رویکردی نظری به راهبرد و استراتژی نوین ترامپ در مقابله با ایران

شوشان - دکتر ایرج مزارعی / کارشناس روابط بین الملل :

بعد از روی کار آمدن دولت جدید آمریکا ما شاهد به نمایش گذاشته شدن چهره واقعی و حقیقی آمریکا نسبت به تمام کشورهای جهان و بویژه ایران می باشیم . چهره ای که همراه با نگاه محض اقتصادی و مبتنی بر سود و ماتریالیسم و دنیاپرستی استوار بوده است .

دقیقا  دو هفته بعد از خروج ترامپ از برجام مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در سخنانی با عنوان «توافق یک استراتژی تازه برای ایران» در اندیشکده آمریکایی هریتیج راهبرد نوین و عریان آمریکا درباره ایران را اعلام کرد که بر اصول زیر استوار می باشند  :

۱- تحدید  و تهدید نفوذ منطقه‌ای ایران 

۲- مبارزه با عدم گسترش حقوق بشر در ایران 

۳- نظارت بر برنامه موشکی ایران و عدم تزریق موشکهایی ایرانی به حزب الله و یمن

 ۴- اعمال سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و

۵- تشکیل ائتلافی با کشورهای متحد خود در جهان علیه ایران

پمپئو و دستگاه وزادت خارجه امریکا ضمن اعلام خبر فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که ایالات‌متحده آماده

اتخاذ هر گونه تهدید و تحدید سیاسی علیه ایران میباشد و گفت که  در اینده ای نزدیک فشار مالی بی‌سابقه‌ای بر حکومت ایران اعمال خواهد شد. وی تاکید کرد بین وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا برای مقابله با هرگونه تجاوزگری ایران همکاری و تعامل نزدیک و منحصر بفردی وجود دارد .

 مورد دیگری که پمپئو و سیاست خارجی امریکا به آن تاکید دارند ، حمایت از فعالیت های مدنی در ایران که این روزها در قالب حمایت از اعتراض مردم ایران چون غائله کازرون و کامیونداران خود را عرضه کرده میباشد .‌ همچنین در همین زمینه رعایت اصول و هنجارهای حقوق بشر در ایران باید بیشتر رعایت گردد و مثلا ایران باید هم زندانیان سیاسی خود و هم زندانیان سیاسی اتباع خارجی بویژه آمریکا را آزاد کند و رفتار خشونت آمیز خود علیه مردم خود در ایران را متوقف کند .

دستگاه وزارت خارجه امریکا همچنین به انتظارات آمریکا از ایران در مسایل هسته ای اشاره کرد و گفته که ایران باید اجازه بازرسی به آژانس و هرگونه فعالیتهای هسته ای خود را به امریکا و سازمان اژانس اتمی به طور کامل بدهد و بعنوان مثال ایران باید تولید آب سنگین خود را متوقف کند.

انتظارات دیگر امریکا  از ایران عدم دشمنی با اسراییل و عدم دخالت ایران در عراق، سوریه ، یمن و فلسطین  میباشد که در قالب خروج بدون درنگ ایران از این کشورها مطرح ‌شده است .

ائتلاف جهانی کشورهای هم پیمان چون کشورهای مجاور ایران با محوریت کشورهای عربی  و کشورهای اتحادیه اروپایی علیه ایران یکی دیگر از برنامه راهبردی آمریکا و ترامپ در رویکرد نوین سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران می باشد . 

 با این مقدمه و کلیات که اشاره کردم به نظر میاد که استراتژی  ترامپ و  پمپئو، "تغییر رفتار" و  " تغییر حکومت " به طور همزمان در ایران را بعنوان جدیدترین مدل راهبردی خود معرفی کرده اند .

 حال با توجه به این راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران سوال اصلی این است که این رفتار و استراتژی جدید موردنظر آمریکا تا چه میزانی براساس واقعیات و شرایط سیاسی ایران منطبق است و واکنش مردم و  رهبران  سیاسی ایران نسبت به این رهیافت های جدید امریکا چه میباشد ؟

اتفاقا در پاسخ به این سیاست نوین امریکا می‌توان گفت که تقریبا همگی این راهبردها و بویژه پنج راهبرد جدیدی که اشاره کردم جزو خطوط قرمز نظام هستند که تحت هیچ شرایطی امکان عبور از آنها وجود ندارد . به‌عنوان مثال قطع حمایت از کشور‌های عراق، یمن ، سوریه و فلسطین یکی از اصول بنیادی و راهبردی ایران و حتی جزء دکترین نظامی ایران محسوب میشوند . از طرف دیگر سیاست راهبردی ایران در حمایت از مستضعفان جهان و منطقه با این سیاست جدید امریکا دچار خدشه خواهد شد و سال‌ها حمایت مادی و معنوی ایران از جبهه مقاومت و آرمان فلسطین را زیرسوال خواهد برد. این تغییرحتی در سطوح پایین‌تر جامعه با ساختار و با رفتار تاریخی جمهوری اسلامی منافات دارد و اجرای آن می‌تواند به تغییرات ساختاری و شکل‌بندی‌های جدیدی در جناح‌ها و نیروهای داخلی جامعه نیز منجر شود.

بنابراین این رویکرد جدید آمریکا در عمل با مشکلات متعدد و پیچیده‌ای در درون نظام  مواجهه خواهد شد و عملا با توجه به متغییرهایی چون  ماهیت انقلاب اسلامی که دفاع از مظلومان و مستضعفان جهان بوده ،  سیاست عدم وابستگی ، تمرکز بر استقلال داخلی و همچنین منویات حضرت امام خمینی ره و مقام معظم رهبری به این نتیجه می رسیم که این مدل نوین سیاست خارجی آمریکا هم چون سیاست ادوار گذشته خود در این ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی راه به جایی نخواهد برد  و راهی جز فنا و واگرایی در آن وجود ندارد .