگیری و اطفای حریق هم مورد بحث بود ضمن اینکه قول مساعدتهایی داده شده است. فرمانده یگان حفاظت همچنین در پاسخ به اینکه چرا این سازمان خودش اقدام به خرید بالگرد نمیکند گفت: الان در کشور مقدورات بالگردی وجود دارد هر بالگرد حدود 30 میلیارد تومان هزینه دارد یعنی اگر بخواهیم 10 بالگرد بخریم حدود 300 میلیارد تومان پول لازم است که با توجه به وضعیت اعتباری سازمان، این امکانپذیر نیست برای همین سعی میکنیم از خدمات پروازی دیگر دستگاهها استفاده کنیم و هر زمان هم که بالگرد لازم بوده با یک تماس تلفنی سریعا درخواست ما تأمین شده است.
اما این در حالی است که برخلاف اظهارات فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها و مراتع، افزایش خسارت حریق جنگلها در کشور عمدتاً به دلیل نرسیدن بالگرد و غیر قابل دسترس بودن منطقه برای نیروهای امدادی عنوان میشود. با این حال سرهنگ سبزعلی این موضوع را رد میکند و میگوید: حدود 95 درصد دلایل آتش سوزی جنگلها در کشور عامل انسانی است که در این میان 60 درصد آن در اثر سهلانگاری رخ میدهد که باید این موضوع آسیب شناسی شود و آموزشهای لازم به مردم داده شود.
رخداد تلخ آتش سوزی جنگلهای ایران در حالی هرساله با آغاز فصل گرما تکرار میشود که با وجود شدت یافتن خسارات ناشی از حریق و رشد فزاینده بیابانزایی در کشور اما هنوز هم هیچ راهکار جدی برای پیشگیری و اطفای مناسب حریق در زمان بحران اتخاذ نشده است به طوری که بیش از 80 میلیون هکتار مرتع و 12 میلیون هکتار از جنگلهای ایران که ذخایر ارزشمند ژنتیکی و خاستگاه تنوع زیستی ایران محسوب میشوند همچنان از داشتن حتی یک بالگرد آب پاش هم محروم هستند.
این درحالیست که سال گذشته بعد از آتش سوزی هزار هکتاری در منطقه پاسارگاد سرانجام با پیگیریهای سازمان جنگلها و مراتع در 16 نقطه کشور از جمله استانهای کرمانشاه، آذربایجان شرقی و فارس بالگردهای وزارت دفاع مستقر شدند تا در صورت بروز آتش سوزیهای دامنه دار به محل حریق اعزام شوند، اما گویا این قراردادها هرساله نیاز به تمدید دارد و تا زمانیکه تمدید نشود امدادرسانی هوایی به جنگلها و مراتع عملا تحت الشعاع همین مناسبات اداری قرار میگیرد و با تأخیر طولانی مواجه میشود. در همین حال مسعود منصور، معاون حفاظت سازمان جنگلها و مراتع نیز در گفتوگو با «ایران» میگوید: به اعتقاد ما بیش از آنکه برای اطفای حریق انرژی گذاشته میشود باید برای پیشگیری هزینه کنیم. مثلاً از سال گذشته که در 4 استان کشور حدود 18 میلیون هکتار از جنگلهاو مراتع را زیر پوشش مدیریت مشارکتی با مردم بردیم نرخ حریق به طور قابل ملاحظهای کاهش داشته اما اگر مشارکت را کمرنگ ببینیم طبیعتا دستاورد چندانی نخواهیم داشت.