با کلاس های مدرن

شوشان - خالد لویمی :

 فیلم مربع  (The square)اثر کارگردان سوئدی روبن اوستلوند که نخل طلایی جشنواره سینمايى كَن را در سال ۲۰۱۷ تصاحب کرد بی‌شک یکی از رو راست ترین روایتها از حال و روز انسان مدرن و بويژه نوع فرهیخته اش است  . کارگردان ،داستانش را از جامعه سوئد که در رتبه بالای رفاه و توسعه یافتگی و پیشرفت و فرهیختگی قرار دارد بیان می کند و با تلفیق طنز و کنایه و جدیت ،خیلی از انگاره ها و تصورات از متمدن بودن را  به چالش مى كشد ؛ بعبارتى انسان مدرن سوئدى را  بعنوان شاخصى از جهان مدرن باز نمايى مى كند .

كريستين (نقش اول فيلم) كه مدير موزه هنرهاى معاصر استكهلم مى باشد در نظر دارد يك لوحه مربع شكل كه اثر يك هنرمند آرژانتينى است را بجاى مجسمه فرمانده شمشير بدست و سوار بر اسب جايگزين كند . در اين مربع كه برروى زمين طراحى مى شود جملاتى حك شده است " مربع ، يك جايگاه مقدس اعتماد و مهرباني ست ؛ در اين محدوده ، همگى ، حقوق و مسئوليت هاى يكسان داريم '.كارگردان در اين فيلم هنرى زيبا كه متشكل از خرده روايت هاى متعدد است جملات حك شده براين مربع را در زندگى انسان مدرن امروزى تبلور مى بخشد .

فيلم با سكانسى شروع مى شود كه با اينكه زنى رهگذاران را فرا مى خواند كه آيا مى خواهيد جان انسانى را نجات دهيد عابران شيك پوش و متمدن باسرعت و سر در موبايل هايشان بى اعتناء رد مى شونند كريستين نيز كه نماينده طبقه باكلاس و هنرمند است در تناقضى واضح همانند  ديگران عمل مى كند و زمانى كه موبايل و كيف پولش بسرقت مى رود اين تناقض ها دو چندان مى شود اين انسان فرهيخته زمانى كه به اشتباه، ديگرانى را متهم به دزدى موباليش مى كند نمى تواند براحتى عذر خواهى كند و بعدها در تماس ويدئويى ، اعتراف مى كند فاصله طبقاتى مانع آن شده بود .

در طول اين فيلم ١٥٠دقيقه اى ، همواره اثرى از گدايان بعنوان نمادى از طبقات فرودست جامعه ديده مى شود فرودستانى كه مورد توجه قرار نمى گيرند و مى بايست فاصله شان با انسانى كه در ظاهر مدرن و باكلاس است حفظ شود.در سكانسى كه در فست فود ، زن مسن گدايى از كريستين در خواست ساندويچ مرغ بدون پياز مى كند ،حيرت كريستين برانگيخته مى شود چرا كه قرار بر اينست كه فقط انسان هاى دارا و متمدن حق انتخاب داشته باشند و ديگران را نبايد برسميت شناخت . فيلم مربع بر مهربانى ، اعتماد ، حقوق و مسئوليت برابر تأكيد دارد اما با طنز هنرى خود گوشزد مى كند كه لطفاً با اين مفاهيم انسانى ژست نگيريد . كارگردان در سكانسى پايانى  بشكل ظريفى تناقضهاى زيستى انسان مدرن را كاملاً عيان مى كند . ميمونى وحشى و شبه انسان وارد محفل شام هنرى فاخرى مى شود و تابلويى رسم مى شود از همزيستى وحشى گرى و تمدن مدرن .

اين موجود وحشى به برخى مهمانان حمله مى كند اما ديگران سر بزير و بى اعتناء مراقب پرستيژ باكلاس خود هستند قبل از ورود اين اين ميمون وحشى به مهمانان تذكر داده مى شود كه ساكت باشند واو را تحريك نكنند چيزى شبيه تنازع بقاء دنياي بظاهر متمدنى كه در آن زندگى مى كنيم .

فيلم مربع ،اثر هنرى زيبايست كه انسان مدرن و تناقض هايش را براى ما روايت مى كند انسانى كه احساس قهرمان بودگى دارد و ژست فرهيختگى مى گيرد اما الزاماً اينگونه نيست .