محمدسعید بهوندی
در تمامی جوامع انسانی سراسر عالم، مردم آگاه و متمدن از هر زبان و نژاد و آئینی که باشند، در یک موضوع اشتراک نظر و عمل دارند؛ و آن اصالت، اهمیت و ارزشی است که به نقش های خود و انسان های دیگر می دهند. بر این اساس ارزش وجودی هر انسان و وزن، اعتبار، مقبولیت و محبوبیتی که او در اجتماع پیدا می نماید، مستقیماً به کمیت و کیفیتی مرتبط است که او آنرا در نقش های فردی و اجتماعی خویش عملی می سازد.
انسان هایی که به هر دلیل و بهانه فاقد نقش هستند و یا نقشی خلاف مصالح خود و هنجارهای جامعه دارند و یا به دلیل عدم دانایی و توانایی لازم نمی توانند بصورت کامل و مطلوب در نقش های خود ظاهر شوند، در نگاه همه خصوصاً آنانی که دارای نگاهی عالمانه و سازنده هستند، به مراتب نسبت به انسان های مقابل این وضعیت، کم ارزش تر می باشند.
نقش های انسان ها یا دادنی و گرفتنی هستند، یعنی بوسیله ی دیگران و یا یک سیستم، داوطلبانه و یا اجباراً در اختیار افراد قراد داده می شوند و یا توسط افراد صاحب فکر، اندیشه، اراده و تعهد اجتماعی آفریده می شوند. نقش های مثبت و سازنده هر گونه که دریافت شوند، چه اختیاری و اجباری و یا ابداعی، می بایست حتماً بصورت شایسته ای نیز اجرا شوند.
رشد، ترقی، عمران و آبادانی یک کشور همواره در گرو ایفای درست و بی کم و کاست این نقش ها توسط انسان هایی است که خود را بعنوان عضوی از اجتماع انسانی باور دارند و خواهان منتفع شدن از نتایج و محصولات این ترقی ها و آبادانی ها هستند. انسان هایی که به هر دلیل و از روی آگاهی و اختیار و اراده نخواسته اند، نقشی سازنده را در راه رشد و توسعه ی جامعه ای که به آن تعلق دارند، بر عهده بگیرند، در حقیقت سزاوار بهره بردن از مواهب و نتایج اجرای نقش های دیگران نیستند.
بی شک آنانی که دارای ایمانی راستین و باور محکم الهی هستند، دو انگیزه برای تلاش در جهت ایفای نقش هایی که بر عهده گرفته اند، دارند. انگیزه ی اول؛ چون عملی کردن نقش هایشان مورد رضای پروردگار است، در درگاه او بی اجر و عنایت نخواهند بود و انگیزه دیگر آنست که؛ چون حاصل پرداختن به نقش هایشان رشد و آبادانی کشورشان را بدنبال دارد، آنان و خانواده هایشان نیز مستقیماً از این آبادانی بهره خواهند برد.
نکته ی مهم این است که پرداختن به نقش های مثبت، رشد دهنده و سازنده و آموزش آنها، بی شک در وهله ی اول و ابتدایی جزء مسئولیت های مهم و اساسی خانواده و در مراتب بعدی جزء وظایف زیربنایی و حساس دستگاه هایی است که مستقیم و غیر مستقیم فعالیت ها و برنامه های آموزش رسمی و همچنین فعالیت های فرهنگی را در سطح کشور و در همه ی سطوح سنی بر عهده دارند.
باید بپذیریم که امروزه بخش زیادی از معضلات، مشکلات، ناهنجاری ها و حتی شکست هایی که افراد جامعه ی ما چه به لحاظ فردی و خانوادگی و چه به لحاظ اجتماعی تجربه نموده و متحمل می شوند، عدم آگاهی نسبت به نقش هایی است که می بایست بعنوان اعضای زنده، موثر و خواهان زندگی و بهره مندی بر عهده داشته باشند.
جامعه ای که مردمانش نسبت به نقش هایشان آگاهی کافی را نداشته و یا زمینه ی لازم را به هر علت برای ایفای آنها در اختیار ندارند، مطمئناً هزینه های مادی و معنوی بسیاری را پرداخت می نمایند. زیرا در حقیقت این نقش های سازنده و مرتبط هستند که در کنار هم و هم پوشانی یکدیگر به مجموعه ای از افراد در یک سرزمین واحد معنای حقیقی یک کشور متحد و پویا را خواهند بخشید.