سیاسی کاری خوزستانی ها و منافع گرایی اصفهانی ها

شوشان / محمد رضا ایزدی : بی شک غنی ترین دستورالعمل زندگی را اسلام برای انسان ها ترسیم نموده و آنقدر به زندگی شخصی و اجتماعی انسان اهمیت می دهد که در هیچ یک از مکاتب و حتی ادیان الهی که هم برای امور بیرونی و هم امور درونی انسان به شکل کامل برنامه داشته باشد ، نداریم. انسان ها تمایلات متفاوتی دارند زیرا خداوند انسان ها را آنگونه آفریده که هیچ دو انسانی چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ روانی مانند نیستند . بنابراین تفاوت تمایلات و خواسته های انسان که اراده خداوندی است ، بر اساس عقاید و افکار و خواسته های آزاد ، آگاه و اختیار صورت گرفته است .

یکی از کارکردهای حکومت اسلامی تشکیل شوراهاست که امام خمینی (ره) در فرمانی به شورای نگهبان فرمودند " لازم می دانم بی درنگ به تهیه آیین نامه اجرایی شوراها برای اداره امور محل شهر و روستا در سراسر ایران اقدام و پس از تصویب به دولت ابلاغ نمائید تا دولت بلافاصله به مرحله اجرا در آورد". این دستور موکد امام سرچشمه از دستور العمل زندگی بر اساس آیات و آموزه های اسلام می باشد که مسلما برای بهتر شدن و رفاه زندگی مردم در جامعه به کار می رود.متاسفانه اغفرادی از این موقعیت به عنوان حربه و تمایلات و منافع شخصی خود استفاده می کنند که بحث آن در جای خود خواهد شد. لذا ایجاد شوراها یک امر عقلایی برای سعادت دنیوی انسان هاست که لاجرم باید آن را تشکیل و اجرایی نمود.

شوراهای گذشته با کارنامه طویل و عریض پشت سر گذاشته شد و شورای چهارم در راه است که امیدواریم در یک دوره ی چهارساله مایه خیر و برکاتی برای مردم باشد . در این جا یک بررسی اجمالی از شورای شهر سابق اهواز و شورا و شهردار آینده خواهیم داشت که امید است مورد توجه قرار بگیرد.

اهمیت شورا در قرآن و قانون اساسی

اصل شورا در قرآن ، آموزه های دینی و قانون اساسی از اهمیت خاصی برخوردار است . شور و مشورت در امور اجتماعی انسان منجر به پیشرفت و آبادانی خواهد شد و مشکلات و نواقص را به حداقل می رساند زیرا افرادی که در یک جلسه به مشورت می پردازند ، ضمن اینکه منمتخب مردم و در امور مربوطه از سرآمدها و نخبگان و فعالان جامعه می باشند ، با نظرات متفاوت به نتیجه بهتری در امور اجتماعی مردم می رسند . بنابراین وجود شورا می تواند موجب ایجاد امکانات رفاهی در زندگی مردم باشد.

وظایف شوراها در قانون اساسی

در اصل هفتم قانون اساسی آمده : شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند و همچنین عامل پیشرفت سریع برنامه های اجتماعی ، اقتصادی ، عمرانی ، بهداشتی ، فرهنگی ، آموزش و پرورش و سایر امور رفاهی قلمداد شده اند و از جمله وظایف آن انتخاب شهردار ، بررسی کمبودها و نارسایی های علمی ، تهیه طرح ها و پیشنهادات اصلاحی و راه حل های کاربردی و ارائه آن به مسئولان ، نظارت جامع بر امور شهرداری و نظارت بر آن ها ، تصویب لوایح و برقراری یا لغو عوارض شهرداری ، تصویب مقررات لازم شهری با رعایت مقررات کشوری ، تصویب نرخ جابجایی با وسایل حمل و نقل عمومی و مواردی مانند آن و بیش از سیصد وظیفه دیگر.

بنابراین شوراها بهترین فرصت برای آبادی و آبادانی شهر و روستا می باشند به شرط آنکه انتخاب افراد عقلایی صورت گرفته و افراد صالح وارد شورا شوند.

شورا نقطه مقابل نظام های استبدادی

" مردم به شوراها و انتخابات آن توجه کنند و در آن شرکت نمایند ، آن را جدی بگیرند و هدف هم عبادت باشد از اینکه اهدافی که در قانون اساسی برای تشکیل شوراها معین شده ، اهداف خدایی ، اهداف انقلابی و اهدافی که در جهت تحکیم پایه های انقلاب و استحکام قدرت انقلاب و حکومت انقلابی در کشور است ، تحقق پیدا کند. من توصیه می کنم که همه این انتخابات را جدی بگیرند و مهم بشمارند و در آن شرکت کنند "

این سخنان رهبر معظم انقلاب است که شرکت در انتخابات شورا و وجود شورا را جدی و مهم می دانند و همچنین می فرمایند اصل ایجاد شورا در قانون اساسی ، نشان دهنده ی اهتمام نظام به مجموعه متنوع فکرها ، مشورت و دیدگاه ها در اداره کشور است و این موضوع نقطه مقابل نظام های ارتجاعی و استبدادی است. افتخار جمهوری اسلامی این است که از روز اول ، آرا افکار و خواست مردم مورد توجه جدی قرار گرفته است.

عدم وجود تشکل های حزبی

فقدان تشکل های حزبی که پرچم داران جمعیتی عظیم در جامعه باشند و رهبری آن را به دست بگیرند ، بسیار محسوس است .

در کشور ما اگر احزاب مختلفی به صورت منسجم شکل می گرفتند و بر اساس ارزش ها و هنجارهای اجتماعی به فعالیت می پرداختند محاسن زیادی را می توانست در بر داشته باشد ، چرا که اولا در راس این احزاب افرادی سرشناس و باسابقه و ریشه دار قرار می گرفتند و ثانیا خود حزب پشتوانه و ضمانت اشخاصی بود که به عنوان کاندیدا و نماینده مردم به فعالیت می پرداختند و ضمانت اجرایی برای حضور در عرصه های اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی را داشتند. اخیرا تشکل هایی با نام و نشان های مختلف در حال شکل گیری هستند اما به صورت گسترده نتوانسته اند فعالیت خود را شروع و اهداف خود را به مردم معرفی کنند. از طرفی وجود احزاب مختلف ، خود نوعی نظارت بر اعمال حزبی دیگر است که موفق شده بر کرسی شورا ، مجلس و یا ریاست جمهوری تکیه بزند.

کوتاهی مسئولان

وضعیت ناخوشایند شورای سوم و طولانی شدن آن لطمه های زیادی را به امور اجرایی شهر وارد کرد و بسیاری از کارها معطل ماند. از طرفی اثرات منفی بسیاری در روحیه مردم به وجود آورد و موجب بدبینی زیادی در جامعه شد. کارنامه شورای سوم به شکلی بسته شد که مردم نجیب اهواز سزاوار این همه جفا نبودند ؛ مردمی که برای انقلاب و مملکت خود در طول سه دهه گذشته هیچگونه کوتاهی نکردند و از مال و جان و هستی خود گذشتند و سزاوار این کوتاهی در حل مشکل شورای شهر نبودند، دورانی بلند مدت که در حدود 120 روز به طول انجامید.

ضعف دستگاه های تایید کننده

متاسفانه معیار و ملاک قوی در موارد قانونی شوراهای شهر و روستا برای افرادی که می خواهند برای شوراها نامزد شوند وجود ندارد و هر شخصی با هر شغل و سابقه ای ولو شغل آرایشگری و یا داری سابقه تخلف و یا فردی که با کمترین تجربه و تخصص ، عدم صداقت و پاکی و .... نسبت به ثبت نام اقدام می نمایید و تایید هم می شود.اگر یک دستگاه نظارتی قوی برای تایید صلاحیت ها وجود داشت و افراد با صلاحیت را از حیث مدرک تحصیلی ، تخصص ، تجربه ، تعهد و سابقه را مدنظر قرار می داد شوراهای شهر و روستا با مشکلات آنچنانی مواجه نمی شدند. چرا افرادی که دارای پرونده تخلف در مراجع قضایی دارند ، تایید صلاین شوند ؟ چرا افرادی که هیچ تخصص و تجربه ای در امور شهری ندارند باید تایید صلاحیت شوند و دهها چرای دیگر ...

عدم نظارت و بازرسی در شهرداری

به علت عدم نظارت و بازرسی دقیق ، متاسفانه امکان وجود فساد در بخشی از شهرداری ها زیاد است و خدمات صادقانه و نیروهای مخلص و زحمت کش شهرداری به واسطه همین فساد در بخشی محدود خدشه دار می شوند . نباید وجود فساد به حساب تمام نیروهای شهرداری گذاشته شود که گناهی نابخشودنی است. شورای سوم اعلام می کند هرگز اجازه نخواهیم داد فساد در شهرداری اهواز نهادینه شود اما ما با یک بحران در شهرداری مواجه می شویم که باید مقاومت کنیم . ما دست های نامرئی و ناپاک را که در شهرداری منافعی دارند قطع     می کنیم .

این گفته های شورای سوم اهواز در حالی است که تعدای از افراد شورای شهر خود به علت اتهام تخلف با محکومیت زندان ، شلاق و محرومیت از کارهای دولتی روبرو می شوند. بنابراین نشان می دهد زمینه برای فساد در شهرداری مهیا می باشد ؛ حتی برای افرادی که عضو شورای شهر باشند.

تکلیفی برای افراد متخصص ومتعهد

در دوره های گذشته آنچه که برای انتخاب کاندیداهای شوراها کمتر مدنظر قرار می گرفت تخصص ، تجربه و تعهد بود و انتخاب افراد بیشتر بر مبنای قومیت صورت می گرفت اما در دوره چهارم به نظر می رسد افرادی که نسبت به ثبت نام اقدام نموده اند ضمن داشتن تحصیلات عالی ، دارای تخصص و تجربه و مکمل آن خوشنامی و تعهد را دارا هستند . در این دوره در بین افرادی  که ثبت نام کرده اند ، در کارنامه خود سابقه مدیرکلی در سطح کلان استان ، معاونی در ادارات کل ، متخصصین و مهندسین در سازمان های معتبر دولتی و .... را دارا می باشند.

وجود چنین افرادی در شورای شهر می تواند اثرات مثبتی را در امور شهری به جای بگذارد و نوید چهره ی درخشانی از شورای شهر را به مردم نشان دهد. این افرادی که پایبند به چارچوب ارزش ها و هنجارهای جامعه و قانون می باشند بر اساس تکلیف وارد این گود شده اند که امید است مردم با انتخاب افراد اصلح سرنوشت شهر و زندگی خود را به خوبی رقم بزنند.

و به این نکته توجه داشته باشیم که تبلیغات غیرمتعارف و هزینه های میلیاردی مسیر شورا را عوض کرده و به انحراف می کشاند . ما نباید فریب وعده های کذب و هزینه های میلیاردی را بخوریم.

اینگونه هزینه ها عواقب ناخوشایندی دارد و مسلما افرادی که هزینه های میلیاردی آنچنانی می کنند ، با ورود به شورا به هر دری می زنند تا بتوانند هرینه انجام شده را جبران کنند که این یعنی فساد.

معایر و ملاک برای انتخاب کاندیداها

اگر ما رای خود را بر اساس تخصص ، تعهد و تجربه به کاندیداها بدهیم و قومیت معیار و ملاک انتخاب و تشخیص ما نباشد بنابراین فرقی نمی کند که یک بختیاری به یک عرب رای دهد و یا یک عرب به یک بختیاری و یا هر دو به شوشتری یا دزفولی رای بدهند. ما باید به جایی برسیم که ارادی وارد شورای شهر و یا مجلس شوند که دارای صلاحیت از هر حیث باشند و از این تنوع قومی ۀنچنان استفاده شود که شورای شهر و شهرداری قوی برای آباد کردن شهر خود باشیم.

به دنبال منافع شخصی نباشیم

فعالیت شورا در سه دوره گذشته با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده و مشکلاتی را در پیش رو داشته است که این مشکلات به شهر آسیب بسیاری رسانده است. هر چند نمونه های موفقی از کار شورایی در بعضی از شهرها وجود داشته و یا در شورای شهر اهواز هر چند اندک اما کار مثبتی نیز انجام شده ، اما برای شورایی موفق نیاز به روحیه ی کار جمعی و مشورتی می باشد. اختلافات در شوراها نتیجه این تفکر اشتباه است که بعضی به دنبال منافع خود هستند و یا با اختلافات شخصی تاثیرگذار بر تصمیم گیری شورا می شوند. بعضی نیز حس قدرت طلبی آن ها موجب می شود که ایده و نظر خود را به دیگران تحمیل کنند در صورتی که وجود این تفکر غلط ، مخالف با فلسفه وجودی شورا است.

تفاوت استان ما با اصفهان

شاید مقایسه کردن بین استان ما و استان اصفهان از یک زاویه به دلیل اینکه 1 – اصفهان زمانی پایتخت ایران بود0 2 – شرایط آب و هوایی بهتر 3 – بالا بودن سطح انتظارات مردم در امور شهری و زندگی 4 – عدم شرکت مستقیم در جنگ 8 ساله و در مقابل ویران شدن شهرها و روستاهای خوزستان در این جنگ و .... صحیح نباشد. اما از بسیاری زوایای دیگر اگر نسبت به اصفهان برتری نداشته باشیم ، کمتر هم نیستیم  ؛ از جمله 1 – وجود زمین های مسطح و قابل کشت 2 – وجود آب های جاری برای کشاورزی 3 – وجود معادن فراوان نفت و گاز 4 – وجود صنایع پتروشیمی 5 – هم مرز بودن با کشورهای همسایه برای تبادل کالا به صورت سریع و ارزان و ...

این موارد امتیازاتی است که اگر به عنوان فرصت به آن ها نگاه شود ، برای آباد کردن استان هیچ بهانه ای باقی نمی گذارد. بنابراین مقایسه بین استان ما و استان اصفهان خالی از لطف نیست و شاید شورای چهارم با استفاده از راهکارها و عملکرد مسئولین اصفهان بتوانند گامی مثبت در جهت پیشرفت و آبادانی بردارند. نکاتی چند از زبان رییس شورای شهر اصفهان که با یکی از هفته نامه های استانی به صورت مصاحبه اختصاصی به چاپ رسیده می تواند پیام های زیادی برای شورای شهر چهارم داشته باشد.

ترسیم اهداف واحد

بارزترین ویژگی شورای اسلامی ترسیم اهداف واحد و تلاش مشترک برای رسیدن به برنامه ها است ؛ به گونه ای که به رغم آن که شورای شهر دربرگیرنده طیف های مختلف فکری و سیاسی است؛ هنگامی که پای منافع مردم و خدمت رسانی به شهروندان در میان باشد؛ تمامی اعضاء مواضع سیاسی خود را کنار می گذارند و فقط و فقط به کار خدمت رسانی به مردم همت می گمارند. زیرا آنان در شورا جمع می شوند که مصائب و مشکلات شهر را از میان بردارند نه اینکه آن جا را به یک صحنه برای جدال های شیاسی مبدل کنند.  در نتیجا انسجام اعضای شورای شهر صرف نظر از مواضع سیاسی و عقاید شخصی مهم ترین رمز موفقیت شورای شهر اصفها بوده است . نه تنها در شورای سوم بلکه در دو دوره قبل نیز این چنین بوده است.

شورای شهر و چگونگی انتخاب شهردار

برای انتخاب این مسئولیت ابتدا باید مجموعه ای از معیارها تعریف شوند و بر اساس آن معیارها و شاخص ها ، ده نفر از کاندیداهای شهرداری انتخاب و با آن ها مصاحبه شود. پس از چندین مرحله با حضور اعضای شورا و ارائه نظرات آنان پیرامون رد منتخب ابتدا پنج گزینه کنار گذاشته و از پنج نفر باقی مانده سه نفر کاندیدای اصلی با مشورت اعضا و بررسی کاملی که صورت می گیرد یک نفر از سه نفر به عنوان شهردار انتخاب شوند. انتخاب شهردار صرف نظر از هر جناح و قومی که باشد اگر اصل تعهد ، تخصص و تجربه در آن باشد می تواند موفق باشد . بنابراین انتخاب شهردار در اصفهان بر این روال و اساس صورت می گیرد.

امانت داری داری و تعهد ، تخصص و کاردانی

باید در رأس معیارهایی که ما برای انتخاب شهردار در نظر داشتیم امانت داری و تعهد باشد.  به این معنا که ما دنبال فردی برویم که بتوانیم با اطمینان کامل اموال مردم را به دست او بسپاریم. دومین مؤلفه نیز تخصص و کاردانی شهردار است چرا که اعضاء معتقدند شهرداری جای آزمون و خطا نیست و فردی باید روی کار بیاید که از سوابقِ مفید و موفقی برخوردار باشد.

با توجه به گذشت سه دهه از عمر انقلاب کمیت و کیفیت نیروهای منخصص فزونی یافته لذا بسیار مهم است که ما نباید برای انتخاب شهردار صرفا تعهد فرد را در نظر بگیریم بلکه تعهد و تخصص دو عنصر لاینفک مدیریت هستند و هرگز نباید نسبت به یکی از آن ها غافل ماند.

اگر شهردار توانایی تسلط بر حوزه ی مدیریتی خود را نداشته باشد مسلماً موفق نخواهد شد. شهردار منتخب باید کلیات مدیریت شهری را بداند و آن ها را تجربه کرده باشد. قطعاً هر شهردار در بخش های مختلف دارای معاونینی خواهد بود و از نظرات و ایده های آنان در وجوه گوناگون بهره خواهد بُرد اما اصل ماجرا اشراف و آگاهیِ شخص شهردار بر مسائل و مشکلات شهر است زیرا همه کارها به نام شهردار تمام می شود .از آنجایی که 370 وظیفه ی حساسی که برای شهردار تعیین شده لذا زمانی برای کسب تجربه باقی نمی ماند و شهردار باید به امور مسلط و تصمیم گیرنده نهایی باشد.

انتخاب یک شهردار در سطح یک وزیر

شهرداری که در اصفهان انتخاب و مشغول به کار شد در حد یک وزیر توانایی دارد . این شهردار در ابتدای دولت نهم به عنوان کاندیدا برای تصدی چند پست وزارت مطرح شده بود و به حدی این مسئله جدی بود که برای او محافظ هم فرستادند اما تصمیم ایشان در نهایت منجر به این شد که در اصفهان بماند و دین خود را به مردم این شهر ادا کند

آیا افرادی که از استان ما برای تصدی وزارت انتخاب شدند اینگونه فکر کردند؟ و یا وقتی به پست بالایی رسیدند گوشه چشمی به استان داشتند ؟ و یا در حد اعتدال نسبت به سایر استان ها به استان خوزستان توجه داشتند؟

مهمترین عامل رفع مشکلات

مدیریت شهری اصفهان با فقدان کارشناسان خبره و نیروهای متخصص  مواجه نیست و مسائل سیاسی نیز نقشی در آن ندارد چرا که اگر چنین شود سرمنشا همه عقب افتادگی ها می باشد. همین مسئله منجر به پید آمدن انسجامی مثال زدنی در شهرداری و شورای اصفهان شده است.از طرفی از داشته های علمی برای رفع مشکلات اصفهان  استفاده شده و از افرادی توانمند صرف نظر از وابستگی آن ها به گروه یا جناحی خاص استفاده شده است و همین موجب موفقت شورای شهر اصفهان شده است.

اصفهان با این شرایط روی ریل ترقی قرار گرفته و عمده ی مشکلات شهری و شهرداری از بین رفته است که مهمترین عامل رفع این موانع را می توان ثبات مدیریتی در شهرداری برشمرد.